تبیان، دستیار زندگی

سلام دوستان عزیز

همونطوری که همتون می دونید امشب شب یلداست ، بلند ترین شب سال . امیدورام همتون تو این شب شاد و خوشحال باشید .

تو این تاپیک می خوایم نکات علمی این شب و علل به وجود اومدنشو براتون بگیم . شمام اگر چیزی به ذهنتون رسید فراموش نکنید .

هر سال مصادف با شروع فصل زمستان انقلاب زمستانی اتفاق می افتد . به بیانی ساده انقلاب زمستانی روزی در طی سال است که در نیم کره ی شمالی زمین طولانی ترین شب و کوتاه ترین روز را تجربه می کنیم . این موضوع در نیم کره جنوبی زمین نیز اتفاق می افتد ولی با این تفاوت که افرادی که در نیم کره ی جنوبی زمین زندگی می کنند کوتاه ترین شب و بلند ترین روز و یا به عبارتی انقلاب تابستانی را تجربه می کنند . امروز ساعت 5:30 به وقت جهانی و 8:30 به وقت ایران خورشید به پایین ترین میل (23.5- درجه) خود رسید و فصل زمستان آغاز شد .

دایرة البروج

با گردش زمین در مدار خود؛ به نظر میرسد خورشید در میان ستاره ها حرکت میکند. این حرکت متفاوت با حرکت روزانه شرق به غرب خورشید؛ جابجایی سالانه است که هر شبانه روز حدود یک درجه پیش میرود . ما نمیتوانیم به سادگی حرکت خورشید را ببینیم زیرا نور شدید خورشید ؛ ستاره ها را پنهان میکند . اگر آسمان روز روشن نبود ؛ میتوانستیم خورشید را در کنار ستاره های دیگر صورت های فلکی دایرة البروجی ببینیم که هر ماه مکانش بین آنها تغییر میکرد . خورشید هر ماه تقریبا در یکی از این صورتهای فلکی یا برج ها قرار دارد .

استوای سماوی


از امتداد محور قطب شمال – جنوب زمین به سمت کره سماوی ، دو نقطه فرضی قطب شمال سماوی و قطب جنوب سماوی پیدا میشوند که محور چرخش ظاهری ستاره ها و سیارات و خورشید به دور زمین میباشند . این خط فرضی منطبق است بر محرور زمین و ما فرض میکنیم که تمام اجرام سماوی در حرکت ظاهری شبانه روزی خود به دور این محور میگردند ؛ که البته گردش ظاهری این اجرام به دور این محور به سبب گردش وضعی زمین به دور محور خودش ایجاد میشود .

هم چنین از امتداد استوای زمین به سمت کره سماوی ؛ روی این کره خطی میتوان فرض کرد که مانند استوای زمین ؛ کره سماوی را به دو قسمت مساوی شمال و جنوب سماوی تقسیم میکند . این خط در راستای خط استوای زمین است و مانند صفحه ای دو نیمکره سماوی را به دو قسمت شمال و جنوب تقسیم میکند .


زاویه بین دایرة البروج و استوای سماوی


در اینجا ذکر این مطلب مهم است که باید بدانیم که صفحه دایرة البروج بر صفحه استوای سماوی منطبق نیست ( یعنی یکی نیستند ) بلکه این دو صفحه با هم متفاوت بوده و با یکدیگر زاویه دارند و همدیگر را قطع میکنند .این موضوع به خاطر زاویه ی محور زمین است که زاویه 23.5 درجه ای دارد در نتیجه استوای سماوی هم با دایرة البروج زاویه 23.5 درجه ای دارد.تصویر زیر این زاویه را به وضوح نشان میدهد.

به این ترتیب و با توجه به شکل میتوان دریافت که خورشید در طی حرکت ظاهری خود در طول سال بر روی دایرة البروج ؛ مدتی از سال در نیمکره جنوبی آسمان ( سمت جنوب استوای سماوی ) و در مدتی از سال در نمیکره شمالی آسمان ( سمت شمال استوای سماوی ) قرار دارد .

وقتی خورشید در حال گذر از نیمکره شمالی دایرة البروج است ؛ برای مردم نیمکره شمالی زمین بهار و تابستان و وقتی در حال گذر از نیمکره جنوبی دایرة البروج است ؛ برای مردم نیمکره شمالی زمین پاییز و زمستان میباشد.

اعتدالین

همان طور که در تصویر مشاهده می کنید خورشید در حرکت ظاهری خود به دور زمین در دو نقطه از محل برخورد استوای سماوی و دایرة البروج می گذرد که به اعتدال پاییزی و بهاری معروف است در این دو روز ( نقطه ) طول روز و شب برابر است .

انقلابین

همچنین میبینم که در دو نقطه از دایرة البروج است که خورشید بیشترین فاصله از استوای سماوی را پیدا میکند . یکی در شمال استوای سماوی و دیگری در جنوب استوای سماوی . به این دو نقطه، انقلاب تابستانی ( وقتی که خورشید به شمالی ترین نقطه نسبت به استوای سماوی میرسد ) و انقلاب زمستانی ( وقتی که خورشید به جنوبی ترین نقطه نسبت به استوای سماوی میرسد ) می گویند .

وقتی که خورشید به این دونقطه میرسد چند خصوصیت ؛ چشمگیر میباشد :

در انقلاب تابستانی ( در نیمکره شمالی ) خورشید به نهایت تابش عمودی خود به زمین میتابد . البته این زاویه به نسبت عرضهای جغرافیایی مختلف روی نیمکره شمالی متفاوت است ولی ناظر را در هر عرضی که فرض کنیم ؛ در این روز خورشید به بیشترین حدی که میتواند سمت بالای سر ناظر باشد ؛ میرسد .

در این نقطه ، طول روز به حد اکثر میرسد .

در این نقطه خورشید از شمال شرقی ترین قسمت افق ( نسبت به هر ناظر در هر عرض جغرافیایی ) طلوع کرده و در شمال غربی ترین قسمت از افق غروب میکند . یعنی این نقطه ای که خورشید در این روز در آن طلوع میکند ؛ نقطه ایست که در هیچ موقعی از سال ؛ خورشید شمالی تر از آن طلوع نخواهد کرد .

در انقلاب زمستانی ( در نیمکره شمالی ) ؛ دقیقا برعکس این اتفاقات برای خورشید می افتد .

صورت فلکی که هنگام انقلاب تابستانی ( در نیمکره شمالی ) خورشید در آن قرار دارد ؛ خرچنگ cancer یا همان سرطان است . همچنین نقطه انقلاب زمستانی در صورت فلکی جَدی capricornus است .

منبع : سایت نجوم افلاک

سلااام به همگی
مرسییی خانوم کریمی
یلدارو به همه دوستای گل نجومیم تبریک میگم ایشالله شبی پربرکت وبه خوشی داشه باشین....

سلام
مطلب خوب بود.خانم کریمی دستتان درد نکنه.بسیار ساده و روان علت شب یلدا و انقلاب تابستانی و زمستانی را توضیح داده بود.من که خیلی استفاده کردم.ممنون.

سلام
دست گلتون درد نکنه. خیلی خوب بود.

سلام
از همتون ممنونم به خاطر لطفتون فقط ببخشید که یخرده دیر بود به نسبت یلدا :)

تاپیک فوق العاده ای بود خانم کریمی
دست شما درد نکنه