«ثار» از ریشه «ثَأر» و «ثُؤرة» به معناى انتقام و خونخواهى و نیز به معناى خون است.(1) براى «ثارالله» بودن امام حسین معانى مختلفى ذكر شده كه هر یك تفسیر خود را مىطلبد. أ) گروهی ثارالله را به معنای کسی که انتقام خونش را خداوند می‌گیرد می‌دانند.(2) خداوند، ولىّ دم حضرت است . خود او خونبهای آن بزرگوار را از دشمنانش طلب مىكند؛ چرا كه ریختن خون سیدالشهدا در كربلا، تجاوز به حریم و حرمت الهى و طرف شدن با خداوند بود. از آن جهت كه اهل بیت(ع) «آل‌الله» هستند، شهادت امامان، ریخته شدن خونِ خداوند است.(3) اگر چه این واژه در قرآن نیامده است، اما مىتوان آن را با آیات این گونه توجیه نمود. خداوند مىفرماید: «مَنْ قُتِل مظلوماً فقد جعلنا لولیّه سلطاناً؛(4) آن كس كه مظلوم كشته شد، براى ولیّاش سلطه (و حق قصاص) قرار دادیم». بنابراین «ثارالله» به این معنا است كه خونبهاى امام حسین(ع) از آنِ خدا است . اوست كه خونبهاى امام را خواهد گرفت. این واژه حاكى از شدت همبستگى و پیوند سیدالشهدا(ع) با خداوند است . شهادتش همچون ریخته شدن خونى از قبیله خدا مىماند كه جز با انتقامگیرى و خونخواهى خدا، تقاص نخواهد شد. ب) بعضی لفظ اهل را در تقدیر گرفته و گفتهاند ثارالله یعنی اهل ثارالله؛ اهل خون‌خواهی الهی که خداوند انتقام خونش را می‌گیرد.(5) پ) برخی گفتهاند: ثارالله یعنی کسی که در دوران رجعت می‌آید و انتقام خونش را می‌گیرد.(6) در ضمن اگر «ثار» به معناى خون باشد، مراد از «ثارالله» معناى حقیقى نیست؛ بلكه یك نوع تشبیه، كنایه و مجاز است. چون مسلّم است كه خدا موجودى مادى نیست تا داراى جسم و خون باشد؛ پس این تعبیر از باب تشبیه معقول به محسوس است؛ یعنى همان گونه كه خون در بدن آدمى نقش حیاتى دارد، وجود مقدس امام حسین(ع) نسبت به دین خدا چنین نقشى دارد و احیاى اسلام با نهضت عاشورا بوده است. پی‌نوشت‌ها: 1. مجمع البحرین، فخر الدین طریحی، ج 1، ص 237؛ مفردات راغب، ص 81. 2. علی سعادت‌پرور، فروغ شهادت، ص 305، بی نام 3. اصغر عزیزى تهرانى، شرح زیارت عاشورا، ص 35، دفتر تبلیغات اسلامی . 4. اسراء (17) آیه 33. 5. فرهنگ عاشورا، جواد محدثی ، ص 124 ،نشر معروف،1378ش 6.بحار الانوار، ج 99، ص 151.
