محققان دانشگاه صنعتی اصفهان موفق به طراحی و ساخت بیوسنسور DNA سرطان خون بر پایه نانوذرات اصلاح شده طلا شدند كه می تـواند در كمتر از ۲۰ دقیقه بر اساس توالی خاص ژن عامل سرطان خون این بیماری را شناسایی كند.
دكتر علی اصغرانصافی، استاد دانشكده شیمی دانشگاه صنعتی اصفهان و برگزیده گروه علوم پایه هفدهمین جشنواره تحقیقاتی علوم پزشكی رازی در گفت وگو با خبرنگار«پژوهشی» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، اظهار كرد: سرطان مزمن خون باعث افزایش گلبول های سفید خون در مغز استخوان می شود. سلول های سرطانی از مغز استخوان به خون راه یافته و غدد لنفاوی و دیگر ارگان ها نظیر جگر و طحال را تحت تاثیر قرار می دهد. همچنین سرطان مزمن خون باعث اضمحلال مغز استخوان شده و میزان ایمنی بدن را شدیدا كاهش می دهد.
وی با بیان اینكه تحقیقات متخصصان ژنتیك نشان می دهد كه جهش ژنی یكی از عوامل مهم سرطان مزمن خون است، تصریح كرد: از آنجا كه سنسورهای DNA دارای انتخابگری و حساسیت بالا در تشخیص كیفی و كمی گونه های هدف هستند، ارائه روش های انتخابی بر پایه تشخیص DNA در تحقیقات علوم زیستی و تشخیص بیماری های ژنتیكی از اهمیت بالایی برخوردار است.
عضو هیات علمی دانشكده شیمی دانشگاه صنعتی اصفهان در خصوص چگونگی روند تشخیص سرطان مزمن خون در بیوسنسور DNA به ایسنا گفت: در این بیوسنسور، تك رشته ای از DNA عامل بیماری سرطان مزمن خون را جدا كرده و بر روی سطح نانوذرات طلا به عنوان بستر قرار دادیم كه این تك رشته DNA به سرعت می تواند زوج خود را در نمونه خون بیماران تشخیص دهد.
انصافی اضافه كرد: از آنجا كه DNA همیشه دو رشته یی است، هنگامی كه بتوان DNA گونه مورد شناسایی را به صورت تك رشته یی از یكدیگر جدا كرد، در واقع یك سنسور حساس تشخیصی ساخته شده است چرا كه انتخابگری و حساسیت بسیار بالایی در تك رشته یی جدا شده وجود دارد كه فقط نسبت به رشته جدا شده خود حساسیت نشان داده وتنها با آن ممزوج می شود.
وی با بیان اینكه تك رشته یی DNA سرطان مزمن خون كه بر بستر نانوذرات طلا قرار داده شده به محض برخورد با رشته مشابه خود كه در نمونه آزمایشی بیماران وجود دارد تغییر رفتار می دهد، خاطرنشان كرد: بیوسنسور طراحی شده دارای بستری بر پایه نانوذرات طلا است كه حاوی DNA تك رشته یی عامل بیماری سرطان مزمن خون است و از آنجا كه هیچ رشته ای از DNA همانند اثر انگشت به یكدیگر شباهت ندارند هیچ گونه خطایی در تشخیص تك رشته یی عامل سرطان مزمن خون در نمونه های آزمایشی بیماران وجود نخواهد داشت.
استاد دانشكده شیمی دانشگاه صنعتی اصفهان با بیان اینكه ژن ها ی عامل بیماری سرطان خون غالبا در اثر جهش به وجود می آیند، عنوان كرد: آلودگی هوا، ترس، نگرانی، استرس و... می تواند در بدن جهش ژنی ایجاد كرده و سبب ابتلا به بیماری جدیدی مانند سرطان مزمن خون شود این در حالی است كه یكی از ویژگی های این سنسور توانایی تشخیص و شناسایی بیماری در مراحل اولیه ای است كه این جهش ژنی ایجاد شده و غلظت آن در حدی نیست كه آزمایشگاه های تشخیص طبی توانایی تشخیص آن را داشته باشند.
وی در پایان در خصوص زمان پاسخگویی این آزمایش، خاطرنشان كرد: از آنجا كه برخلاف دیگر روش های تشخیص بیماری در این روش هیچ گونه عملیات خاصی بر روی خون صورت نمی گیرد با بیوسنسور DNA می توان در مدت حدود ۲۰ دقیقه، وجود و یا عدم وجود سرطان مزمن خون در بیماران را تشخیص داد.
گفتنی است، دكترتقی خیام نیا، عضو هیأت علمی دانشكده شیمی و دكتر حمید رحمانی، عضو هیأت علمی گروه بیوتكنولوژی دانشكده كشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان در این طرح همكاری داشته اند.
ایسنا
