تبیان، دستیار زندگی

یك شب مهلت براى راز و نیازپس از آنکه عباس علیه‏السلام نزد سپاهیان دشمن بازگشت و از آنها شب عاشورا را - براى نماز و عبادت - مهلت خواست. عمربن سعد در موافقت با این درخواست، مردد بود، و سرانجام از لشكریان خود پرسید كه: چه باید كرد؟!عمرو بن حجاج گفت: سبحان الله! اگر اهل دیلم (كنایه از مردم بیگانه) و كفار از تو چنین تقاضایى مى‏كردند سزاوار بود كه با آنها موافقت كنى!قیس بن اشعث گفت: درخواست آنها را اجابت كن، به جان خودم سوگند كه آنها صبح فردا با تو خواهند جنگید.

ابن سعد گفت: به خدا سوگند كه اگر بدانم چنین كنند، هرگز با درخواست آنها موافقت نكنم.و عاقبت، فرستاده ابن سعد به نزد عباس بن على علیه‏السلام آمد و گفت: ما به شما تا فردا مهلت مى‏دهیم، اگر تسلیم شدید شما را به نزد عبیدالله بن زیاد خواهیم فرستاد! و اگر سر باز زدید، دست از شما بر نخواهیم داشت.

"اثنى على الله احسن الثنأ و احمده على السرأ و الضرأ، اللهم انى احمدك على ان اكرمتنا بالنبوة و جعلت لنا اسماعا و ابصارا و افئده و علمتنا القرآن و فقهتنا فى الدین فاجعلنا لك من الشاكرین، اما بعد فانى لا اعلم اصحابا او فى ولا خیرا من اصحابى ولا اهل‌بیت ابر ولا اوصل من اهل‌بیتى فجزاكم الله جمیعا عنى خیرا. الا و انى لاظن یومنا من هؤلأ الاعدأ غدا و انى قد اذنت لكم جمیعا فانطلقوا فى حل لیس علیكم منى ذمام، هذا اللیل قد غشیكم فاتخذوه و جملا و لیاخذ كل رجل منكم بید رجل من اهل‌بیتى فجزاكم الله جمیعا ثم تفرقوا فى البلاد فى سوادكم و مدائنكم حتى یفرج الله فان القوم یطلبوننى و لو اصابونى لهوا عن طلب غیرى.

و بعد از زهیر گروه دیگرى از اصحاب سخنانى حماسى بر زبان جارى كردند، و امام علیه‏السلام در حق آنها دعاى خیر فرمود و به خیمه خود بازگشت.

نوشته‏اند كه: امام پنج جامه به او داد كه هزار دینار ارزش داشت.

على بن الحسین علیه‏السلام فرمود: قاسم با شنیدن این سخنان زار زار گریست و ما نیز گریستیم و بانگ شیون و زارى از خیمه‏ها بلند شد..

امام در حق آنها دعا كرده فرمودند: سرهاى خود را بلند كنید و جایگاه خود را ببینید! یاران و اصحاب امام نظر كرده و جایگاه و مقام خود را در بهشت مشاهده كردند و امام علیه‏السلام منزلت رفیع هر كدام را به آنها نشان مى‏داد.بعد از این معجزه امام علیه‏السلام بود كه اصحاب با سینه‏هاى فراخ و صورت‌هاى بر افروخته به استقبال نیزه‏ها و شمشیرها مى‏رفتند تا زودتر به جایگاهى كه در بهشت دارند، برسند.

امام علیه‏السلام از خیمه بیرون آمد و به اصحاب فرمان داد كه خیمه‏ها را نزدیك یكدیگر قرار داده و طناب بعضى را در بعض دیگر ببرند و لشكر دشمن را در روبروى خود قرار داده و خیمه‏ها را در پشت سر و طرف راست و چپ خود قرار دهند به گونه‏اى كه خیمه‏ها در سه طرف آنها قرار بگیرد و اصحاب امام فقط از قسمت روبرو با دشمن مواجه شوند. سپس امام و یارانش به جایگاه خود بازگشتند و تمام شب را به نماز گزاردن و استغفار و دعا و تضرع سپرى كردند و آن شب اصلاً نخوابیدند.

امام علیه‏السلام حضرت على اكبر را با سى نفر سواره و بیست نفر پیاده فرستاد تا آب آوردند، آنگاه روى به یاران خود نموده و فرمودند: برخیزید و آب بنوشید كه این آخرین توشه شماست، و وضو گرفته و غسل كنید و لباس‌هاى خود را بشوئید تا كفن شما باشد.

على بن الحسین علیه‏السلام مى‏گوید: پس از این كه عمه‏ام آرام گرفت پدرم او را در كنار من نشانید.نوشته‏اند: سى نفر از اهل كوفه كه در لشكر عمر بن سعد بودند به او گفتند: چرا هنگامى كه فرزند دختر رسول خدا به شما سه مسأله را پیشنهاد مى‏كند تا جنگى در نگیرد، شما هیچ كدام را نمى‌پذیرید؟! و پس از این اعتراض، از لشكر ابن سعد جدا شده و به اردوى امام پیوستند.

نگهبانان ما آن شب عزرة بن قیس احمسى و سواران او بودند.

امام علیه‏السلام دستور دادند تا خیمه‏اى را جهت استحمام و غسل اختصاص دهند، عبدالرحمن و بریر بن خضیر بر در آن خیمه به نوبت ایستاده بودند تا داخل شده و خود را نظافت كنند. بریر با عبدالرحمن مزاح و شوخى مى‏كرد! عبدالرحمن گفت كه: حالا وقت مزاح نیست! بریر گفت: خویشان من مى‏دانند كه من هرگز نه در جوانى و نه در كهولت، اهل شوخى نبوده‏ام ولى چون به من بشارت سعادت داده شده است سر از پا نمى شناسم و فاصله میان خود و بهشت را جز شهادت نمى‌بینم.

و به دنبال این سخن، همه اصحاب گریستند.

یاران من! این خواب گویاى آن است كه اجل نزدیك و بى تردید هنگام رحیل و كوچ از این جهان فانى فرا رسیده است.

 اعمال شب عاشورا

شب دهم شب عاشورا است و سید در اقبال از براى این شب دعا و نمازهاى بسیار با فضیلتهاى بسیار نقل کرده از جمله :  1- صد رکعت نماز هر رکعت به حمد و سه مرتبه قُل هُوَاللّهُ اَحَدٌ و بعد از فراغ از جمیع بگوید سُبْحانَ اللّهِ وَالْحَمْدُلِلّهِ وَلااِلهَ اِلا اللّهُ وَاللّهُ اَکْبَرُ وَلا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ الْعَلِىِّ العَظیمِ هفتاد مرتبه و در روایت دیگر بعد از الْعَلِىِّ الْعَظیمِ استغفار نیز ذکر شده   2- و از جمله چهار رکعت در آخر شب در هر رکعت بعد از حمد هر یک از آیة الکرسى و توحید و فَلَق و ناس را ده مرتبه بخواند و بعد از سلام صد مرتبه توحید بخواند   3- و از جمله چهار رکعت نماز در هر رکعت حمد و پنجاه مرتبه توحید و این نماز مطابق است با نماز امیرالمؤ منین علیه السلام که فضیلت بسیار دارد و بعد از نماز فرموده ذکر خدا بسیار کند و صَلَوات بسیار بفرستد بر رسول خدا صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَ اله و لعن کند بر دشمنان ایشان آنچه مى تواند ودر فضیلت احیاءِ این شب روایت کرده که مثل آنست که عبادت کرده باشد به عبادت جمیع ملائکه و عبادت در آن مقابل هفتاد سال است و اگر کسى را توفیق شامل حال شود در این شب در کربلا باشد و زیارت امام حسین علیه السلام کند و بَیتوته نزد آن جناب نماید تا صبح خدا او را محشور فرماید آلوده به خون امام حسین علیه السلام در جمله شهداء با آن حضرت

 وصیت امام حسین علیه السلام به حضرت زینب درشب عاشورا

امـام سجاد علیه السلام مى فرماید: شبى که پدرم در صبح آن شهید شد من در خیمه خود بودم و عمه ام زینب از من پرستارى مى کرد پدرم به خیمه خود رفت و جون غلام ابوذر که در تـعـمـیر اسلحه استاد بود شمشیر پدرم را صیقل مى داد و شنیدم پدر بزرگوارم این اشعار را زمزمه مى کرد:

یا دهر افّ لک من خلیل                کم لک بالاشراق و الاصیل
من صاحب و طالب قتیل               عـلى اهل الضّلاله و النّفاق
الدّهر لا یقنع بالبدیل                    ما اقرب الوعد من الرّحیل
و انّما الامر الى الجلیل
(( اى روزگـار اف بر دوستى تو باد که از طلوع آفتاب تا غروب ، چه بسیار دوستان را مى کشى و در کشتن هم عوض و بدل نمى پذیرى .
و هر زنده اى رونده این راه است ، چـه نزدیک است وعـده کوچ کردن و فرود آمدن در این مـنزلگـاه ، و عـاقـبت کار به سوى پـروردگـار جلیل است  ))

امـام سجاد عـلیه السلام فرمودند: چـون پدرم این اشعار را تکرار فرمود دانستم که بلا نازل شده و پـدرم تـن به شهادت داده لذا گریه گلویم را گرفت اما سکوت را رعایت نمودم لکن عمه ام زینب که این را شنید چون شاءن زنان رقت و جزع است بیتابانه در حالى که پـیراهنش به زمـین کشیده مى شد خود را به برادر رسانید و گفت : و اثکلاه لیت المـوت اعـدمـنى الحیاه الیوم ماتت امّى فاطمه و ابى علىّ و اخى الحسن یا خلیفه الماضین .صدا را به واثـکلاه .(۲۰۰) بلند کرد و گفت : (( اى کاش مرده بودم و امروز را نمى دیدیم امروز روزى است که مادرم فاطمه و پدرم على و برادرم حسن را از دست دادم اى جانشین گذشتگان و یادگار آنها. ))
امام حسین به خواهرش فرمود: یا اخیّه لا یذهبنّ حلمک الشّیطان .خواهرم ! (( مواظب باش شیطان حلم و بردبارى ترا از تو نگیرد. ))
زینب گفت : پدرم و مادرم فداى تو کاش من فداى تو مى شدم آماده شهادت شده اى ؟ حسین علیه السلام ناراحت شد و اشک در چشمانش ‍ حلقه زد و فرمود:
لو تـرک القـطا لیلا لنام . یعنى : (( اگر مرغ قطا را وامى گذاشتند در آشیانه اش ‍ بخواب مى رفت . ))
جناب زینب سلام الله عـلیها گفت : (( یا ویلتاه ))
از اینکه راه چاره بر تو مسدود گـشتـه و تـن به مرگ داده اى بیشتر قلبم را جریحه دار و جانم را مى سوزاند و لطمه بصورت زد و گریبان چاک نمود و بیهوش شد.
امـام حسین عـلیه السلام آب بصورت خـواهر پـاشید و او را بحال آورد و فرمود:
یا اخـیّه اتـّقـى اللّه و تـعـزّى بعـزا الله و اعـلمـى انّ اهل الارض یموتون و انّ اهل السّماء لا یبقون و انّ کلّ شى ء هالک الاّ وجهه ...
(( خـواهرم از خـدا بتـرس و شکیبایى و بردبارى پـیشه کن و بدان که اهل زمین مى میرند و اهل آسمان هم باقى نمى مانند و همه چیز و همه کس ‍ نابود مى شود مگر خـداى که به قدرت لایزال خود مخلوق را آفریده و برانگیخته مى شوند و به سوى او باز مى گردند و او تنها فرد واحد و بى همتائى است که مرگ ندارد، جد و پدر و مادرم از مـن بهتـر بودند و رفتند و رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم براى من و هر مسلمان دیگرى الگو و اسوه است ، و بدینگونه او را دلدارى مى داد و به او فرمود: خواهرم ترا سوگند مى دهم و باید قسم مرا تحقق بخشى که وقتى من به شهادت رسیدم گریبان چاک نزنى و رخ نخراشى و صدا را به گریه و ناله بلند نکنى . ))
بعـد از آنکه زینب سلام الله عـلیها صدا را به واثـکلاه بلند نمود زنان حرم همگى بگـریستند و گریبانها دریدند و لطمه بصورت زدند و ام کلثوم سلام الله علیها صدا را به وا مـحمـداه و وا عـلیّاه و وا امـامـاه و وا اخاه و وا حسینا بلند نمودند آنگاه امام با خـطاب به زنان فـرمـود: یا اختاه یا امّ کلثوم یا فاطمه یا رباب انظرن اذا قتلت فلا تشققن علىّ جیبا و لا تخمشن و جها و لا تقلن هجرا.
(( خـواهرم ام کلثـوم ، دخترم فاطمه ، همسرم رباب خویشتن دار باشید هرگاه کشته شدم گریبان چاک نزنید و صورت نخراشید سخن ناروا بر زبان جارى نکنید.))