انجمن دانش آموختگان علوم اجتماعی دانشگاه تهران با انتشار یك گزارش جامعه شناختی درباره انتخابات مجلس نهم پیش‌بینی كرد كه در عین شكل‌گیری مشارکت مطلوب، "جبهه پایداری انقلاب اسلامی" پیروز گفتمانی انتخابات باشد.
به گزارش رجانیوز، در این گزارش، ابتدا میزان مشاركت در انتخابات تخمین زده شده است و با یادآوری دو عامل مؤثر در كاهش میزان مشاركت، در عین حال، تأكید شده است كه مشاركت در انتخابات با درصد خوب و قابل توجهی برگزار خواهد شد.
در بخش جمع‌بندی این گزارش آمده است:
«تحلیل نهایی در پیش بینی رقابت انتخاباتی این است که اگر چه رقابت اصلی بین دو جبهه متحد و پایداری است، اما با توجه به کثرت گروههای اصول‌گرای شرکت کننده در انتخابات ممکن است آرا بین نامزدهای مختلف پخش شود. اما اکثریت مردم نامزدهایی از درون دو جبهه را برای مجلس انتخاب می کنند که در دو مساله اصلی ذکر شده یعنی فتنه و دولت با گرایش‌های اصلی جامعه هماهنگ باشند. چرا که پیش تر گفتیم طیفی از جبهه متحد تنها بر اساس یک تاکتیک موقتی در این جبهه حاضر شده و انتقادهای اساسی را به برخی اعضای آن دارند. این طیف با جبهه پایداری دارای «همبستگی گفتمانی» بوده و با ورود به مجلس با نمایندگان جبهه پایداری مواضع مشترکی را دنبال می کنند و ائتلافی غیررسمی کرده و گفتمان پایداری را وسعت می بخشند. در این صورت جبهه متحد با «شکاف گفتمانی» روبرو شده و از آن‌جایی که بخش زیادی از نیروهای خود را از دست می دهد، با «شکاف ساختاری» نیز روبرو می شود. به طوری که اکثریت مجلس نهم را نمایندگانی تشکیل خواهند داد که متعهد به گفتمان پایداری هستند و جبهه پایداری به‌عنوان یک نیروی سیاسی و اجتماعی مهم در صحنه های آینده به‌خصوص انتخابات ریاست جمهوری یازدهم نقش ایفا خواهد کرد. اولین مقطع شکاف اساسی در جبهه متحد شکاف در انتخاب ریاست مجلس است که البته این شکاف از هم اکنون در میان اعضای این بروز یافته و در آینده به‌صورت فعال عمل خواهد کرد.»
رجانیوز متن كامل این گزارش مهم جامعه‌شناختی را منتشر می‌كند:
الف) تخمین مشارکت
میزان مشارکت سیاسی مهم‌ترین ویژگی این دور از انتخابات مجلس است، چرا که اولین حضور «رسمی» و «کمّی» از نوع مشارکت سیاسی پس از قضایای سال 88 است. بر اساس نظرسنجی های ملی، مشارکت در انتخابات نهم مجلس در حدود 65 درصد تخمین زده می شود.
بر این اساس، برآورد می شود كه 45 درصد از واجدین شرایط در شهر تهران، 65 درصد در مراکز استانها، 75 درصد در شهرهای کوچک و 80 درصد روستاییان واجدین شرایط در انتخابات شرکت کنند. در این دوره در مقایسه با مشارکت 51 درصدی مجلس هشتم، شاهد افزایش مشارکت حدود 15 درصدی در انتخابات مجلس خواهیم بود.
جدول 1: میزان مشارکت در انتخابات
| | شهر تهران | سطح ملی |
| مشارکت در انتخابات مجلس هشتم | 30 درصد | 51 درصد |
| پیش‌بینی مشارکت در انتخابات مجلس نهم | 45 درصد | 65 درصد |
بر اساس قواعد سیاسی، دو عامل می‌تواند مشارکت سیاسی در این دوره را با کاهش مواجه کند. این دو عامل فتنه سال 88 و نارضایتی گسترده از ناکارآمدی مجلس هشتم در افکار عمومی است که در ذیل به آنها می پردازیم و تحلیل خواهیم کرد که چرا علی‌رغم وجود این دو عامل، پیش بینی می شود كه مشارکت در این دوره گسترده تر باشد:
الف) فتنه سال 88:
فتنه‌ی عظیم سال 88 در ابتدا به‌دلیل ناشناخته بودن، توانست طیفی از نیروهای سیاسی و اجتماعی جریان اصلاحات را با خود همراه کند. اما با گذشت زمان و روشن شدن ادعای دروغین تقلب، جریان فتنه با ریزش انبوه نیروهای اجتماعی خود مواجه شد و حتی در راهپیمایی عظیم 9 دی سال 88 و 22 بهمن همان سال، بخش زیادی از جمعیت راهپیمایان را بدنه اجتماعی اصلاح طلب تشکیل دادند.
این ادعاها بر اساس پیمایش های اجتماعی نیز قابل اثبات است. در پیمایشی که در دی ماه سال 1390 در سطح ملی انجام گرفته است، حدود 30 درصد پاسخ‌گویان را بدنه اجتماعی اصلاح طلب تشکیل می دهند. این برآورد با نتیجه انتخابات ریاست جمهوری سال 88 نیز هماهنگی دارد که در آن، گزینه شاخص اصلاح طلبان (موسوی) توانست 30 درصد آرا را به خود اختصاص دهد. اما آنچه مهم است نحوه مشارکت سیاسی بدنه اجتماعی اصلاح طلب پس از گذشت دو سال از وقایع سال 88 است. در جدیدترین نظرسنجی که در جمعیت راهپیمایان 22 بهمن در سال 90 انجام شده است، 20 درصد کل جمعیت راهپیمایان متعلق به بدنه اجتماعی اصلاح طلب بوده اند. (جدول دو)
این سطح از حضور به معنای علاقمندی به مشارکت سیاسی بدنه اجتماعی اصلاح طلب تفسیر می شود که به سمت طیف معتدل اصلاحات تمایل دارند. از مقایسه این دو آمار می‌توان ادعا کرد در حدود 60 درصد حامیان مردمی اصلاح‌طلبان در راهپیمایی 22 بهمن حضور داشته‌اند که با توجه به افول 2 ساله جریان فتنه که این بدنه اجتماعی را دستاویز ادعاهای جعلی خود ساخته بود رقمی دور از ذهن نیست. (جدول دو)
جدول 2: گرایش مردمی به اصلاح طلبان
| زمان و مكان نظرسنجی | میزان (درصد) |
| دی ماه 1390- سطح ملی | 30 |
| 22 بهمن 1390- راهپیمایی 22 بهمن- سطح ملی | 20 |
از این رو می‌توان تخمین زد در صحنه انتخابات مجلس نهم نیز که با فاصله کمی از راهپیمایی 22 بهمن انجام خواهد شد، می توانیم شاهد حضور حداقل 60 درصدی بدنه اجتماعی اصلاح‌طلبان باشیم. هر چند مولفه‌های زمانی و مکانی، شرایط متفاوتی را برای حضور در انتخابات رقم می‌زند که ممکن است از حضور در یک راهپیمایی بیشتر باشد.
ب) نارضایتی عمومی از عملکرد مجلس هشتم:
مجلس هشتم نتوانسته است کارنامه مورد قبولی در نزد افکار عمومی داشته باشد. ایجاد چالش های متعدد با دولت، عدم تصمیم به موقع در چالش های سیاسی به‌خصوص فتنه سال 88 و نداشتن عملکرد درخشان اقتصادی از مهم‌ترین علل این نارضایتی تصور می شود.
مجلس هشتم اگر چه در حوزه اقتصاد و سیاست دارای مواضع انتقادی نسبت به دولت بود اما خود نیز تنوانست حداقل در حوزه گفتمانی مورد قبول مردم واقع شود. اظهار مواضع دو پهلو و یا سکوت در فتنه 88 از سوی رئیس مجلس هشتم و برخی اطرافیان وی که در صدر مجلس بودند و همچنین تصویب برخی قوانین نظیر وقف دانشگاه آزاد، اهمال در تصویب طرح نظارت بر مجلس علی‌رغم تاکید مقام معظم رهبری و تصویب حقوق مادام العمر که با گفتمان تثبیت شده جامعه در عدالت خواهی مقایر بود، از مصادیق مهم این ناکارآمدی هستند.
پیمایش های اجتماعی در خصوص رضایت سنجی از عملکرد مجلس هشتم در دو سطح عمومی و نخبگانی موید این ادعاست:
جدول 3: رضایت عمومی از عملکرد مجلس هشتم بر اساس یک نظرسنجی ملی در آبان 1390
| گزاره‌های رضایت سنجی | رضایت در حد مطلوب (درصد) |
| میزان توانایی مجلس هشتم در شناخت و حل مشکلات مردم | 17 |
| رأی دوباره پاسخ‌گویان به نمایندگان مجلس هشتم | 15 |
| رضایت از رابطه نمایندگان دور هشتم با مردم | 14 |
جدول 4: رضایت نخبگانی از عملکرد مجلس هشتم بر اساس نظرسنجی در مهرماه 1390
| گزاره‌های رضایت سنجی | رضایت در حد مطلوب (درصد) |
| ارزیابی از موفقیت مجلس هشتم | 16 |
| احتمال رأی دوباره به نمایندگان مجلس هشتم | 8 |
علی‌رغم برآورد عمومی از ناکارآمدی مجلس هشتم پیش بینی می شود مشارکت مردم در انتخابات نهم مجلس نسبت به دو دوره قبل آن افزایش یابد. در تحلیل چرایی افزایش مشارکت در این دوره باید گفت در صحنه سیاسی کشور شاهد نوعی تکثر سیاسی هستیم و گروههای جدیدتری در دو گفتمان اصولگرایی و اصلاح طلبی ظهور کرده اند.
1) تكثر سیاسی در كشور: در طیف اصلاحات شاهد ریزش نیروهای رادیکالی هستیم که در انتخابات های گذشته جبهه اصلاحات را رهبری می کردند و مجال حضور به گروههای دیگر اصلاح طلب را نمی دادند. با غیبت این نیروها در فضای سیاسی و اجتماعی به‌دلیل فتنه سال 88 نیروهای معتدل و متعدد و بعضا با صبغه اجتماعی وارد فضای انتخابات شده اند و طیف اصلاح طلب را دچار تکثر سیاسی کرده اند. جبهه مردم سالاری، خانه کارگر و جبهه مردمی اصلاحات و حضور کاندیداهای مستقل اصلاح طلب از این جمله اند.
این تکثر در طیف اصولگرایی نیز دیده می شود. گروه‌هایی که سازوکار جبهه متحد اصولگرایان را قبول ندارند و مهم‌ترین این گروه‌ها جبهه پایداری، جبهه ایستادگی و منتقدین دولت هستند.
از مهم‌ترین خصوصیات انتخابات سال جاری آن است که وزن تکثر سیاسی به نفع نیروهای اجتماعی است که وارد فعالیت سیاسی شده اند و عملاً رقابت رسمی "اصولگرایی- اصلاح طلبی" را به چالش کشیده اند.
مهم‌ترین گروه اجتماعی در این میان جبهه پایداری است که متشکل از نیروهای اجتماعی در دانشگاه و حوزه است و توانسته است به عنوان مهم‌ترین رقیب درون گفتمانی در برابر جبهه متحد قرار گیرد. جبهه پایداری متشکل از نیروهایی است که از انتخابات سال 84 به‌صورت "غیر رسمی" و "پراکنده" وارد مقطع سیاسی شده اند و حالا به‌صوت "رسمی" و "تشکیلاتی" وارد فضای سیاسی شده اند.
این تکثرها زمینه ساز مشارکت گسترده تری است که زمینه رقابت های جدید را خارج از جریان رسمی اصولگرایی-اصلاح طلبی فراهم می‌كند. هر چند در انتخابات ریاست جمهوری دهم و تا حدی انتخابات نهم تجربه حضور نیروهای اجتماعی را داشته ایم اما در این مقطع، این اولین حضور اجتماعی این نیروها در انتخابات مجلس و اولین حضور تشکیلاتی آنهاست.
پیمایش های اجتماعی نیز بیانگر این است که اکثریت مردم بیشتر متمایل به نیروهای اجتماعی هستند تا جریان‌ها و نیروهای سیاسی. جداول ذیل گویای این ادعاست:
جدول 5: وزن دهی مردم به تاثیر نیروهای «سیاسی» و «اجتماعی» بر نظرات مردم ( نظرسنجی ملی در آبان 1390)
| نیروهای فعال در انتخابات | میزان در حد مطلوب (درصد) | تعلق به جامعه و سیاست |
| اقشار دانشگاهی | 65 | اجتماعی |
| روحانیون و افراد مورد تایید علما | 63 | اجتماعی |
| طرفداران دولت | 30 | اجتماعی-سیاسی |
| اصولگرایان | 18 | سیاسی |
| اصلاح طلبان | 15 | سیاسی |
| مخالفان دولت | 13 | اجتماعی-سیاسی |
جدول 6: تخمین مردم از مهم‌ترین عوامل تاثیر گذار بر مشارکت مردمی در انتخابات (نظرسنجی ملی دی ماه 90)
| گزاره | میزان در حد مطلوب (درصد) |
| توصیه علما و مراجع و روحانیت | 50 |
| توصیه دانشگاهیان و نخبگان | 52 |
| توصیه نیروهای سیاسی و احزاب | 27 |
جدول7: ارزیابی منفی از میزان اعتماد به احزاب سیاسی در ایران در بین دو سطح عمومی و نخبه ای (نظرسنجی ملی آذر90)
| گزاره | سطح ملی (عمومی) | سطح نخبگانی |
| احزاب و گروههای سیاسی در ایران نمیتوانند اعتماد مردم را جلب كنند | 60 | 55 |
بر اساس جداول 6 و 7 اعتماد مناسبی به احزاب و گروههای سیاسی در فضای سیاسی ایران وجود ندارد و تمایل ها به سمت نیروهای اجتماعی است.
2) سرمایه اجتماعی مطلوب و ساختار مردمی نظام جمهوری اسلامی: یکی دیگر از مواردی که در تحلیل مشارکت بالای سیاسی در این دوره می توان به آن استناد کرد، وجود سرمایه اجتماعی بالا و ساختار مردمی نظام است که باعث می شود امید به آینده و اصلاح ناکارآمدی ها در مردم زنده مانده و با این انگیزه به مشارکت سیاسی اقدام کنند. پیمایش های اجتماعی نیز موید این مطلب است.
جدول 8: سنجش شاخص های امید در جامعه ایرانی (پیمایش ملی سال89)
| بعد روانی | میزان در حد مطلوب(درصد) |
| امید روانی | 85 |
| امید اقتصادی | 56 |
| امید اجتماعی | 65 |
| امید سیاسی | 75 |
جدول 9: امیدواری به کارآمدی مجلس آینده (نظرسنجی ملی آذر 90)
| گزاره | میزان در حد مطلوب (درصد) |
| امیدواری مردم به بهتر بودن نمایندگان مجلس آینده | 64 |
| امید به توان حل مشکلات مردم توسط مجلس آینده | 70 |
گفتمان شاخص در انتخابات
در انتخابات مجلس نهم، گفتمان شاخصی از سوی جریان‌های فعال طرح نشده است اما آنچه گروههای سیاسی را تا حدودی از هم تفکیک می کند، "رویکرد متفاوت جریان‌ها به دولت" در بین جریان‌های شاخص در انتخابات است.
در واقع نحوه رویکرد گروه‌ها و جریان‌ها به دولت در این انتخابات نقش اساسی در تمایز گروه‌ها نسبت به هم دارد و با غیبت گروه حامیان دولت، بقیه گروه‌ها، طیفی از انتقادات را متوجه دولت می دانند، اما در میزان و سطح انتقادات متفاوت هستند.
جبهه متحد اساساً بحث وحدت اصولگرایان را برای به‌دست آوردن قدرت برای مقابله با دولت طرح کرده است. منتقدین دولت (علی مطهری) انتقاد از دولت را در سطح ضدیت با دولت دنبال می کند و تا حدودی با اصلاح طلبان همنوایی می کند. اصلاح طلبان نیز از ابتدا رویکرد انتقادی به سیاست های اقتصادی و سیاسی و فرهنگی دولت داشته اند و عمده توان خود را صرف انتقاد از دولت کرده اند.
در این انتخابات، تنها تمایز اصلاح طلبان با گروهی مثل منتقدین دولت (مطهری) که سبقه اصولگرایی دارند، تعلقات عاطفی به طیف اصلاحات است. همچنین اصلاح طلبان در منازعات انتخابی سال 88 در ضدیت با دولت، انرژی زیادی از خود صرف کردند و امروزه در غیاب افراد رادیکال این طیف با اعتدال بیشتری به نقد دولت می پردازند.
در این میان، جبهه پایداری معتقد است با در نظر گرفتن برخی انتقادها از دولت باید از خط اصلی کار و تلاش در آن حمایت کرد. می توان ادعا کرد تنها این گروه هستند که نگاه حمایتی از دولت را با در نظر گرفتن مسائل حاشیه ای در دولت دارند.
رقابت اصلی در انتخابات
اگر چه انتخابات نهم مجلس در فضایی متکثر از حیث تعدد گروههای شرکت کننده در انتخابات برگزار می شود اما رقابت اصلی در جریان اصولگرایی و بین جبهه متحد و جبهه پایداری متصور است.
آنچه موجب تمایز این دو جریان می شود علاوه بر نگاه متفاوت به دولت که در همه جریانات وجود دارد، نگاه متفاوت این دو جریان به بخشی از نخبگان سیاسی است که "ساکتین فتنه" قلمداد می شوند. و بر اساس اینکه محور اصلی هر یک از این دو جریان را نیروهای اجتماعی تشکیل بدهند یا نیروهای های سیاسی، مواضع متفاوت و متقابلی نسبت به این دو گزینه دارند:
1/ جبهه متحد اصولگرایان
جبهه متحد با محوریت نیروها و جریان‌های سیاسی اصول‌گرا تشکیل شده است و اگر چه توانسته است با شعار "وحدت" طیف وسیعی از گروههای اصول‌گرا را در خود جای دهد اما تفاوت سلیقه و حتی تضاد در عملکرد در کارنامه این گروه‌ها دیده می شود. به‌عنوان نمونه بخشی از این جبهه دارای مواضع علیه جریان فتنه هستند اما بخشی دیگر در اعلام مواضع علیه جریان فتنه موضع سکوت را اختیار کرده یا مواضع دو پهلو گرفته اند.
این تفاوت مواضع درباره رابطه با دولت نیز دیده می شود و طیفی از حمایت های جدی از دولت تا مخالفت های جدی با دولت را شامل می شود. نتیجه آنکه جبهه متحد اگر چه بر اساس "دغدغه وحدت" در اصولگرایان شکل گرفته است اما جمع کننده گروه‌هایی است که دارای "تناقض عمل" بسیار بالایی در مسائل اساسی و چالش زای کشور هستند. نیروهایی که در شش سال گذشته هیچ وقت نتوانسته اند در مسائل سرنوشت ساز کشور به جمع بندی واحدی برسند و اقدامات متفاوتشان در طیفی از "ورود به موقع و حمایت"، "ورود دیرهنگام و دوپهلو"، "سکوت" و یا "مخالفت جدی" می گنجد.
جدول 10: طیف شناسی جبهه متحد اصولگرایان
| نام گروه | تعداد نماینده در تهران |
| جامعه روحانیت | 5 |
| اصولگرایان سنتی (مؤتلفه و جبهه پیروان امام و رهبری) | 8 |
| اصولگرایان تحول‌خواه | 10 |
| حزب پیشرفت و عدالت (طیف قالیباف) | 2 |
| حامیان سابق دولت | 5 |
تناقض در مواضع مهم سیاسی بیانگر "سیاسی بودن" شاکله اصلی "جبهه متحد" نسبت به جبهه پایداری با -شاکله اجتماعی- است. به‌طوری که جبهه متحد خواسته است تنها با هدف کسب قدرت در مجلس از مسائل چالش‌زای کشور -به‌ویژه فتنه سال 88 که هزینه های زیادی برای نظام و مردم داشته است- عبور کند. از این رو نتیجه "وحدت نیروهای متناقض" چیزی جز "محافظه کاری" به همراه ندارد و در صورت پیروزی- که بسیار بعید می نماید- مجلسی به مراتب "ناکارآمد"تر از مجلس هشتم تشکیل خواهد شد.
از این گذشته، "گفتمان درونی وحدت" در جبهه متحد اصولگرایان برای افکار عمومی زمینه طرح نداشته و بیشتر طیف نخبگانی را با خود درگیر می کند و افکار عمومی برآوردی از ضرورت و چرایی "تاکتیک وحدت" ندارند. چرا که اساس تاکتیک وحدت در این جبهه بر مدار رقابت جدی با جریان موسوم به انحرافی در دولت استارت خورده و مردم شناخت و تحلیل مناسبی از آن ندارند و بیشتر در محیط های نخبگانی این مباحث طرح می شود.
همین ویژگی، گویای ارتباط بیشتر این جبهه با محیط های نخبگانی و دوری از طیف توده ای است و از زمینه های عدم اقبال عمومی به این جبهه در انتخابات است، چرا که افکار عمومی مخالف ایجاد چالش با دولت است و روی خوشی با طرح کنندگان این مباحث نشان نمی دهد. البته جامعه در جایی که لازم بوده است مثل فتنه پس از انتخابات هزینه های زیادی در مقابله با چالش های سیاسی پرداخت کرده است اما هم اکنون کشش طرح مسائل فرعی و حاشیه ای و چالش برانگیز را ندارد. و از قضا رویه جبهه متحد در جهت عکس جریان‌های اجتماعی و مردمی است. یعنی در برابر کسانی که عملکرد نامناسبی در فتنه نداشتند، با اهمال و مدارا برخورد می کند اما مسائل حاشیه ای دولت را پررنگ جلوه می دهد.
از موارد دیگری که جبهه متحد را در طیف نخبگانی جای می دهد و با سازوکار رأی مستقیم مردم زاویه دار می سازد، طرفداری چهره های شاخص این جبهه نسبت به نظام پارلمانی است که نوعی نظام نخبه گرا محسوب شده و در مقابل نظام ریاستی است.
2/ جبهه پایداری
جبهه پایداری بر خلاف جبهه متحد از اجماع نیروهای اجتماعی اصول‌گرا در حوزه و دانشگاه تاسیس شده است. اولین حضور سیاسی این جریان در انتخابات سال 84 و حمایت از آقای احمدی نژاد بوده است. پس از آن، در سال 88 و قضایای بعد از انتخابات ریاست جمهوری دهم ورود جدی تری به صحنه سیاسی داشت. اما در این مقطع، اولین حضور تشکیلاتی خود را به‌عنوان یک نیروی سیاسی با سابقه اجتماعی تجربه می کند و همچنین اولین تجربه حضور در انتخابات مجلس را دارد. این جریان بر خلاف جبهه متحد با بدنه اجتماعی ارتباط بیشتری دارد و مهم‌ترین اختلاف‌های آن با جبهه متحد در مواضع این جبهه در خصوص "ساکتین فتنه" و "حواشی دولت" خلاصه می‌شود.
جبهه پایداری توانسته است در مدت کوتاه عمر خود "رصد بهنگام" و "واقعی‌تری" از گرایش‌های اجتماعی در فضای انتخاباتی داشته و بتواند با جمع بین "واقع بینی" و "آرمان‌گرایی" ارزیابی و جهت گیری اجتماعی تری از خود نشان دهد. مهم‌ترین مصادیق این جهت گیری ها حمایت از خط اصلی کار و تلاش در دولت و جدا کردن این خط اصلی از مسائل حاشیه ای و انتقادی آن است.
همچنین این جبهه قائل به لزوم داشتن کارنامه مورد قبول از نیروهای سیاسی دخیل در طیف اصولگرایی است و نسبت به برخی مواضع دو پهلو و سکوت خواص انتقاد دارند. از منظر جامعه شناختی، این جهت گیری بر مبنای خواست بدنه اجتماع تفسیر می شود. چرا که جامعه در حدود یک‌سال با مسائل فتنه پس از انتخابات درگیر بوده و هزینه های زیادی را پرداخت کرده است و خواستار در نظرگرفتن این هزینه ها توسط نیروهای سیاسی است.
از سوی دیگر، جامعه در موقعیت کنونی به هیچ وجه چالش با دولت را بر سر مسائل حاشیه ای نمی پسندد و خواستار تعامل بین مجلس و دولت برای رفع مشکلات کشور است. تجربه مجلس فعلی که تابلویی از جریان جبهه متحد را به نمایش می گذارد، برای افکار عمومی تلخ است. چرا که اسکلت بندی جبهه متحد اصولگرایان از افراد تأثیر گذار در مجلس هشتم تشکیل شده است که چالش ها و حاشیه های فراوانی را برای دولت ایجاد کرده اند و خود نیز عملکرد مناسبی در مجلس هشتم نداشته اند.
جدول 11: مقایسه شاخص های جبهه متحد اصولگرایان و جبهه پایداری
| شاخصه‌های جبهه متحد اصولگرایان | شاخصه‌های جبهه پایداری |
| بیشتر سبقه سیاسی دارد و متشکل از نیروها و گروههای سیاسی است. | بیشتر سبقه اجتماعی دارد و از نیروها و تشکل‌های اجتماعی بهره مند است. |
| طرفداری از نظام پارلمانی (نخبه گرایی) | طرفداری از نظام ریاستی (مردم گرایی) |
| کم رنگ کردن مواضع ساکتین فتنه به‌خاطر مصلحت سیاسی کسب قدرت | تاکید بر لزوم عملکرد شفاف در دوران فتنه به‌عنوان شاخصه مهم اصولگرایی |
| نگاه انتقادی به دولت و پر رنگ کردن مسائل حاشیه ای در دولت (نمادی از پررنگ کردن مسائل فرعی به‌جای مسائل اصلی) | حمایت از جریان اصلی کار و خدمت در دولت |
جمع بندی و پیش بینی:
انجمن دانش آموختگان علوم اجتماعی دانشگاه تهران بر اساس تحلیل های فوق پیش بینی می کند علی‌رغم مناقشات پس از انتخابات سال 88 و ناکارآمدی مجلس هشتم در افکار عمومی، میزان مشارکت سیاسی در این دوره نسبت به دور قبل (دور هشتم) نه تنها کاهش نمی یابد، بلکه با رشد قابل اعتنایی به حدود 65 درصد خواهد رسید، چرا که اولاً در این دوره شاهد تکثر گروههای سیاسی مشارکت کننده در انتخابات هستیم که بخشی از آنها متعلق به نیروهای اجتماعی هستند و به‌صورت متشکل وارد فضای سیاسی شده اند.
ثانیاً وجود سرمایه اجتماعی مطلوب در جامعه ایرانی و ساختار مردمی در نظام جمهوری اسلامی به گونه ای است که حضور مردمی برطرف کننده کاستی ها و ضعف هاست. بر این اساس امید به اصلاح ترکیب کنونی مجلس و کارآمد ساختن آن، حضور مردمی را افزایش خواهد داد.
در بخش رقابت های انتخاباتی نیز رقابت اصلی بین اصولگرایان متصور می شود که جبهه پایداری و جبهه متحد اصولگرایان قطب اصلی این رقابت هستند. جبهه متحد اصولگرایان اگر چه توانسته است با طرح گفتمان وحدت بین نیروهای سیاسی اصول‌گرا، طیف های مختلف این جریان را متحد کند اما در سطح اجتماعی، گفتمان قابل طرحی برای جامعه ندارد و ضرورت وحدت اساساً برای جامعه موضوعی ناملموس است. به‌طوری که موجب شده است وحدت به‌عنوان یک گفتمان درونی در سطح نیروهای سیاسی این جبهه باقی بماند و وارد فضای اجتماعی جامعه نشود.
از سوی دیگر، اتخاذ راهبرد وحدت بین خود اعضای این جبهه نیز موضوعی موقتی تلقی می‌شود که قابلیت شکنندگی دارد. چرا که اعضای این جبهه در مسائل اصلی و اساسی کشور در دوسال اخیر دارای سطح بالایی از تناقض هستند. این تناقض ها در دو سطح «مقابله با فتنه» و «نحوه تعامل با دولت» بروز یافته است و طیفی از مواضع حمایت، انتقاد، ضدیت و سکوت را در بر می گیرد. این سطح بالای تناقض در عمل سیاسی، جبهه متحد را در آستانه شکاف گفتمانی و ساختاری قرار خواهد داد.
از سوی دیگر، جبهه پایداری از نیروهای اجتماعی مرتبط با بدنه اجتماعی تشکیل یافت و اعضای آن توانسته اند با حضور غیررسمی خود در صحنه سیاسی شش سال گذشته تجربه خوبی از فعالیت سیاسی به‌دست آورند. این جبهه به لحاظ ارتباط با بدنه اجتماعی، جمع بین واقع گرایی و آرمان‌گرایی را در دستور کار خود قرار داده و در دو سال گذشته در مسائل اصلی کشور -بر خلاف جبهه متحد اصولگرایان- عمل‌کردی داشته است که با مطلبات اجتماعی هم‌خوانی بیشتری دارد و از مصادیق آن می توان به اصرار بر عدم مسامحه و اهمال با خواصی که در ماجرای فتنه سکوت را پیشه کردند و همچنین حمایت از جریان اصلی کار و تلاش در دولت (علی‌رغم انتقاد به برخی حواشی) اشاره كرد.
پژوهش های جامعه شناختی موید این مطلب است که جامعه ایرانی آن‌جایی که لازم باشد، آمادگی دارد برای دفع چالش های سیاسی هزینه های لازم را بپردازد. از قضا بدنه اجتماعی در چالش فتنه هزینه زیادی پرداخت و از نخبگان سیاسی نیز انتظار دارد با توجه به این هزینه ها جهت گیری های سیاسی خود را دنبال کنند. اما رویکرد جامعه به دولت رویکرد حمایتی است و به هیچ وجه چالش با آن را نمی پذیرد و به نیروها و جریاناتی که به دنبال چالش با دولت باشند روی خوشی نشان نمی دهد. از این رو گفتمان جبهه پایداری بر اساس یک مهندسی اجتماعی هوش‌مندانه تنظیم شده است.
تحلیل نهایی در پیش بینی رقابت انتخاباتی این است که اگر چه رقابت اصلی بین دو جبهه متحد و پایداری است، اما با توجه به کثرت گروههای اصول‌گرای شرکت کننده در انتخابات ممکن است آرا بین نامزدهای مختلف پخش شود. اما اکثریت مردم نامزدهایی از درون دو جبهه را برای مجلس انتخاب می کنند که در دو مساله اصلی ذکر شده یعنی فتنه و دولت با گرایش‌های اصلی جامعه هماهنگ باشند. چرا که پیش تر گفتیم طیفی از جبهه متحد تنها بر اساس یک تاکتیک موقتی در این جبهه حاضر شده و انتقادهای اساسی را به برخی اعضای آن دارند. این طیف با جبهه پایداری دارای «همبستگی گفتمانی» بوده و با ورود به مجلس با نمایندگان جبهه پایداری مواضع مشترکی را دنبال می کنند و ائتلافی غیررسمی کرده و گفتمان پایداری را وسعت می بخشند. در این صورت جبهه متحد با «شکاف گفتمانی» روبرو شده و از آن‌جایی که بخش زیادی از نیروهای خود را از دست می دهد، با «شکاف ساختاری» نیز روبرو می شود. به طوری که اکثریت مجلس نهم را نمایندگانی تشکیل خواهند داد که متعهد به گفتمان پایداری هستند و جبهه پایداری به‌عنوان یک نیروی سیاسی و اجتماعی مهم در صحنه های آینده به‌خصوص انتخابات ریاست جمهوری یازدهم نقش ایفا خواهد کرد. اولین مقطع شکاف اساسی در جبهه متحد شکاف در انتخاب ریاست مجلس است که البته این شکاف از هم اکنون در میان اعضای این بروز یافته و در آینده به‌صورت فعال عمل خواهد کرد.
