در جهان امروز وجود برخی از وسائل ارتباطی به جای آن که بر
روابط سالم بیافزاید موجب شده است تا زمینه افزایش گوشه نشینی و تنهایی
فراهم تر از گذشته شود. با آن که خانه ها آپارتمانی شده ولی ارتباط به شدت
کاهش یافته است. با آن که تلفن و تلویزیون و اینترنت به عنوان ابزارهای
آسان و ارزان افزایش یافته است اما سطح ارتباط به شدت تنزل پیدا کرده است.
ریشه این امر را می بایست در این مسأله جست که بسیاری از مردم گمان می کنند
که ارتباط تلفنی یا مکالمه در فضای مجازی می تواند پاسخ گوی نیاز احساسی و
عاطفی فرد باشد و این در حالی است که بررسی ها نشان می دهد که انسان پیش
از هر چیزی به ارتباط نزدیک و حضور در کنار هم نیاز دارد و هر وسیله
ارتباطی دیگر، به جای آن که به این پاسخ نیاز طبیعی انسان کمک کند، عامل
بازدارنده شده و اجازه نمی دهد که به شکل مطلوب و مناسبی به احساسات و
عواطف پاسخ داده شود. هیچ وقت دوستان مجازی و گفتارهای تلفنی نمی تواند به
بخش مهم احساسات و عواطف ما پاسخ دهد. اصولاً افراد در مشکلات، شادی ها،
سختی ها و آسایش هاست که دوست دارند در کنار هم باشند. در این زمان هاست که
دیدن چهره و قرار دادن دست در دست می تواند آرامش بخش باشد یا شادی را
منتقل کند و خود را در غم و شادی دیگری شریک بداند.
انسان به دوستان سالم و جدیدی در هر مقطع سنی نیاز دارد. برخی از دوستان
برای مدتی بخشی از نیازهای بشری را پاسخ می دهند و انسان در هر موقعیت و
مکانی نیازمند دوستانی است که وی را درک کنند. از این روست که می توان هم
دوست قدیم را حفظ کرد و هم دوستان جدیدی یافت تا به بخش های جدید زندگی بشر
پاسخ مناسب و مطلوب دهند.
حضور دوستان جدید نمی بایست به گونه ای باشد که دوستان قدیم رها و فراموش
شوند. لازم است که انسان همواره در شمار دوستان و در حفظ و نگه داری و
ارتباط با آنان حد اعتدال و میانه را مراعات نماید. افراط و تفریط در هر
زمینه و کاری می تواند زیانبار باشد.
بنابراین لازم است هم در بیان محبت، هم در مقدار و سطح ارتباطات و هم در
شمار دوستان اعتدال رعایت شود. توازن عاطفی و احساسات می تواند برای حفظ
دوستان و ایجاد دوستی های جدید بسیار کمک کند.
برای جلب رضایت دوستان و حفظ آنان می بایست این معنا را در نظر داشت که
دوستی سرمایه جاودانه هر انسانی است. اگر به هر دلیلی از نظر مقام، شخصیت
اجتماعی، سرمایه و ثروت تغییرات شگرف و مهمی در زندگی شخص پدید آید، نباید
از فروتنی و تواضع نسبت به دوستان کاست. دوستان کسانی هستند که عواطف را به
درستی می شناسند و پاسخ های درست و مناسب می دهند. لازم است که با دوست در
همه حال دوست بود و اجازه داد تا به دور از هر گونه تغییرات ظاهری از ثروت
و مقام، نیازهای عاطفی را پاسخ دهد.
البته از نظر اسلام و قرآن تواضع و فروتنی نسبت به همه بشر امری مثبت،
سازنده و فضیلت انسانی است؛ چنان که هرگونه تکبر درونی و استکبار بیرونی می
تواند به عنوان یک هنجار و رذیلت اخلاقی آدمی را از بسیاری از خوبی ها و
زیبایی ها دور کند و به چاه پشیمانی و اندوه افکند و آتش درون را زنده کرده
و قلب را در دوزخ کبر و غرور بسوزاند. بی گمان دوستی همانند اشیای زیر
خاکی است که هر چه کهن تر و قدیمی تر باشد، ارزشمندتر است؛ زیرا دوستی
قدیمی، شرایط اخلاقی. رازها و احساسات پاک و بی غل و غش بی شماری را در پشت
سر خود دارد و می بایست به عنوان گوهرهای گران بها از آن محافظت کرد. در
حقیقت سرمایه هر شخصی همین دوستان قدیمی هستند که در طول زندگی در شادی ها و
غم ها با او شریک بودند و به نیازهای وی پاسخ های مناسب داده و تاکنون
همراه و همدم وی بوده اند. انسان می بایست این دوستان را همانند نهر آب های
سالم و پاکی بداند که نیازمند لایروبی هستند تا آب های پاک هم چنان گذشته
در آن روان شود و هر دو را از فوایدش بهره مند سازد.
منبع: نشریه زن روز، شماره 2191.
