بیشترین تأثیر مخرب اعتیاد بر اركان خانواده وارد می آید، همانطوری كه مؤثرترین عامل پیشگیری از اعتیاد نیز نهاد خانواده است.
توصیه پیشگیرانه به والدین
1. درباره مواد اعتیادآور (علل و عوامل مؤثر در مصرف مواد، خطرات، عوارض و علایم آن) اطلاعات كافی كسب كنید.
2. مهارت های تربیتی خود را افزایش دهید.
3. الگوی مناسبی برای فرزندان خود باشید و هرگز بر خلاف گفته خود عمل ننمایید.
4. فضایی ایجاد كنید كه فرزندان تان در آن احساس آرامش كنند.
5. به صحبت های فرزندان تان خوب گوش كنید. با لبخند، تكان دادن سر و استفاده از جملات مثبت نظیر «چقدر جالب»، «من این را نمی دانستم» و... آنها را به گفتن بیشتر تشویق كنید.
6. شرایطی ایجاد كنید كه شما را محرم اسرار خود بدانند.
7. از فرزندان تان انتظار نداشته باشید آرزوهای برآورد نشده شما را تحقق بخشند.
8. از قبل، خود را برای پاسخگویی به سوالات كنجكاوانه فرزندان تان آماده نمایید.
ممكن است روزی از شما بپرسند كه آیا تاكنون مواد مصرف كرده اید؟ این فرصت خوبی است كه علت عدم مصرف خود را به زبان سال های جوانی به آنها منتقل كنید، یا اگر احیانا قبلا مصرف كرده اید علت گرایش خود به مواد و سپس كنار گذاشتن آن را به ایشان بگویید و اینكه حالا چرا می خواهید ایشان اشتباه شما را تكرار نكنند. به یاد داشته باشید كه نباید مسایل را بیش از اندازه تشریح كنید مبادا كنجكاوی آنها برانگیخته شود.
9. با تقویت قدرت اعتماد به نفس، تصمیم گیری و از بین بردن افسردگی و كم رویی فرزندان، آنها را در برابر شرایط آسیب زا مقاوم سازید.
10. راه مقاومت و پایداری در برابر فشار همسالان را در خصوص مصرف مواد مخدر به فرزندان تان بیاموزید تا از «نه» گفتن به آنها نهراسند.
11. موانع را بردارید. به فرزندان تان انگیزه داده و از آنها حمایت كنید.
12. وقت بیشتری را با فرزندان تان صرف كنید. با آنان به رستوران، پارك، كوه، سینما و... بروید. به اتفاق آنان به موسیقی گوش دهید و از همه مهم تر به آنان ابراز عشق كنید و بگویید كه دوستشان دارید.
13. سعی كنید حتی آهنگ صدای تان ملایم و دوستانه باشد.
14. مواضع خود را در برابر سیگار، مواد مخدر و الكل مشخص نموده، صریحاً آنرا به زبان بیاورید.
15. عقاید خود را به زور به آنها تحمیل نكنید.
16. نظم و قانون مناسب و سازنده مشخصی در خانواده برقرار سازید و برای سرپیچی از آن تنبیه های مناسبی در نظر بگیرید و قاطعانه آنرا به مرحله اجرا در آورید.
17. سعی كنید در ساعات غذا خوردن همه اعضا خانواده را دور هم جمع كنید.
18. فرزندان خود را قبل از رسیدن به سنین بحرانی نسبت به مضرات و عواقب ویرانگر مصرف مواد مخدر آگاه سازید.
19. آنان را بیش از اندازه و به طور اغراق آمیز نترسانید.
20. از چگونگی دوست یابی و معاشرت فرزندان خود با دیگران آگاه باشید. با والدین دوستان شان ارتباط برقرار كنید. در صورتی كه به منزل دوست شان رفتند حتما از حضور والدین ایشان در منزل مطمئن شوید و به حضور سایر اعضا خانواده اكتفا نكنید.
21. به نحوه خرج كردن پول توسط فرزندان تان اهمیت بدهید.
22. برای اوقات فراغت آنان برنامه ریزی كنید. همواره آنان را به مطالعه، ورزش و تفریحات سالم ترغیب نمایید و زمینه این امور را برایشان فراهم كنید.
23. زمان مناسبی را به گفتگو اختصاص دهید. چرا كه فرزند شما ارزش نصایح تان را با ارزش زمانی كه به آن اختصاص داده اید می سنجد.
24. راهنمایی های خود را از طریق مربیان و دبیران شان به آنها منتقل كنید. جوانان باورها و ارزش های خود را دارند. طبیعتا اگر والدین بهترین نصایح را هم بگویند ممكن است آنها را نپذیرند. شنیدن نصایح شما از زبان مربیان و دبیران شان تأثیر بیشتری بر آنها می گذارد.
25. بین فرزندان تان تبعیض قایل نشوید.
26. تفكر انتقادی را كه از ویژگی های دوران بلوغ و نوجوانی است، در فرزندان خود سركوب نكنید.
27. آنان را به رعایت اصول مذهبی و انجام فرایض دینی تشویق كنید.
28. در انجام فعالیت های منطقی به فرزندان خود استقلال و آزادی بدهید.
29. در رفتارهای خود بیشتر دقت كنید. ممكن است با تمسخر یك معتاد یا صحبت كردن با لحن افراد معتاد، پیامی نادرست به فرزندتان منتقل كنید.
30. اگر می خواهید مانع پویایی و رشد جسم و روان فرزندتان نشوید، از انتقاد غیر سازنده، تمسخر و شرمنده كردن آنان مخصوصاً در مقابل دیگران جداً بپرهیزید.
31. فرزندان تان را به خاطر رفتارهای مثبت آنان تشویق كنید.
32. در موقعیت های بحرانی، فشارها و تنش های روحی، راهنما و همراه فرزندان خود باشید.
33. هرگز فضای خانه را متشنج ننموده و از مشاجره و بحث های بیهوده بپرهیزید.
34. مسئولیت و تكلیفی به فرزندان خود بدهید كه با توان آنان متناسب باشد.
35. در روابط خود با فرزندان تان همواره صادق و مهربان باشید.
36. از تنها گذاشتن فرزندان خود در منزل، به ویژه هنگامی كه به مسافرت یا میهمانی می روید جداً خودداری نمایید.
37. به حس ششم خود توجه كنید. هر گاه در درون خود احساس كردید كه مشكل خاصی وجود دارد حتماً آنرا جدی بگیرید.
38. در صورت شك و تردید، وسایل شخصی و لباس های فرزندان تان را مخفیانه بازرسی نمایید.
39. ترحم به معتادین محله تان را خیانت به فرزندان خود بدانید.
40. همواره در نظر داشته باشید كه خانواده ها در زمینه پیشگیری از اعتیاد نقش بسیار مؤثرتری در مقایسه با نیروی انتظامی و سایر سازمان های مسئول بر عهده دارند.
41. رعایت بسیاری از نكات مذكور منحصر به والدین نبوده بلكه سایر اعضا خانواده به ویژه برادران و خواهران بزرگتر را نیز در بر می گیرد و چه بسا تاثیرپذیری جوانان و نوجوانان از آنها در بسیاری از موارد بیش از پدر و مادر باشد.