تبیان، دستیار زندگی

با توجه به به نهم ربیع روز تاجگذاری سرور همه ما امام عصر ارواحنا فداه توجه شما ر ا به این چند سطر جلب می کنم: درباره تاریخ دقیق مرگ خلیفه ثانی باید عرض کنم که : طبق منابع تاریخی خلیفه دوم در بیست وششم ذی الحجه ترور شد و بعد از حدود سه روز درگذشت. بنابراین وی در آخر ذیحجه یا اول محرم درگذشته است. این مطلب را همه ی مورخان اعم از شیعه و سنی در آثار خود آورده اند. لذا مراسم عمرکشان ( عید زهرا ) که عده ای در ماه ربیع الاول برگزار می کنند اساسا و آنهم با تاخیر حدود هفتاد روز ه نمی تواند وجهی داشته باشد. برای اطمینان می توان به منابع تاریخی زیر مراجعه کرد که به اتفاق همین مطلب را بیان کرده اند: برخی منابع 1.تاریخ‏الیعقوبى ج‏2 ص 159 قرن: 2.تاریخ‏یعقوبى/ترجمه ج‏2 ص 49 3.التنبیه‏والإشراف ص 250 قرن: 4.مروج‏الذهب ج‏2 ص 304 قرن: 5.مروج‏الذهب،ج‏2،ص:321 قرن: 6.الفتوح ج‏2 ص:323 قرن: 7.مسارّ الشیعه شیخ مفید (ره) پیشوای بزرگ شیعیان ( که خوشبختانه نسخه خطی این کتاب ایشان با دستخط خودشان هم اکنون موجود است و در آن مرگ عمر در ذی الحجه ذکر شده است. ایشان می فرمایند: او در روز 26 ذی الحجه سال 23 مجروح شد و در 27 همان ماه درگذشت. این مطلب از ابن ادریس هم گذارش ده است که شیخ مفید این نظر را دارد. * منابع تاریخی دیگر : 8.الإمامةوالسیاسة ج‏1 ص 39 9.المعارف ص 183 10.أنساب‏الأشراف،ج‏10،ص:417 11.الطبقات‏الکبرى،ج‏3،ص:258 :191 12. علامه مجلسی(ره) بحارالانوار، ج‏31، ص 118 ) گرچه علامه در یک جا به حدیث مجهولی درباره ربیع الاول اشاره ای دارد. که دو راوی ان ضعیف است. 13. شیخ بهائی توضیح المقاصد ص 33 14.ابن ادریس حلی (صاحب سرائر) درباره تاریخ نهم ربیع می گوید: مَنْ زَعَمَ أَنَّ عُمَرَ قُتِلَ فِیهِ فَقَدْ أَخْطَأَ بِإِجْمَاعِ أَهْلِ التَّوَارِیخِ وَ السِّیَرِ ( هر کس بپندارد عمر در نهم ربیع کشته شده به اجماع صاحبان کتب تاریخ و سیره در اشتباه است.) سپس وی تاریخ ذیحجه را صحیح دانسته،می فرماید: الإجماعُ حاصلٌ مِن الشیعةِ و أهلِ السنّةِ على ذلک.( شیعه و سنی بر آن اتفاق نظر دارند. )سرائر ج 1 ص 418 منبع شناسی روایت نهم ربیع: علامه مجلسی این روایت را به نقل از دو منبع در کتاب بحار اورده است: الف: زوائد الفوائد نوشته سید علی بن طاووس ب: کتاب المحتضر نوشته حسن بن سلیمان حلی (قرن 8) البته در پاورقی بحار (ج 31 ص 129) دو منبع دیگر هم ذکر شده است: الف: مصباح الانوار از هاشم بن محمد ب: دلائل الامامه صاحب طبری در کتاب طبری که این روایت دیده نمی شود (تحقیق موسسه بعثت چ 1 قم 1413) مصباح الانوار هم هم اکنون موجود نیست و در نسخ خطی باقی مانده از کتاب سخنی یافت نشده است (جلد اول) کتاب زوائد الفوائد هم که اداب مستحبی رابیان می کند و نیز کتاب محتضر از قرن ششم عقب تر نمی روند و انچه امروزه مطرح است مربوط به قرن هفتم و هشتم است. درباره سند روایت هم که در ان علی بن مظاهر واسطی و.... سخن بسیار است. انگیزه ی ابولولو در قتل عمر : درباره قاتل عمر که فیروز ابولؤلؤة نام دارد (مروج الذهب ج 2 ص 352) (ابن سعد در طبقات الکبری ج 3 ص 350) واقعیت اینست که طبق منابع تاریخی ، مسلمان یا زردشتی یا نصرانی (تاریخ طبری ج 3 ص 263 و الاستیعاب ج 3 ص 1155) بودن او معلوم نیست: اینکه آیا او از زردشتی های هم پیمان با مسلمانان بوده یا نصرانی بوده یا مسلمان شده بود معلوم نیست. همچنین دلیلی بر شیعه بودن او وجود ندارد و این در حقیقت سخنی بدون مدرک است و باعث وهن مذهب است که ما حرفی بدون سند را قبول نمائیم. انگیزه ی او در کشتن عمر بن خطاب نیز یک انگیزه شخصی بوده : در واقع او نسبت به گزاف بودن مالیاتِ مقرّر اعتراض داشت و نزد عمر شکایت برد ولی عمر مالیاتش را تخفیف نداد لذا نقشه ی قتل عمر را طراحی کرد. مسعودی می نویسد: عمر اجازه ورود عجمان را به مدینه نمی داد. مغیره نامه به او نوشت که من غلامی دارم که نقاش و نجار و اهنگر است و برای مدینه سودمند است. پس از ان عمر به او اجازه داد.. مغیره روزی دو درهم از او می گرفتابولولو از این باج به عمر شکایت برد. عمر به او گفت: چه کارهائی می دانی؟ گفت نقاشی و... گفت: باجی که می دهی در مقابل کارهائی که می دانی زیاد نیست! ابو لو لو غر غر کنان رفت. چندی بعد عمر به او گفت شنیده ام که گفته ای اگر بخواهم می توان اسیابی بسازم که با باد حرکت کند؟ ابو لولو گفت: اسیابی برای تو بسازم که مردم از ان گفتگو کنند و.... عمر سحرگاه می رفت که ابولولو سه ضربه به او زد یکی به زیر شکم او خورد و... دوازده تن از اهل مسجد را هم زخمی کرد که شش تای انان کشته شدند و بعد ابولولو خود را با خنجر به قتل رساند (مروج الذهب ج 2 ص 352). مرحوم دکتر سید جعفر شهیدی احتمال داده است برخی از بزرگان قریش مثل مغیرة ( مالک ابولولو ) در ترورِ عمر نقش داشته اند تاریخ تحلیلی اسلام ص 129 و 130 همچنین برخی از محققان با توجه به سخنانِ کعب الاحبارِ یهودی قبل از ترورِ عُمَر احتمال داده اند که کعب الاحبار از نقشه ی ترورِ عُمَر آگاه بوده است. استاد رسول جعفریان در تاریخ خلفا این دیدگاه را نقد کرده اند.ر.ک. تاریخ خلفا صفحه 105تا 109 . در یک کلام نمی توان مسائل مربوط به ابولولو را – که با عموم تواریخ شیعه و سنی تعارض دارند - باور کرد.( درباره خودکشی ابولولو نیز به منابعی که در فوق ذکر شد مراجعه فرمایید. استاد رسول جعفریان معتقد است قصه های عوامانه زیادی در قرن 6 و 7 در میان شیعیان درباره ابولولو رواج یافته که فاقد مستند تاریخی و علمی است. وی با اینکه از اشتباهات عمر دفاع نمی کند با این حال دفاع از ابولولو را نیز ناروا می داند. ر.ک. تاریخ خلفا ص 110 ) منبع:اسک دین

بهترین دفاع از تشیع :
در پایان باید گفت بهترین دفاع از تشیع اینست که تشیعِ صحیح و معقول را بدون کم و کاست و بر اساس منابع معتبر و استدلال به مردم معرفی کنیم که اگر چنین کنیم بسیاری از اهل سنت نیز به تشیع علاقمند می شوند.

می توانیم بسیار مودبانه و مستند انتقادهای خود را به اهل سنت بگوییم و آرام و منطقی به گفتگو بنشینیم اما تظاهر به ناسزاگویی در شأن پیروان علی(ع) نیست. امامان معصوم (ع) در روایات خود ما را به مدارا و برخورد نیکو( مجامله ) با اهل سنت فرا خوانده اند.
و لذا تشیع حقیقی همان اسلام حقیقی است. باید پیرو تشیع امام صادق (ع) بود که امامِ عقلانیت و اعتدال و منادی وحدت بود: تشیع معصومین(ع) : همان مکتبی است که پیامبر اعظم (ص) در روز غدیر خم مردم را به آن فراخواند.

سخنی از مقام عظمای ولایت حضرت آیت‌الله خامنه‌ای که در روز چهارشنبه 27/9/87 ایراد شده است را خدمت عزیزان می اورم:

ما از گذشته تا كنون می‌دانستیم که پول برخی کتاب‌های سراسر دشنام و تهمت را که علیه شیعیان و اهل تسنن چاپ می‌شود، یک مرکز وابسته به استکبار می‌دهد و آیا این واقعیت خطرناک، هشدار دهنده و بیدار کننده نیست؟
چاپ کتاب‌های دربردارنده تهمت و بدگویی در دنیای تشیع و تسنن، کمک به تحقق اهداف آمریکا و صهیونیزم میکند و همه بدانند که این‌گونه کتاب‌ها، هیچ شیعه‌ای را سنی نمی‌کند و دل هیچ یک از اهل تسنن را جذب عقاید شیعه نخواهد کرد.
اگر کسی تصور می‌کند که با بدگویی و تهمت به اهل تسنن می‌تواند از شیعه دفاع کند بداند که جز برانگیختن آتش دشمنی هیچ نتیجه‌ای نخواهد گرفت و این کار در واقع دفاع از ولایت نیست، بلکه دفاع از آمریکا و صهیونیست‌هاست.

استفتاء از حضرت ایه الله مکارم شیرازی را عینا می اورم:

سؤال 1755: [برخی از ] شیعیان در روز نهم ربیع الأوّل به مناسبت عید الزهراء(علیها السلام)مراسم جشن و سرور بر پا مى كنند. در برخى از این مراسم آنچه از سخنان ركیك، و حتّى خلاف مى دانند، مى گویند; بلكه گاه مردان، خود را به شكل زن در مى آورند! و هنگامى كه به آنان تذكّر داده مى شود، به روایت «رُفِعَ القَلَمْ» استناد جسته، و مى گویند طبق این روایت، اعمال مذكور اشكالى ندارد. آیا این اعمال، جایز و موجب رضاى خدا و اهل بیت عصمت و طهارت است؟ در صورت عدم جواز، توجیه روایت رفع قلم چیست؟


پاسخ آیة الله العظمی مكارم :
اوّلا: روایتى با عنوان رفع قلم در آن ایّام مخصوص، در منابع معتبر نداریم.
ثانیاً: بر فرض، چنین چیزى باشد (كه نیست) مخالف كتاب و سنّت است، و چنین روایتى قابل پذیرفتن نیست، و حرام و گناه در هیچ زمانى مجاز نیست. همچنین سخنان ركیك و كارهاى زشت دیگر.
و ثالثاً: تولّى و تبرّى راههاى صحیحى دارد، نه این راههاى خلاف.

سؤال 470ـ معمولا در مراسم عیدالزهرا كف زدن، پایكوبى، رقص و حتّى امورى را كه جمیع فقها صریحاً فتوا به حرمت آن داده اند، را مستند به حدیث رفع القلم كه ذیلا به آن اشاره مى شود، جایز مى دانید؟ : «وَ اَمَرْتُ الْكِرامَ الْكاتِبینَ اَنْ یَرْفَعُوا الْقَلَمَ عَنِ الْخَلْقِ كُلِّهِمْ ثَلاثَةَ اَیّام مِنْ ذلِكَ الْیَوْمِ، وَ لا اَكْتُبُ عَلَیْهِمْ شَیْئَاً مِنْ خَطا یا هُمْ كَرامَةً لَكَ وَ لِوَصِیِّكَ»(1)
آیا این نوع احادیث از نظر سند معتبر است؟ و بر فرض اعتبار معناى حدیث چیست؟


پاسخ آیة الله مكارم :
این روایت از نظر سند اعتبارى ندارد; به علاوه مخالف كتاب الله است، و معاذ الله كه ائمّه معصومین(علیهم السلام) اجازه ارتكاب گناه به افراد در این ایّام یا غیر این ایّام داده باشند. و بر فرض اعتبار، معناى حدیث این است كه اگر كسى لغزشى از او سر زد خداوند او را مى بخشد، نه این كه عمداً آلوده گناه شود.

منبع استفتاءات آیة الله مكارم شیرازی ج3

جشن عید الزهرا ،علاوه بر آنکه با فضای فعلی حاکم بر امت اسلامی سازگار نیست . نوعی خروج از مباحث منطقی را نیز در طرفین مباحثات و مناظرات در پی خواهد داشت . به یقین امروزه آنانکه بیشتر از همه در این جشن ها ،جشن می گیرند ،آمریکا و انگلیس و اسرائیل اند. چرا که می بینند عملا ما به دست خودمان فضای منطقی گفتگو را یک طرفه به اسم عید الزهرا تبدیل به فضای خصومت آمیزی می کنیم . نکته دیگری که به نظرم توضیحش لازم است اینکه ما در فرهنگ اهل بیتی و سنت نبوی هرگز چنین جشن هایی نداشته ایم . حتی رسول الله در جریان کشته شدن بدترین دشمنانش هم دست به کارهایی مانند این نزد . و قران هم گفتار و کردار او را برای ما الگو دانسته است .خدا می داند که ما از برپایی این گونه جشن ها چه ضررها دیده ایم . در برابر کشته شدن یک شیعه بی گناه ،چه توجیهی می توان برای این نوع جشن ها پیدا کرد . بر هم زدن فضای برادری بین شیعه و سنی ،آیا سودمندی است ؟ بله ما به خلفا ارادتی نداریم اما به خاطر احترام اهل سنت ،کاری نمی کنیم که باعث ناراحتی اهل سنت به عنوان مسلمانان هم کیش ،شود . اگر سری به سفرنامه پیترو دلاواله بزنید مانند این جشن ها را در دوره صفوی هم می بینید . نتیجه آن کارها چه شد ؟ چهل هزار شیعه در قلمرو حکومت عثمانی قتل عام شدند و دراین سو تعداد زیادی از اهل سنت ایرانی کشته شدند. و در نهایت بهره آن را انگلیس برد که خلافت عثمانی را که بر اثر درگیری های متوالی با ایران ضعیف شده بود را نابود کرده و حکومت لائیک را جایگزین آن کرد و این طرف هم در ایران ،حکومت با سست شدن قدرت ملی اش ،به دست عده ای هوادار محمود افغان سقوط کرده و هفت سال سلطان محمود افغان، حاکم ایران شد ،که تمام شوکت ایران را بر باد داد . اینجاست که وقتی رهبر انقلاب می فرماید ،این گونه جشن ها را به بهانه کشته شدن خلیفه را نباید برپا کرد ،معلوم می شود که ایشان با آن دید تیزبینانه کجا را میبیند .
به امید سرفرازی و بلند آوازه شدن نامت ای رسول الله