رویکرد مقتدرانه تیم مذاکره کننده ایرانی در نشست بغداد با گروه ۱+۵ که روز گذشته، با روایت جدیدی از نحوه و جزئیات سخنان دکتر سعید جلیلی خطاب به طرف غربی بازتاب زیادی پیدا کرد، شاید در نگاه اول اقدامی عادی در سطح تراز انقلاب اسلامی و ناشی از آرمان‌های امام خمینی (ره) به نظر بیاید اما بازخوانی روند پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران و سابقه مذاکرات ایران با طرف غربی، دلیل اهمیت دست بر‌تر ایران در این مذاکرات را مشخص می‌کند.
به گزارش رجانیوز، حسین شریعتمداری دیروز به نقل از همراهان دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در مذاکرات بغداد نوشت: «خانم‌ها و آقایان! می‌دانید امروز چه روزی است»؟ این پرسشی بود که دکتر جلیلی مسئول تیم هسته‌ای کشورمان در آغاز یکی از نشست‌های کاری اجلاس بغداد از نمایندگان ۱+۵ پرسید. سوال غیرمنتظره بود و اعضا و نمایندگان تیم‌های مذاکره کننده ۱+۵ که نمی‌دانستند این سوال چه ربطی به موضوع مذاکرات دارد، با تعجب پاسخ دادند «امروز چهارشنبه ۲۳ می۲۰۱۲ است» و دکتر جلیلی گفت «و سوم خرداد، یعنی دقیقا همان روزی که ۳۰ سال پیش خرمشهر را از اشغال عراق دوران صدام آزاد کردیم» و سپس توضیح داد که چگونه در آن جنگ ۸ ساله کشورهای متبوع گروه ۱+۵ و همه قدرت‌های ریز و درشت در دنیای بلوک بندی شده آن روز‌ها، با تمامی تجهیزات و ماشین‌های جنگی و سیاسی و تبلیغاتی خود به حمایت از صدام وارد کارزار شده بودند، تانک‌های لئو پارد آلمانی، چیفتن‌های انگلیسی، موشک‌های اگزوسه و جنگنده‌های می‌راژ و سوپراتاندارد فرانسوی، هواپیماهای می‌گ و موشک‌های اسکادبی روسی، بمب‌های شیمیایی آلمانی و انگلیسی، موشک‌های سایدبایندر و هواپیماهای آواکس آمریکایی، دلارهای سعودی و کویتی و اماراتی و... در اختیار رژیم بعثی صدام بود و ما به قول حضرت امام راحلمان (ره) تنهای تنها بودیم ولی می‌بینید که آن عقبه سخت و نفس گیر را با پیروزی پشت سر گذاشته‌ایم و امروزه صدام کجاست؟ و ما در کدام نقطه ایستاده‌ایم؟... امروز در سالروز آزادی مقتدرانه خرمشهر و درحالی که حاکمیت عراق به مردم مظلوم آن و دوستان استراتژیک ما بازگشته است در قصر صدام با شما به مذاکره نشسته‌ایم.»
نگاهی به ضعف مذاکره‌کنندگان ایرانی در سال‌های نه چندان دور و جسارت و پرادعایی طرف غربی، راه مناسبی برای پی بردن به ارزش‌های اعضای تیم فعلی و مهم بودن این سخنان تاریخی دکتر جلیلی است؛ سخنانی که تا چند سال پیش از سوی مسئولان وقت با لحنی التماس گونه بیان می‌شد اما اکنون این ادبیات جای خود را به صلابت و اقتدار در برابر ضعف طرف غربی داده است:
- جمهوری اسلامی در پاییز ۱۳۸۱، دستیابی خود به فنآوری هسته‌ای را رسما اعلام کرد/ غرب به رهبری آمریکا به موضوع هسته‌ای ایران اعتراض کرد و موجبات باز شدن پرونده ایران در شورای حکام را فراهم آورد
- نخستین زمزمه‌های تعلیق؛ گزارش البرادعی، دبیر کل آژانس در باره برنامه اتمی تهران، به صدور اولین قطعنامه شورای حکام علیه ایران در خرداد ۱۳۸۲ انجامید/ این، نخستین درخواست رسمی جامعه جهانی برای «تعلیق» هسته‌ای ایران بود
- ۱۳ مهر ۱۳۸۲ حسن روحانی پس از انتصاب به عنوان مسئول ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای، در دیداری با البرادعی در تهران، آمادگی ایران را برای پذیرش «پروتکل الحاقی» رسما اعلام کرد
- وزرای خارجه انگلیس، فرانسه و آلمان در ۲۹ مهر ۱۳۸۲ به دعوت حسن روحانی به تهران سفر کردند که این نشست نهایتا به معاهده سعدآباد منجر شد/ در نشست سعدآباد، طرفین بر سر «تعلیق فعالیت‌های هسته‌ای ایران» توافق کردند
- با وجود تعلیق فعالیت‌ها از سوی ایران، انگلیس، فرانسه و آلمان آذرماه ۸۲ دومین قطعنامه علیه ایران را در شورای حکام به تصویب رساندند/ تیم هسته‌ای متعهد شد پروتکل الحاقی را امضا و به منظور اعتماد‌سازی، پیش از تصویب قانونی پروتکل مفاد آن را اجرا کند
- تأسیسات UCF اصفهان با کارکرد ویژه پروژه تبدیل اکسید اورانیوم (UO2) به کیک زرد و سپس تبدیل آن به تترا فلوراید اورانیوم (UF4) در تاریخ 24 اسفند 1382 راه‌اندازی شد
- ۲۸ شهریور ۱۳۸۳ قطعنامه شورای حکام علیه اقدامات هسته‌ای ایران صادرشد/ در این «ضرب‌الاجل» شورا خواستار تعلیق «فوری و قابل اثبات» تمام فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی درهمه بخشها شد
- آغاز توقف برنامه‌های هسته‌ای؛ ۱۵ آبان ۸۳ یک ماه مانده به پایان ضرب‌الاجل، حسن روحانی برای مذاکره با نمایندگان سه کشور اروپایی به پاریس رفت/ اروپا خواستار «تعلیق نامحدود» (حداقل ده سال) فعالیت‌های هسته‌ای ایران بود
- ۲۵ آبان ۱۳۸۳ ایران، تعلیق «کوتاه‌مدت» فعالیت تأسیسات هسته‌ای و مجتمع UCF اصفهان را پذیرفت/ اروپا متعهد شد حقوق ایران بر اساس NPT به رسمیت شناخته شود
- توقف برنامه هسته‌ای؛ ۹ آذر ۱۳۸۳ شورای حکام قطعنامه‌ای علیه ایران صادر کرد که طی آن بر تعلیق «دائمی» غنی سازی اورانیوم- علیرغم مفاد موافقتنامه پاریس- تاکید کرده و نیز امضا پروتکل الحاقی را از سوی ایران خواستار شد
- ۱۴مرداد ۸۴ طرف اروپایی با ارائه یک بسته - محتوی پیشنهادات غیرهسته‌ای با جنبه اجرایی مبهم- از ایران خواست که فعالیت‌های چرخه سوخت خود را متوقف کند
- ۱۵ مرداد ۸۴ ایران با ارائه پاسخی، بسته پیشنهادی غرب را رد کرد و فعالیت اصفهان از سر گرفته شد/ پاسخ ایران به نقض حقوق بین‌الملل، NPT، بیانیه تهران و معاهده پاریس در بسته مزبور تصریح شده است
- ورود ۱+۵ به مذاکرات؛ ۱۵بهمن ۱۳۸۴ شورای حکام موضوع هسته‌ای ایران را به شورای امنیت ارسال کرد/ پاسخ تهران، ادامه برنامه هسته‌ای، تعلیق اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی و بازگشایی تأسیسات نطنز و اراک بود
- ارجاع پرونده هسته‌ای به شورای امنیت، سر‌آغاز ورود ۵ عضو دائم این شورا و آلمان (۱+۵) به مذاکرات شد/ ۱۶خرداد ۸۵ با سفر سولانا و نمایندگان پنج کشور به ایران، بسته پیشنهادی ۵+۱ دراختیار ایران قرار گرفت
- ۱۵ و ۲۰ تیر ۸۵ طرفین درباره بسته ۶ ژوئن در بروکسل مذاکره کردند/ اروپا منتظر پذیرش تعلیق مورد اشاره دربسته، ازسوی ایران بود/ لاریجانی پاسخ ایران را منوط به رفع برخی ابهامات موجود در بسته می‌دانست
- ۹ مرداد ۸۵ اولین قطعنامه شورای امنیت علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران تصویب شد/ طبق قطعنامه ۱۶۹۶، ۹ شهریور پایان فرصت تعلیق فعالیت‌ها بود/ ۴ شهریور مجتمع آب سنگین اراک افتتاح شد
- ۲۰ فروردین ۸۶ ایران رسما اعلام کرد که به مرحله تولید صنعتی سوخت هسته‌ای رسیده است/ این خبر پاسخ قاطع جمهوری اسلامی به قطعنامه ۱۷۴۷ شورای امنیت (۴ فروردین ۸۶) بود
- ۹ بهمن ۸۶ سوخت اتمی نیروگاه بوشهر که بار‌ها به دلیل فشارهای سیاسی آمریکا و غرب به تاخیر افتاده بود به طور کامل ارسال شد/ بدین ترتیب امکان تولید برق هسته‌ای فراهم شد
- ۲۴ اردیبهشت ۸۷ بسته پیشنهادی ایران برای گفتگو درباره مشکلات همه جانبه منطقه و بین الملل ارائه گردید/۱+۵ در ۲۵ خرداد متقابلا بسته‌ای پیشنهاد کرد که بازهم با پیش شرط تعلیق همراه بود
- ۲۹ تیر۸۷ نشست «ژنو ۱» بر اساس مشترکات بسته‌های پیشنهادی ایران و اروپا با مذاکره جلیلی و سولانا برگزار شد/ طرفین، مذاکرات را سازنده ارزیابی کردند/ آمریکا برای اولین بار در این مذاکرات حضور داشت
- ۲۰ فروردین ۸۸ در پاسخ به قطعنامه ۱۸۳۵ شورای امنیت، ۲ نوع سانتریفیوژ پیشرفته آزمایش شد/ سانتریفیوژهای فعال نطنز به۷هزار رسید/ ایران اعلام کرد طی ۵ سال، ۵۰ هزار سانتریفیوژ نصب می‌کند
- در مذاکرات ۹ مهر ۸۸ ایران و ۵+۱ پیشنهاد مبادله سوخت ۵/۳ با ۲۰ درصد مطرح شد که به معنای پذیرش حق غنی سازی ایران از سوی غرب بود/ اختلاف بر سر چگونگی مبادله سوخت باعث توقف مذاکرات شد
- رئیس‌جمهور در تاریخ ۱۸ بهمن ۸۸ دستور تولید سوخت ۲۰ درصد را پس از تعلل طرف‌های مذاکره در تبادل سوخت صادر کرد/ غنی‌سازی ۲۰ درصد ۲۰ بهمن ۸۸ در نطنز آغاز شد
- مذاکره پس از ۱۵ ماه تعلیق، در ۱۵ آذر ۸۹ از سر گرفته شد/ در دور اول ایران به محاکمه غربی‌ها در مورد ترور دانشمندانش پرداخت/ از آنجا که موضوع هسته‌ای از نظر ایران غیر قابل مذاکره بود درباره آن مذاکره نکرد
- اول بهمن ۸۹ مذاکرات با ۱+۵ با دستورکار «گفتگو برای همکاری درباره مسائل مشترک» در استانبول شکل گرفت/ جلیلی به ۱+۵ اجازه طرح مباحث پاسخ داده شده در ژنو را نداد/ نتایج برای ۵+۱ خوشایند نبود
- ۲۳ فروردین۹۱ دکتر جلیلی طی بیانیه‌ای دکترین مذاکراتی ایران در استانبول ۲ را اعلام کرد: با اقتدار بیشتری در این مذاکرات حاضر خواهیم شد/ توفیق در مناسبات با ایران وابسته به راهبرد گفتگو- همکاری است
- مذاکرات ایران و ۱+۵ در ۲۶ فروردین۹۱ دراستانبول آغاز شد/گری سیمور مشاور ارشد کاخ سفید در این نشست حضور داشت در حالیکه ریاست هیئت امریکایی با وندی شرمن بود/ مذاکرات مثبت ارزیابی شد
و نهایتا، وقتی که پایداری مسئولان کشور بر حق مسلم ملت ایران در مذاکرات بغداد جواب می‌دهد: «شما دارید اشتباه قبلی تان را تکرار می کنید. این پیشنهادات برای مذاکرات مخرب است و باید متوقف شوند.» این روایت روزنامه امریکایی کریستین ساینس مانیتور از سخنان جلیلی در دور دوم مذاکرات بغداد است.
این روزنامه به نقل از یک دیپلمات ایرانی می‌نویسد: «جلیلی کاملا عصبانی بود. او در واکنش به طرح آنها گفت: اگر این طرح را رسانه ای کنید، ما اعلام خواهیم کرد که تمام ماجرا با شکست مواجه شده و یک فاجعه بوده است.»
همین واکنش بود که سبب شد 1+5 درخواست جلسه‌ی سوم را با ایران ارائه کند تا با تلاش برای راضی نگه داشتن ایران، نشست بغداد را هرچند "ناتمام" به پایان برساند، و از کوبیده شدن مهر شکست بر نشست بغداد جلوگیری کند. به نظر می‌رسد با توجه به اصرار یک ضلع قدرتمند در ۱+۵ یعنی روسیه و چین برای پایان دادن به تحریم‌ها و پیگیری طرح گام به گام برای حل مسائل موجود از سوی این ضلع و از سوی دیگر تلاش امریکا برای جلب نظر طرف اسرائیلی، توافق میان ۱+۵ برای نحوه مواجهه با پیشنهادات ایران به سختی حاصل شود و این نکته گمانه‌زنی‌هایی را درباره آینده مذاکرات در مسکو بوجود آورده است.
اکنون، همه مردم ایران شاهد اقتدار ایران هستند. اقتداری که زمانی دستمایه برخی سیاستمداران وقت شده بود و به مذاکرات سعدآباد منتهی شد اما امروز، با همراهی مردم و مسئولان تیم مذاکره کننده فعلی، به سربلندی در بغداد تبدیل شده است.
