تحلیلی از فضای سینمایی کشور در گفتوگو با دکتر «محمدتقی کرمی»؛
قرائت مرجح این فیلم بر این مسأله تأکید دارد که ما در فضایی زندگی میکنیم که باید تمام این ارزشها و عناصر را بپذیریم. اگر زنی به همسرش خیانت کرد، باید ریشه را در خیانت همسرش ببینیم، نه در رفتار خود او در حالیکه در جامعهی سنتی ما هرگز اینگونه نبود. راهحل خطرناکی که فیلم توصیه میکند این گونه است!
گروه فرهنگی - اجتماعی برهان؛ همه ساله مهمترین همایش هنری- فرهنگی کشور تحت عنوان «جشنوارهی فیلم فجر» در تهران برگزار میشود؛ امسال نیز سیامین دوره آن به اتمام رسید، اما سؤال اینجاست که سیر تولیدات جشنواره امسال در حوزهی «زنان و ارزشهای زنانه» تا چه اندازه با ارزشهای انقلاب و معیارهای دینی توازن و تقارن داشت؟! در این خصوص با آقای دکتر «محمدتقی کرمی» عضو هیأت علمی گروه مطالعات زنان دانشگاه علامه طباطبایی و مشاور ارشد دفتر مطالعات و تحقیقات زنان به گفتوگو پرداختیم که در ادامه میخوانید.
امسال در «جشنوارهی فیلم فجر» یک سری مباحث و موضوعاتی مطرح شد که حول محور مباحث مربوط به «زنان و ارزشهای زنانه» قرار میگرفت. یکی از آنها بحث «خیانت عشقهای غیرمجاز» بود. از سویی یکی از این فیلمها هم از نگاه مخاطبان جایزه «فیلم برتر» را گرفت. تحلیل شما از این وضعیت چیست؟
در ابتدا باید دربارهی مقامی که فیلم «برف روی کاج» کسب کرد، صحبت کنم. همان طور که میدانید، این فیلم به عنوان اولین فیلم مخاطبان شناخته شده است. باید یک مقدار تحلیل کنیم که آیا واقعاً به لحاظ لذت بصری و سینمایی این فیلم در میان مخاطب مردمی بهترین فیلم بوده است یا نه؟ به نظر من، بخشی از آن چیزی که باعث شده است مردم به این فیلم رتبهی اول را بدهند سوژهی جسورانهی فیلم است که به بحث خیانت یا به نوعی عشق توسط زنان در انتهای یک زندگی از هم فروپاشیده مشروعیت میبخشد. راجع به این که آن آقا طلاق گرفته یا نگرفته یا مثلاً در آستانهی طلاق است و بین آنها هم رابطهی جنسی اتفاق نیفتاده و بیشتر بحث خود «عشق» مطرح است نمیخواهم بحث کنم. به نظر من، خود این سوژه جسورانه است و در واقع بیش از آن که کارگردان یا سناریو نویس بخواهد از منظر اجتماعی این بحث را دنبال کند، از منظر انتقام فردی به موضوع نگاه میکند. مسأله این است که اگر کسی به تو خیانت کرد، تو هم خیانت کن یا حداقل بدان که خیانت قابل درک است.
به این اعتبار میتوان گفت که این سوژهی جسورانه عامل مهمی بوده است در این که این فیلم به عنوان فیلم اول مردمی انتخاب شود. اما اگر بخواهید لذت بصری مردم را در سینما معیار قرار بدهید، فیلمهای دیگری هم بودند که بر این فیلم ترجیح داشتند. به نظر بنده این موضوع نباید برای خود کارگردان باعث سوءفهم شود که فکر کند چون کار ستردگی کرده است، مردم این فیلم را به عنوان فیلم اول انتخاب کردهاند.