ابلاغ سلام پیامبر (ص ) به امام باقر (ع )
امام باقر (علیه السلام ) به سال 57 هجرى (سوم صفر یا آغاز ماه رجب ) در مدینه متولّد شد و به سال 114 هجرى (هفتم ذیحجّه ) در سنّ 57 سالگى در مدینه از دنیا رفت .
نسبت او، هم از ناحیه پدر و هم از ناحیه مادر به هاشم (جدّ دوّم رسول خدا( صلّى اللّه علیه و آله و سلّم ) مى رسد و هم از دوطرف به امیرمؤ منان على (علیه السلام ) مى رسد (زیرا مادرش ((اُمّ عبداللّه )) دختر امام حسن مجتبى (علیه السلام ) بود) پس او هم هاشمى است و هم علوى . قبر شریفش در بقیع (واقع در مدینه ) مى باشد.
امام صادق (علیه السلام ) مى گوید: پدرم فرمود: نزد جابر بن عبداللّه انصارى (صحابى بزرگ ) رفتم سلام كردم و او جواب سلام مرا داد و سپس گفت :((تو كیستى ؟)) (این در وقتى بود كه جابر نابینا شده بود) گفتم :((محمّد بن علىّ بن حسین هستم )).
گفت : پسر جان ! نزدیك بیا، نزدیك او رفتم ، دستم را بوسید و سپس خم شد كه پایم را ببوسد من كنار رفتم و نگذاشتم . سپس گفت :((رسول خدا (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم ) به تو سلام رساند)).
گفتم :((سلام و رحمت و بركات خدا بر رسول خدا (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم ) باد، او چگونه به من سلام رساند؟!)).
جابر گفت :((روزى به حضور رسول خدا (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم ) رفتم ، به من فرمود: اى جابر! شاید تو زنده بمانى تا با مردى از فرزندان من ملاقات كنى كه محمّد بن على نام دارد)).
((یَهِبُ اللّهُ لَهُ النُّورَ وَالْحِكْمَةَ فَاقْرَاءْهُ مِنِّى السَّلامُ؛ خداوند نور و حكمت به او ببخشد، سلام مرا به او ابلاغ كن )).
دلایل امامت امام باقر (ع )
1 - در وصیّت امیرمؤ منان على (علیه السلام ) به فرزندانش ، نام امام باقر (علیه السلام ) آمده و به او سفارش شده است .
2 - مطابق روایات (كه یك نمونه آن در جریان جابر، ذكر شد) رسول خدا( صلّى اللّه علیه و آله و سلّم ) نام او راذكر كرده و به عنوان ((باقرالعلوم )) (شكافنده علوم ) یاد نموده است .
3 - در ((حدیث لَوْح )) مطابق نقل علماى شیعه ، آمده است كه جبرئیل آن را از بهشت به حضور رسول خدا (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم ) آورد و رسول خدا (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم ) آن را به فاطمه - سلامُ اللّه عَلَیْها - داد و در آن ((لَوْح )) نام همه دوازده امام (علیهم السلام ) نوشته شده است و در آن نام ((محمّد بن على )) (امام باقر) به عنوان امام بعد از پدرش ، خاطرنشان شده است . (151)
4 - نیز از علماى شیعه نقل شده است كه خداوند ((نامه مهر شده ))اى كه داراى دوازده مهر بود، براى رسول خدا (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم ) فرستاد و به پیامبر (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم ) فرمان داد كه آن را به امیرمؤ منان على (علیه السلام ) بسپارد و به او دستور دهد كه اولین مهر آن را بشكند و طبق دستورهاى آن عمل كند و هنگام مرگش آن را به فرزندنش حسن (علیه السلام ) بسپارد و به او دستور دهد مهر دوّم را بشكند و به دستورات آن عمل كند و هنگام مرگش آن را به برادرش حسین (علیه السلام ) بدهد و به او دستور دهد كه مهر سوّم را بشكند و به دستورات آن عمل نماید و هنگام مرگش آن را به پسرش علىّ بن حسین (علیهماالسلام ) بسپارد و به او دستور دهد كه مهر چهارم را بشكند و به دستورات آن عمل نماید و هنگام مرگش آن را به پسرش ((محمّد بن على )) امام باقر (علیه السلام ) بسپارد و به ترتیب مذكور به او دستور دهد كه هنگام مرگش آن را به پسرش بسپارد تا به آخرین امام برسد.
5 - روایات بسیارى از امیرمؤ منان و امام حسن و امام حسین و امام سجّاد (علیهم السلام ) نقل شده است كه به امامت امام باقر (علیه السلام ) بعد از پدرش صراحت دارد.
6 - و روایات بسیارى را سایر راویان در فضایل آن حضرت نقل كرده اند كه ذكر آنها به طول مى انجامد و در این كتاب كه بنایش بر اختصار است ، به همین مقدار مذكور كه بیانگر معانى همان روایات است ، كفایت مى شود.
مدّت امامت امام باقر (علیه السلام ) و عهده دارى و خلافت آن حضرت بر شؤ ون مردم بعد از پدرش نوزده سال ادامه یافت .
گفتارى از بزرگان در شاءن امام باقر (ع )
1 - ((عبداللّه بن عطاء مكّى )) مى گوید:((دانشمندان و بزرگان علم را ندیده ام كه پیش هیچ كس كوچكتر از آن جلوه كنند كه در نزد امام باقر (علیه السلام ) آنگونه جلوه مى كنند)). (152)
و من خودم ((حكم بن عیینه )) را دیدم كه با آن مقام ارجمندى كه در نزد مردم داشت ، همانند كودكى كه در مقابل معلمش بنشیند، در حضور امام باقر (علیه السلام ) مى نشست .
2 - ((جابر بن یزید جُعْفى )) (كه از اصحاب بزرگ امام باقر (علیه السلام ) بود) وقتى كه مطلبى را از آن حضرت نقل مى كرد، تعبیرش چنین بود:
((حَدَّثَنِى وَصِىُّ الاَْوْصِیاءِ وَوارِثُ عُلُومِ الاَْنْبِیاءِ مُحَمَّدَ بْنِ عَلِىِّ بْنِ الْحُسَیْنِ عَلَیهِمُالسّلامُ)).
((وصىّ اوصیا و وارث دانشهاى پیامبران ، محمّد بن على بن حسین (علیهم السلام ) براى من حدیث كرد)).
فرزندان امام باقر (ع )
امام باقر (علیه السلام ) داراى هفت فرزند بود كه عبارتند از:
1 - ابوعبداللّه جعفر بن محمّد (امام صادق (علیه السلام ) ).
2 - عبداللّه (مادر این دو ((اُمّ فروه )) دختر قاسم بن محمّد بن ابى بكر است ).
3 - ابراهیم .
4 - عبیداللّه (این دو در زمان كودكى از دنیا رفتند، مادرشان ((اُمّ حكیم )) دختر اسید بن مغیره ، ثَقَفى است ).
5 و 6 - على و زینب كه مادرشان ، امّ ولد بود.
7 - اُم سَلَمه . كه مادرش ، امّ ولد بود.
و در باره هیچیك از فرزندان امام باقر (علیه السلام ) كسى اعتقاد به امامت نداشته ، جز در مورد جعفر بن محمد (امام صادق (علیه السلام ) ).
ضمنا باید توجّه داشت كه عبداللّه برادر امام صادق (علیه السلام ) به فضایل و نیكى شهرت داشت . (153)
151- این حدیث از آغاز تا پایان ، در اصول كافى ، ج 1، ص 525 آمده است .
152- یعنى علما و دانشمندان در حضور هیچ كسى مانند حضور امام باقر (علیه السلام ) فروتن و حقیر نیستند.
153- كه یكى از كارگزاران بنى امیه ، او را به شهادت رساند (ارشاد مفید).
نام كتاب : نگاهى بر زندگى دوازده امام (ع)
مؤ لف : نابغه و فقیه بزرگ ، علامه حلّى
ترجمه : محمد محمدى اشتهاردى
