سیر گیاهى است علفى و دائمى كه ساقه آن تا ارتفاع ۴۰ سانتیمتر نیز مى رسد. قسمت زیر زمینى آن متورم و مركب از ۵ تا ۱۲ قطعه و محصور در غشاهاى نازك و ظریف به رنگ خاكسترى مایل به سفید است. برگ هاى آن باریك و نوارى شكل به رنگ تیره و گل هاى آن كوچك و صورتى رنگ كه به صورت یك چتر در انتهاى ساقه ظاهر مى شود.سیر و پیاز با هم رابطه اى نزدیك دارند كه شاید به دلیل بوى بد آنها است. نام سیر در كتاب مقدس آمده است و در مصر قدیم براى مومیایى مردگان و خوش طعم كردن غذاها به كار مى رفته است. هومر شاعر عصر باستان در نوشته هاى خود از آن یاد كرده است.مردم در اروپا و اسپانیا از قبل از میلاد مسیح(ع) آن را مى شناختند و از آن استفاده مى كردند. بقراط پدر علم طب در نوشته هاى خود از خواص آن یاد كرده و یكى دیگر از دانشمندان قدیم ۶۱ خاصیت مختلف براى سیر قائل شده است.
حضرت محمد (ص) براى سیر۷۰خاصیت مختلف قائل شده اند ومى فرمایند : از سبزى سیر تا مى توانید استفاده كنید زیرا سیر دواى هفتاد درد است اما كسى كه سیر وپیاز خورده به مسجد نیاید و به مردم نزدیك نشود.
تركیبات شیمیایى
سیر داراى تركیبات گوگردى است كه خاصیت ضد عفونى كننده میكرب كشى و جرم كشى به این گیاه مى دهد. سیر همچنین داراى موادى به نام آلیسین و آلیساتین است كه میكرب هاى حصبه و «پاراتیفوئید» را از بین مى برد.
در ۱۰۰ گرم سیر خام، ۶۱ گرم آب، ۶ كالرى انرژى، ۲۹ گرم مواد نشاسته اى، ۲ میلى گرم چربى، ۳۰ میلى گرم كلسیم، ۲۰۰ میلى گرم فسفر، ۵۳۰ میلى گرم پتاسیم، ۵/۱ میلى گرم آهن، ۲۰میلى گرم سدیم، ۲۰ واحد ویتامین آ، ۲۵ میلى گرم ویتامین ب ،۱ ۸ میلى گرم ویتامین ب ۲ و۱۵ میلى گرم ویتامین ث وجود دارد.
خواص دارویى
سیر از نظر طب قدیم ایران گرم و خشك، بادشكن وضد عفونى كننده است. خوردن سیر مصونیت بدن را در مقابل بیمارى ها افزایش مى دهد.سیر كرم كش، محرك و تقویت كننده بدن، داروى سرماخوردگى و زكام است. سیر اثر خوبى در معالجه سل دارد. ضمن آن كه سیر خون را رقیق مى كند و سیر اثر خوبى در تنگى نفس دارد. خوردن مداوم سیر لقوه، رعشه و رطوبت معده را از بین مى برد و دردهاى مفاصل را درمان مى كند.سیر درمان كننده دردهاى مفاصل ، سیاتیك و نقرس است. ضمن آن كه براى تقویت نیروى جنسى و افزایش تولید اسپرم در اشخاص سرد مزاج بسیار مفید است. آنهایى كه قطره قطره ادرار مى كنند باید حتما سیر بخورند تا بیمارى شان درمان شود. این گیاه زخم هاى ریه و درد معده را از بین برده، سنگ هاى كلیه را شكسته و خارج مى سازد.
اگر سیر با زیره پخته شود براى تقویت دندان مفید است. مالیدن سیر پخته به دندان ، درد دندان را تسكین مى دهد. اگر سیر را بسوزانید وبا عسل مخلوط كنید و ضمادى از آن درست كنید این ضماد براى رفع خون مردگى زیر پلك چشم مفید است. سیر به علت مدر بودن براى رفع آب آوردن انساج مفید است. براى از بین بردن میخچه كف پا نیز از ضماد آن استفاده مى شود. براى رفع دردهاى رماتیسمى و عصبى ضماد سیر بسیار مؤثر است. توصیه مى شود براى ضد عفونى كردن دستگاه تنفسى در هنگام بیمارى هاى مربوطه از شربت سیر استفاده شود. به تازگى نیز در یكى از بیمارستان هاى آمریكا براى ضدعفونى كردن فضاى بیمارستان از سیر استفاده مى كنند. لویى پاستور پزشك معروف فرانسوى نیز آزمایش هاى زیادى روى سیر انجام داد و اثر باكترى كشى سیر را تأیید كرده است.
سیر در عین حال ضد انعقاد و لخته شدن خون است. خوردن سیر در عین حال سلول هاى سرطانى را از بین مى برد. یكى از دانشمندان آمریكایى هم كه در دانشگاه فلوریدا روى مرض ایدز تحقیق مى كند، معتقد است سیر روى درمان مرض ایدز اثر مثبت دارد. مصرف سیر كلسترول خون را پائین آورده و از سرطان جهاز هاضمه هم جلوگیرى مى كند. چینى ها قرن هاست براى پائین آوردن فشار خون از سیر استفاده مى كنند.
مضرات
سیر با آن كه خواص بسیارى دارد باید درحد اعتدال مصرف شود، چرا كه استفاده زیاد از آن در بعضى اشخاص موجب سردرد ، ضعف نیروى جنسى ، ضعف چشم و عوارض بواسیر مى شود. سیر براى آنهایى كه اسهال دارند، مضر است. افرادى هم كه معده ضعیف دارند و به طور كلى سیستم هاضمه آنها ضعیف است نباید در خوردن سیر افراط كنند. كسانى كه یبوست دارند نباید سیر بخورند و براى رفع مضرات آن سیر را باید با آب و نمك پخته و كمى به آن روغن بادام یا كره اضافه كنید تا مضر نباشد. اشخاصى كه گرم مزاج هستند اگر مى خواهند سیر بخورند براساس توصیه ابن سینا، حكیم ایرانى، باید سیر را بپزند یا از سیر ترشى استفاده كنند. براى پختن سیر پس از پوست كندن آن را به مدت سه دقیقه بخار دهید. اشخاصى كه فشار خون پائین دارند نیز نباید سیر بخورند و همین طور كسانى كه آلرژى دارند نباید از سیر استفاده كنند.
