تبیان، دستیار زندگی

«خیابان‌هایی عریض و طویل، سوله‌هایی عظیم الجثه با رنگ‌های مختلف، سروصدای کامیون‌ها و ماشین‌های بارکش، فعالیت کارخانه‌ها، کارگرانی که در مسیر رفت و برگشت به سوله‌ها هستند و دست آخر محصول نهایی که از یک «شهرک صنعتی» بیرون می‌آید؛ این‌ها می‌تواند تصاویر ذهنی هر کسی از یک شهرک صنعتی باشد که به دیدن فیلم‌های کلاسیک مربوط به انقلاب صنعتی در اروپا علاقه دارد.»

 

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، پایگاه خبری – تحلیلی عصر ایران در گزارشی به بررسی وضعیت شهرك‌های صنعتی اطراف تهران پرداخته است. در این گزارش می‌خوانیم: « وقتی یکی دو سال پیش برای تهیه گزارشی از یک واحد تولیدی مستقر در شهرک صنعتی شمس آباد تهران رفتم، خبری از این چیزها نبود. یک شهرک دلگیر و ساکت، با سوله‌هایی خالی که هر از چند گاهی بک نفر از آن بیرون می‌آمد و راه خیابان‌های پر از گرد و خاک را در پیش می‌گرفت. پیش از این شنیده بودم که بزرگ‌ترین واحدهای صنعتی ایران در پایتخت کشور قرار دارد و به همین دلیل انتظار دیگری از شهرک‌های صنعتی به عنوان قطب تولید محصولات تولیدی ایران داشتم.

 

وقتی به آمار و اطلاعات ارائه شده از وضعیت شهرک‌های صنعتی استان تهران مراجعه کردم، متوجه دلیل این خاموشی و به اصطلاح «خواب» شهرک‌های صنعتی شدم. حالا با گذشت دو سال از آن روزها، چیز زیادی تغییر نکرده و هنوز شهرک‌های صنعتی استان تهران با کمتر از نیمی از ظرفیت خود فعالیت می‌کنند؛ موضوعی که می‌تواند در سال «تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی» به زیان کشور تمام شود.

 

 

این گزارش نگاهی دارد به آن چه که امروز در شهرک‌های صنعتی استان تهران می‌گذرد و مبنای آن اطلاعاتی است که شرکت شهرک‌های صنعتی استان تهران در وب سایت خود قرار داده است. این اطلاعات هر چه که باشد، مشتی است نمونه خروار از شهرک‌های صنعتی کشور.

 

پیشوا: ظرفیت خالی؛ 70 درصد

 

45 کیلومتر که از جاده خاوران در شرق تهران دور شوید، بعد از دو راهی «شریف آباد» 9 کیلومتر دیگر باید بروید تا به شهرک صنعتی «پیشوا» برسید. این شهرک در زمینی به مساحت 1150 هكتار ساخته شده؛ 270 هکتار محوطه صنعتی دارد و از این میزان فقط 15 هکتار واگذار شده است. یعنی پنج درصد کل زمین پیش بینی شده برای کارخانه‌های صنعتی. برای این شهرک صنعتی مسجد، بازارچه، آتش نشانی، درمانگاه و باسکول «پیش بینی» شده اما هنوز «ساخته نشده» است. ساختمان اداری آن هم «تحویل موقت» شده است.

 

 

همه این‌ها به کنار، وضعیت استقرار واحدهای صنعتی در شهرک پیشوا از همه بغرنج‌تر است. در این شهرک 30 قرارداد برای تاسیس کارخانه بسته شده که 9 کارخانه توانسته‌اند در پیشوا سرپا بمانند؛ چیزی حدود 30 درصد. پیش بینی شده که این شهرک صنعتی 37 هزار شغل ایجاد کند، اما با وجود این 9 کارخانه تولیدی، حدود 270 نفر در شهرک صنعتی پیشوا مشغول به کارند. یک حساب و کتاب ساده نشان می‌دهد که تنها 7 دهم درصد از میزان اشتغال زایی پیش بینی شده این شهرک صنعتی، تحقق پیدا کرده است.

 

خوارزمی: ظرفیت خالی؛ 70 درصد

 

می‌گویند شهر «ایوانکی» در فاصله 50 کیلومتری شرق تهران، قدمت هزاران ساله دارد و مدتی محل اقامت کیخسرو پادشاه اساطیری ایرانیان بوده است. در نزدیکی‌های این شهر کویری، میان دو شهرک صنعتی گرمسار و عباس‌آباد، شهرک صنعتی «خوارزمی» زیر نظر شرکت شهرک‌های صنعتی استان تهران فعالیت دارد.

 

مساحت شهرك صنعتی خوارزمی حدود 324 هكتار و زمین صنعتی آن 135 هكتار است. این شهرک صنعتی، از نظر واگذاری زمین، وضعیت بهتری نسبت به شهرک صنعتی پیشوا دارد و 96 هكتار آن واگذار شده است. در وب سایت شرکت شهرک های صنعتی استان تهران تنها واحد تولید معروف مستقر در این شهرک صنعتی «اطلس کیک» نام برده شده است. در شهرک صنعتی «خوارزمی» 179 قرارداد برای استقرار واحدهای تولیدی منعقد شده و 49 قرارداد به تاسیس واحد صنعتی رسیده است، یعنی حدود 30 درصد قراردادها به تاسیس واحدهای صنعتی ختم شده است، اما از آن سو برای این شهرک صنعتی 37 هزار فرصت شغلی پیش بینی شده است که از این تعداد تا اول آذرماه سال 90، تنها 1007 فرصت شغلی تحقق پیدا کرده است. این یعنی 7.2 درصد از میزان اشتغال در نظر گرفته شده برای این شهرک محقق شده است.

 

شمس آباد: ظرفیت خالی؛ 50 درصد

 

معروف‌ترین و پرترددترین شهرک صنعتی استان تهران، در 40 کیلومتری جاده تهران – قم واقع شده است؛ جایی حوالی شهر حسن آباد که «شمس آباد» نام دارد و پر است از سوله‌های رنگارنگ آبی و سفید و قرمز که زیر سقف آن‌ها تولید در جریان است. این شهرک صنعتی بازمانده از دوران «سازندگی» است و عملیات اجرایی آن از نخستین سال‌های دهه 70 خورشیدی شروع شد. زمین شهرک صنعتی «شمس آباد» نزدیک به 3000 هكتار و زمین صنعتی آن 1200 هكتار است و بیش‌تر آن واگذار شده است. در شهرک صنعتی شمس آباد بسیاری از شرکت‌های معروف ایران حضور دارند؛ از جمله بلور «نوری تازه»، «صنایع شیر ایران»، شركت «پویا خودرو»، شركت «نیمه هادی عماد» و شركت «سان الكترونیك شهیر» (نمایندگی SONY).

 

با این که نزدیک به 2000 قرارداد تاسیس کارخانه تولیدی برای این شهرک صنعتی بسته شده است، تنها نیمی از این قراردادها به تولید رسیده و ظرفیت نیم دیگر خالی است. چنانکه برای شهرک صنعتی شمس آباد اشتغال‌زایی 37 هزار نفر پیش بینی شده اما 47 درصد این ظرفیت اشتغال‌زایی خالی مانده و به گفته وب سایت سازمان شهرک‌های صنعتی استان تهران، از این تعداد اشتغال‌زایی پیش بینی شده حدود 20 هزار نفر تحقق پیدا کرده است.

 

پرند: ظرفیت خالی؛ 70 درصد

 

شهرك صنعتی «پرند» جزو معدود شهرک‌های صنعتی غرب استان تهران است كه برای رسیدن به آن باید ابتدا 35 کیلومتر از شهر تهران تا رباط کریم بپیمایید و سپس 10 كیلومتر از شهر رباط كریم به سمت جنوب جاده دور شوید. عملیات اجرایی این شهرک، 10 سال پیش شروع شده و مساحت آن 352 هکتار است.

 

در این شهرک صنعتی شركت‌هایی مانند «فراسو» یا «كمپارس» فعالیت دارند و آن طور که شرکت شهرک‌های صنعتی تهران می‌گوید، بیش‌تر زمین‌های قابل واگذاری این شهرک، به متقاضیان واگذار شده و تنها 15 هکتار آن باقی مانده است. اما آمار همین شرکت از وضعیت قراردادها و میزان واحدهای مستقر در شهرک نشان می‌دهد که از تعداد 443 قرارداد، 133 واحد استقرار پیدا کرده و 70 درصد ظرفیت شهرک صنعتی «پرند» خالی است. اوضاع در اشتغال‌زایی این شهرک وخیم‌تر است و از 37 هزار نفر اشتغال پیش بینی شده شهرک صنعتی پرند، حدود 3500 نفر در این شهرک مشغول به کارند و این یعنی 89 درصد عدم تحقق اهداف اشتغال‌زایی در این شهرک، آن هم بعد از گذشت 10 سال از تاسیس یک شهرک صنعتی.

 

نصیر آباد: ظرفیت خالی؛ 50 درصد

 

10کیلومتر قبل از شهرک صنعتی «پرند» یک شهرک صنعتی دیگر به نام «نصیرآباد» تاسیس شده که 262 واحد فعال تولیدی دارد و میزان اشتغال‌زایی آن 5347 نفر است. با این که حدود نیمی از اهداف استقرار واحدهای تولیدی در این شهرک برآورده شده، اما از نظر اشتغال‌زایی در این شهرک صنعتی، تنها 12 درصد اهداف محقق شده است. نکته قابل توجه آماری که شرکت شهرک‌های صنعتی استان تهران در وب سایت خود قرار داده، میزان تحقق اهدافی است که برای «کاربری»‌های این شهرک تعریف شده است.

 

 

به طور مثال سطح کاربری در نظر گرفته شده برای بخش صنایع غذایی و آشامیدنی در این شهرک حدود 30 هکتار در نظر گرفته شده، اما تنها نزدیک به 30 درصد آن تحقق پیدا کرده است. بخش صنایع الکترونیک نیز که در این شهرک صنعتی قرار است نزدیک به 5/5 هکتار را اشغال کند، تنها نزدیک به شش درصد تحقق پیدا کرده است. در دیگر کاربری‌ها نظیر نساجی و پوشاک یا صنایع سلولزی نیز این موضوع دیده می‌شود و درصد تحقق کاربری پیش بینی شده بسیار ناچیز است.

 

عباس آباد: ظرفیت خالی؛ 40 درصد

 

شهرک صنعتی « عباس آباد» نیز در 45 کیلومتری شرق تهران واقع شده و نزدیک به 20 سال از تاسیس آن می‌گذرد. در این شهرک صنعتی انواع صنایع به مانند صنایع فلزی و ریخته‌گری، كانی غیر فلزی، غذایی، برق الكترونیك، نساجی و پوشاك و شیمیایی مستقر هستند. معروف‌ترین کارخانجات تولیدی مستقر در این شهرک صنعتی که برای خود «برند» محسوب می‌شوند، شركت «صنام الكترونیك»، شركت «امرسان»، شركت «اخوان» و شرکت «پاپکو» است.

 

با این که وضعیت این شهرک صنعتی در مقایسه با دیگر شهرک‌های مستقر در تهران بهتر است، اما آمارهای ارائه شده از سوی شرکت شهرک‌های صنعتی استان تهران نشان می‌دهد که 40 درصد ظرفیت این شهرک هنوز خالی است.

 

برای شهرک صنعتی «عباس آباد»، 45 هزار فرصت شغلی پیش بینی شده که از این میزان، نردیک به 21 هزار فرصت شغلی تحقق پیدا کرده است. این یعنی 55 درصد ظرفیت خالی اشتغال‌زایی در یک شهرک صنعتی که می‌تواند به زیان مردم منطقه تمام شود.

 

علی آباد: ظرفیت خالی؛ 60 درصد

 

شهرک صنعتی «علی آباد» را به عنوان یکی از قدیمی‌ترین شهرک‌های صنعتی استان تهران می‌شناسند. این شهرک با نام صنایع غذایی همراه بوده و در محور تهران – گرمسار واقع شده است. عملیات اجرایی این شهرک صنعتی از سال 70 خورشیدی آغاز شده اما با گذشت بیش از 20 سال از تاسیس آن هنوز عملیات خاكی و زیرسازی خیابان‌ها، آسفالت شهرک، شبكه آبرسانی، شبكه 20 كیلوولتی برق، شبكه روشنائی و شبكه فاضلاب آن تکمیل نشده است.

 

 

بر اساس آماری که شرکت شهرک‌های صنعتی استان تهران در وب سایت خود قرار داده تا اول آذر ماه سال گذشته 968 قرارداد استقرار واحدهای تولیدی در این شهرک بسته شده که از این تعداد 406 واحد استقرار پیدا کرده‌اند. با این حساب باید گفت که نزدیک به 60 درصد ظرفیت این شهرک خالی است. در بخش اشتغال‌زایی این شهرک اوضاع به مراتب بدتر است و از میزان 37 هزار شغلی که برای این شهرک صنعتی پیش بینی شده تنها 4747 نفر تحقق پیدا کرده است. بعنی 12 درصد میزان اشتغال پیش بینی شده.

 

فیروزکوه: ظرفیت خالی؛ 70 درصد

 

نام فیروزکوه برای همه نامی آشناست. منطقه‌ای خوش آب و هوا در شرق تهران که حدود 80 کیلومتر با تهران فاصله دارد. شهرک صنعتی فیروزکوه، 54 کیلومتر بعد از این شهر در سال 80 خورشیدی تاسیس شده است. تا تاریخ اول آذر ماه سال گذشته 120 قرارداد تاسیس واحدهای تولیدی در این شهرک صنعتی منعقد شده است. از این میزان قرارداد 38 واحد به مرحله تولید رسیده و بنابراین نزدیک به 70 درصد ظرفیت این شهرک صنعتی خالی است.

شرکت شهرک‌های صنعتی استان تهران 30 هزار فرصت شغلی برای این شهرک پیش بینی کرده، اما آمار همین شرکت نشان می‌دهد که تا اول آذر ماه سال 90 تنها چهار درصد اهداف اشتغال‌زایی شهرک صنعتی فیروزکوه تحقق پیدا کرده و حول و حوش 1100 نفر در این شهرک مشغول به کار شده‌اند.»

 

خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)