هنر نقالی نقل جهان شد
آیین ثبت جهانی نقالی در یونسكو به عنوان یكی از میراث معنوی كشورمان در حالی با حضور رئیس‌جمهور برگزار شد كه كارشناسان معتقدند نباید برای ترویج این هنر قدیمی به برگزاری یك مجلس بزرگداشت و تجلیل از چند شاهنامه پژوه و نقال اكتفا كرد.
عصر روز چهارشنبه دهم خرداد مراسم تجلیل از فردوسی‌پژوهان و نكوداشت ثبت جهانی نقالی در فهرست میراث معنوی یونسكو با حضور محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور، سیدحسن موسوی رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و جمعی از فردوسی‌پژوهان و نقالان كشورمان در سالن همایش‌های صداوسیما برگزار شد.
محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور در این مراسم گفت: اگر هر اندیشه، مكتب و ارزشی بخواهد در تاریخ نهادینه، ماندگار و جاری شود، علاوه بر برخورداری از ویژگی‌های ذاتی، باید توسط یك ملت باور شده و آن ملت موجودیت خود را برای تحقق آن اندیشه و مكتب هزینه كند.
نقالی به دنبال تعزیه و نوروز
مراسم ثبت جهانی نقالی پس از ثبت نوروز و تعزیه در یونسكو در حالی برپا شد كه بسیاری از كارشناسان این پرسش را مطرح می‌كنند كه آیا ثبت یك آیین سنتی در یونسكو به تنهایی كافی است تا آن آیین را از نابودی نجات دهیم؟ داوود فتحعلی‌بیگی، پژوهشگر در حوزه نمایش‌های آیینی در این باره به جام‌جم می‌گوید: برای تعزیه كه در یونسكو ثبت جهانی شد، هیچ اتفاقی نیفتاد و برای نقالی هم هیچ اتفاقی نخواهد افتاد. وی می‌افزاید: اگر قرار است هنری ماندگار شود، باید ساز و كار و مكانیزمی طراحی شود تا آن هنر را از نابودی نجات دهد و صرف ثبت جهانی آن هنر یا آیین سنتی در یونسكو كاری از پیش نمی‌برد.
فتحعلی بیگی با ذكر مثالی می‌گوید: ما از مدت‌ها قبل برنامه‌ریزی كردیم كه كارگاه نقالی توسط مرشد ولی ترابی برگزار كنیم و قرار بود هزینه‌ها را انجمن هنرهای نمایشی تامین كند، ولی در حال حاضر بعد از گذشت 9ماه اعلام شده است كه این صورتجلسه گم شده است! این پژوهشگر حوزه نمایش‌های آیینی تاكید می‌كند: با حضور یكی دو نفر از مسوولان در یك مراسم و تقدیر از برخی نقالان و شاهنامه‌پژوهان اتفاقی نمی‌افتد. خیلی از كسانی كه تقدیر می‌شوند اصلا نقال نیستند. هر كسی كه دستش گرز بگیرد كه نقال نیست.
وی خاطرنشان می‌كند: این كه نقالی به عنوان هنر و آیینی كه در معرض نابودی است، ثبت جهانی شد، كار درستی است، اما باید جایی باشد تا این هنر اجرا شود یا كارگاه‌هایی برگزار شود تا چند نفر از نقالان قدیمی تعلیم ببینند.
فتحعلی بیگی كه نامش به عنوان یكی از تقدیرشدگان در مراسم نكوداشت ثبت جهانی نقالی در فهرست میراث معنوی یونسكو در خبرها آمده است، در عین حال از برگزاری چنین مراسمی اظهار بی‌اطلاعی می‌كند.
ضرورت راه‌اندازی بنیاد نقالی
اردشیر صالح‌پور ،كارگردان تئاتر كه در این مراسم حضور داشت و با موضوع تاریخچه نقالی در ایران از دوران باستان و ویژگی‌های شاهنامه سخنرانی كرد، به جام‌جم می‌گوید: برای پاسداشت و ترویج هنر نقالی نباید صرفا به برگزاری یك جلسه اكتفا شود. وی می‌افزاید: با ثبت نقالی در فهرست یونسكو تازه كار آغاز شده است. تا قبل از این نقالی خاص فرهنگ خودمان بود، اما حالا كه ثبت جهانی شده، وظیفه ما سنگین‌تر شده و باید بكوشیم این هنر را به جهانیان معرفی كنیم.صالح‌پور با بیان این كه معرفی جهانی نقالی به بنیاد نیاز دارد، ادامه می‌دهد: باید در این بنیاد پژوهش انجام گیرد، این هنر معرفی شود، به عده‌ای آموزش داده شود و سرانجام تولید صورت بگیرد.
تقدیر و تجلیل از فردوسی‌پژوهان و نقالان
در مراسم ثبت جهانی یونسكو از 19 نفر از فردوسی‌پژوهان، نقالان و پژوهشگران حوزه نمایش و آیین‌های سنتی تجلیل و از كسانی كه برای ثبت جهانی نقالی تلاش كردند نیز تقدیر شد.
مرشد محمد احدی، مرشد ابوالحسن میرزاعلی، مرشد ولی‌الله ترابی، استاد امیر صادقی، مرشد علی ناری حماسه‌خوان و ضرب‌زن به عنوان نقالان پیشكسوت و اردشیر صالح‌پور پژوهشگر در حوزه هنرهای اجرایی و مریم نعمت طاووسی تدوینگر پرونده ثبت جهانی نقالی، تقدیرشدگان این مراسم بودند. همچنین از علی رواقی، سعید حمیدیان، قدمعلی سرامی، محمود امید سالار و محمد روشن به عنوان فردوسی‌پژوهان برجسته كشور نیز تجلیل شد. در حوزه هنرهای سنتی هم از فاطمه اسدی زهرایی، اژدر محمدی، حسین نرگسی، رضا ازی‌محمدی، علی پدرامی و شهرام امیری تقدیر به عمل آمد.
منبع جام جم
