تبیان، دستیار زندگی

36 نكته درمانى
خوشبختانه نیش اكثر حشرات فقط خارش زیاد و مقدارى برجستگى ایجاد مى‏كند كه طى یكى دو روز از بین مى‏رود. بنابراین در مواقعى كه نیش حشرات جدى‏تر از یك خراش است، پزشكان توصیه‏هاى زیر را دارند:
مگس‏ها و پشه‏ها
نیش این حشرات مزاحم، ممكن است باعث ناراحتى شما شود. كارهاى زیر را انجام دهید:
محل نیش را ضد عفونى كنید.
مگس و پشه مى‏توانند باعث گسترش بیمارى‏ها شوند. بنابراین محل نیش را كاملا با آب و صابون بشویید و از یك ماده‏ى ضد عفونى كننده استفاده كنید.
به محل گزش، آسپیرین بمالید.
بعضى پزشكان، یك درمان غیر معمول با آسپیرین را براى توقف التهاب توصیه مى‏كنند. به محض گزش حشره، پوست‏تان را خیس كنید و یك قرص آسپیرین روى آن بمالید. این كار در كسانى كه به آسپیرین حساس هستند، نباید انجام شود.
از خارش نجات پیدا كنید.
نیش مگس‏ها و پشه‏ها موجب تورم و خارش شدیدى مى‏شود كه مى‏تواند سه یا چهار روز ادامه یابد. در این موارد، توصیه‏هاى زیر را عمل كنید:
- آنتى‏هیستامین خوراكى.
- محلول كالامین.
- بسته‏هاى یخ.
- نمك؛ آن را با آب مخلوط كنید و روى محل بمالید.
- جوش شیرین؛ یك قاشق چاى خورى از آن در یك لیوان آب حل كنید، یك تكه پارچه را در محلول بیندازید و روى محل گزش 20 - 15 دقیقه نگه دارید.
در پیشگیرى جدى باشید.
ممكن است شما بتوانید جلوى نیش زدن حشرات را بگیرید.
به یاد داشته باشید كه هر چه هوا گرم‏تر باشد، پشه‏ها و مگس‏ها فعال‏ترند. مخصوصا پشه‏ها در مناطق مرطوب مثل آبگیرها و مرداب‏ها بسیار بیشترند. بعضى از آنها هم در غروب‏ها اطراف چراغ بیرون خانه جمع مى‏شوند.
كلرید تیامین )نوعى ویتامین B(: به صورت خوراكى مصرف مى‏شود. این ویتامین B، باعث دفع حشرات از طریق حضور در پوست مى‏شود؛ البته این ماده ممكن است در بعضى افراد باعث خارش، كهیر و قرمزى شود.
روغن حمام: بعضى از روغن‏هاى حمام اثر دفع كنندگى دارند.
ضد آفتاب: به نظر مى‏رسد بعضى ضد آفتاب‏ها، خاصیت دفع كنندگى هم داشته باشند.
روى: بعضى پزشكان، مصرف روزانه‏ى حداقل 60 میلى‏گرم روى را به عنوان ماده‏ى دافع طبیعى توصیه مى‏كنند. البته باید بدانید كه حداقل یك ماه طول مى‏كشد تا اثر روى، در بدن شما ایجاد شود.
كنه‏ها
براى كنه مهم نیست كه كدام جانور غذایش را تأمین كند. انسان، غذاى خوبى براى این حشره است. اگر یكى از این حشرات به شما چسبید، این كارها را مى‏توانید انجام دهید:
حشره را بردارید.
كنه‏ها مى‏توانند آرواره‏هاى ریز خود را درون پوست فرو ببرند و به قیمت از دست دادن زندگى‏شان آن را نگه مى‏دارند. تلاش براى دور كردن این حشره، مثل تلاش براى دور كردن یك مگس، هیچ فایده‏اى ندارد و اگر تلاش كنیم به زور، این حشره را بكنیم، قسمت‏هاى دهانى این حشره در پوست مى‏ماند و باعث عفونت مى‏شود.
در زیر، روش‏هایى براى شل كردن یك كنه‏ى چسبیده آمده است:
دكتر لوسكامب مى‏گوید: با یك موچین به آرامى كنه را بیرون بكشید. مراقب باشید این كار را به سرعت انجام ندهید. اگر موفق نشدید، یك كبریت روشن، پشت كنه نگه دارید، شاید گرما باعث خارج شدن كنه شود. اگر موچین در دسترس شما نیست مى‏توانید یكى از روش‏هاى زیر را امتحان كنید: تحریكش كنید. مى‏توانید از لاك ناخن و یا قطره پارافین استفاده كنید. این مواد باعث بسته شدن منافذ تنفسى ریز كنه مى‏شوند.
روش بنفرادو را امتحان كنید: یك سوزن بزرگ بردارید و با شعله‏ى آتش آن را گرم كنید. طرف صاف تیغه‏ى چاقو را زیر شكم كنه قرار دهید و نوك سوزن داغ را پشت جانور بگذارید، به طورى كه حشره بین چاقو و سوزن كباب شود. هنگامى كه پاهاى حشره به علت گرما، شروع به تكان خوردن كرد، تیغه‏ى چاقو را نود درجه بچرخانید تا كنه روى سرش بایستد. با حفظ همان حالت قبلى، حشره را از محل چسبندگى به بالا بكشید.
محل را كاملا تمیز كنید.
هنگامى كه كنه را جدا كردید، محل گزش را با آب و صابون بشویید. سپس از ید و یا دیگر مواد ضدعفونى كننده براى جلوگیرى از عفونت استفاده كنید.
هوشیار باشید.
اگر چه بیشترین میزان كنه در اوایل تابستان است، ولى از اول بهار تا پاییز، این حشره‏ها خطرناك هستند. هرگاه به مناطق جنگلى و یا پر گیاه حتى تپه‏هاى پر از گیاه رفتید، احتیاطهاى زیر را به یاد داشته باشید:
- اگر مى‏خواهید بفهمید كه آیا در یك منطقه، كنه وجود دارد، یك پارچه سفید را با نخ ببندید و آن را بین گیاهان و بوته‏ها بچرخانید، اگر كنه‏اى وجود داشته باشد به پارچه مى‏چسبد.
- اگر به یك منطقه‏ى پر از كنه مى‏روید، پوست خود را كاملا بپوشانید.
- قبل از رفتن به رختخواب، بدن خود را به دقت وارسى كنید. بعضى از گونه‏هاى این حشره، بسیار ریز هستند و ممكن است از چشم شما دور مانده باشند.
هشدار پزشكى
هوشیارى خود را حفظ كنید.
گاز گرفتگى‏ها مى‏توانند مشكلاتى را پیش بیاورند. براى مواجهه با این مشكلات، آماده و هوشیار باشید:
عفونت: محل گاز گرفتگى را مرتبا كنترل كنید. اگر قرمز، دردناك و یا گرم شده بود، احتمالا عفونتى در میان است، به دنبال كمك پزشكى باشید.
آسیب له كننده: بعضى مواقع گاز گرفتن یك سگ بزرگ باعث له شدن بدون پارگى پوست مى‏شود. ممكن است یك آسیب درونى اتفاق افتاده باشد. اگر سوزش و مورمور افزایش یابد و یا دست و پا تغییر رنگ دهند )براى مثال كبود شوند(، ممكن است آسیب ساختارى ایجاد شده باشد، در این صورت به پزشك یا بیمارستان مراجعه كنید.
هارى: هر حیوان خونگرم مى‏تواند ناقل هارى باشد.
تب نقطه‏اى كوه‏هاى راكى: اگر كنه‏اى شما را گزیده است، ممكن است روى مچ یا قوزك پا یك قرمزى پدیدار شود و به بقیه‏ى بدن گسترش یابد و به دنبال آن دچار تب شدید و سردرد وحشتناك شوید. این بیمارى مى‏تواند كشنده باشد، پس به محض ظهور این علایم به پزشك مراجعه كنید.
بیمارى لایم: این بیمارى نیز به وسیله‏ى كنه ایجاد مى‏شود. اگر درمان نشود، بسیار خطرناك خواهد بود. اما به راحتى مى‏توان با آنتى‏بیوتیك، آن را از بین برد. علایم ممكن است تا چند هفته ظاهر نشود، بنابراین باید حواس‏تان به محل گزیدگى باشد.
سگ‏ها و گربه‏ها
مطالب زیر براى وقتى است كه این دوستان چهار پاى ما، كمى رفتار غیر دوستانه از خود نشان مى‏دهند:
آسیب وارده را ارزیابى كنید.
در كوچك‏ترین زخم‏ها هم به پزشك مراجعه كنید.
محل گاز گرفتن را كاملا بشویید.
گزش حیوانات، مخصوصا گربه‏ها ممكن است باعث انتقال عفونت شود؛ سپس زخم را كاملا با آب و صابون بشویید تا بزاق و دیگر آلودگى‏ها پاك شوند. شستشو را پنج دقیقه ادامه دهید.
خونریزى را كنترل كنید.
حتى اگر خونریزى كوچكى هم وجود دارد، تمام زخم‏ها را با یك گاز استریل ضخیم و یا یك تكه پارچه‏ى تمیز بپوشانید. اگر بانداژ مناسب ندارید، دست خود را به دقت بشویید و زخم را به طور محكم فشار دهید. همچنین مى‏توانید مقدارى یخ روى تكه پارچه روى زخم بگذارید. براى كنترل خونریزى مى‏توانید محل زخم را بالاتر از سطح قلب خود نگه دارید.
محل زخم را پانسمان كنید.
هنگامى كه خونریزى بند آمد، محل گاز گرفتگى را با باند استریل و یا پارچه‏ى تمیز بپوشانید.
درد را كاهش دهید.
براى كاهش درد از آسپیرین یا استامینوفن استفاده كنید. اگر تورمى وجود دارد، محل زخم را بالا نگه دارید و از یخ استفاده كنید.
واكسن كزاز بزنید.
هر گاز گرفتگى به وسیله‏ى حیوانات مى‏تواند باعث كزاز شود. اگر بچه شما پنج تا هشت ساله است و واكسن او را نزده‏اید، باید با مراجعه به پزشك و دستور وى، واكسن را بزنید.

 گزش زنبور

21 نكته براى تسكین درد
زنبور عسل، زنبور غیر عسل و رده‏ى آن‏ها
این حشرات، هنگام نیش زدن، خود را وارد پوست مى‏كنند كه منجر به درد، قرمزى و تورم ناحیه گزش مى‏شود؛ این آزردگى مى‏تواند چندین ساعت یا روز بسته به این كه چه نوع و چه تعدادى شما را گزیده‏اند، ادامه پیدا كند.

نوع حشره را بشناسید.

دانستن این كه چه نوع حشره‏اى شما را نیش زده، در فراهم كردن درمان مؤثر است و به شما كمك مى‏كند تا از گزش‏هاى بعدى اجتناب كنید. زنبور عسل كه داراى بدن كرك‏دار قهوه‏اى طلایى مى‏باشد، فقط یك بار مى‏تواند نیش بزند، چون شاخك نیش‏دار آن در داخل پوست مى‏ماند و موجب مرگ زنبور مى‏شود.
زنبورهاى عسل نر، زنبورهاى وحشى، زنبورهاى سرخ و زنبورهاى زرد، نیش‏هاى نرمى دارند و مى‏توانند مكررا شما را نیش بزنند بنابراین خود را براى فرار آماده كنید.
زنبورهاى زرد، مشكل دیگرى نیز ایجاد مى‏كنند؛ حمله یكى از آن‏ها، باعث حمله كل كندو به فرد قربانى مى‏شود؛ پاره شدن كیسه زهر یكى از آنها، ماده شیمیایى‏اى تولید مى‏كند كه بقیه را وادار به حمله مى‏كند.

سریع عمل كنید.

كلید درمان موفق، واكنش سریع است؛ هر چه مى‏توانید كمك‏هاى اولیه را سریع‏تر انجام دهید.

نیش را خارج كنید.

اگر زنبور عسل شما را گزید، هر چه سریع‏تر نیش آن را خارج كنید و گرنه كیسه زهرى كه به نیش چسبیده دو تا سه دقیقه به خارج كردن زهر ادامه مى‏دهد و باعث فرو رفتن بیشتر نیش به داخل پوست مى‏شود. اما مراقب باشید كه نیش یا كیسه زهر را فشار ندهید. این كار باعث وارد شدن بیشتر سم به داخل بدن مى‏شود. كشیدن نیش، بهترین راه خارج كردن آن است از ناخن گیر یا سوهان و یا كنار كارت اعتبارى استفاده كنید و به آرامى آن را زیر نیش حركت دهید و آن را خارج كنید.

محل گزش را تمیز كنید.

زنبورها و حشرات رده‏ى آنها، در آشغال‏ها پرسه مى‏زنند، بنابراین سم آنها اغلب حاوى باكترى‏هاى مضر است؛ جاى نیش را با آب و صابون یا ماده ضد عفونى كننده بشویید.

درد را تسكین دهید.

تا این مرحله، محل زخم هنوز درد دارد؛ بنابراین باید درد را سریعا بخوابانید. ثابت شده كه موارد زیر در كاهش درد مؤثرند اما شما باید سریع عمل كنید:
سرما: یك بسته یخ و حتى یك قالب یخ كه روى محل نیش گذاشته شود مى‏تواند تورم را كاهش دهد و جلوى گسترش زهر را بگیرد.
گرما: گرما با خنثى كردن مواد شیمیایى كه التهاب ایجاد مى‏كنند، مى‏تواند جلوى درد را بگیرد؛ شما فقط یك سشوار در دست بگیرید و به سمت محل نیش قرار دهید.
آسپیرین: یكى از ساده‏ترین و مؤثرترین كارهایى كه مى‏توانید انجام دهید، استفاده از آسپیرین است؛ محل نیش را مرطوب كنید، سپس یك قرص آسپیرین را روى آن بمالید. آسپیرین بعضى از مواد التهاب‏زاى سم را خنثى مى‏كند؛ این درمان در كسانى كه به آسپیرین حساسیت دارند نباید صورت گیرد.
جوش شیرین: جوش شیرین را با آب به صورت خمیر درآوردید و استفاده كنید.
گل: اگر هیچ ماده‏اى در دست ندارید، مى‏توانید یك مقدار خاك رس و آب را با هم مخلوط كنید تا به صورت گل دربیاید. روى آن را با باند یا دستمال بپوشانید و بگذارید تا خشك شود.

آنتى‏هیستامین مصرف كنید.

داروهاى آنتى‏هیستامین مى‏توانند درد را تسكین دهند. به بچه‏هاى خود شربت سرفه داراى آنتى‏هیستامین بدهید. آنتى‏هیستامین بچه را تا حدودى آرام مى‏كند و تورم، قرمزى و درد را كاهش مى‏دهد. بزرگسالان نیز مى‏توانند از این درمان استفاده كنند.

سعى كنید كه توسط حشرات گزیده نشوید.

پیش‏گیرى در زمان حاضر، مى‏تواند جلوى بسیارى از مشكلات را در آینده بگیرد. براى به حداقل رساندن گزش توسط حشرات به نكات ذیل توجه كنید:

لباس‏هاى سفید بپوشید.

حشرات نیش‏دار، رنگ‏هاى تیره را ترجیح مى‏دهند. به همین دلیل است كه زنبورداران همیشه لباس‏هاى سفید، خاكى و یا رنگ‏هاى روشن دیگر را مى‏پوشند.
از زدن عطر و هر ماده‏اى كه شبیه بوى گل‏ها مى‏باشد، دورى كنید چرا كه زنبورها را به طرف‏تان مى‏كشاند.

مصرف روى را افزایش دهید.

حشرات معمولا به افرادى تمایل دارند كه كمبود روى داشته باشند.
روغن‏ها: بعضى از حمام‏هاى روغن مى‏توانند نیش حشرات را دفع كنند؛ قبل از بیرون رفتن، روغن را به پوست‏تان بمالید.

به دنبال پناهگاه بگردید.

اگر یك دسته زنبور به شما حمله كرد، به داخل خانه و یا آب بپرید و یا به طرف جنگل بروید؛ با این كار حشرات گزنده لابه‏لاى درختان دچار مشكل مى‏شوند.

شستشو دهید.

بلافاصله محل زخم را با آب نمك بشویید. این كار را با آب تازه انجام ندهید چرا كه سلول‏هاى سمى كه هنوز پاره نشده‏اند را فعال مى‏كند. به همین دلیل، پوست را مالش ندهید.

سلول‏هاى گزنده را خنثى كنید.

با یكى از مواد زیر سعى كنید درد را تسكین دهید. هر چقدر سریع‏تر از این مواد استفاده كنید، بهتر است. ممكن است تسكین درد فقط یك یا دو ساعت طول بكشید. بنابراین هر وقت كه لازم بود دوباره از این مواد استفاده كنید.
الكل: الكل را در محل گزش بریزید. اگر چه مالیدن الكل بهتر است.

تمام شاخك‏هاى چسبیده را بردارید.

اگر شاخك‏هایى به پوست چسبیده است، اكنون وقت آن است كه برداشته شود؛ البته با دست خالى این كار را انجام ندهید بلكه یكى از تكنیك‏هاى زیر را به كار ببرید:
- دور دست‏تان یك حوله یا دستمال بپیچید و تمام شاخك‏هاى مانده را دور كنید.
- از كرم ریش تراشى استفاده كنید و به آرامى شاخك‏ها را بیرون بیاورید.
- اگر این كار مقدور نباشد، شن و آب دریا را با هم مخلوط كنید، سپس با مالیدن یك چاقو، كارت اعتبارى پلاستیكى و یا دیگر وسایل تیز، شاخك‏ها را خارج كنید.
- و یا از مخلوط جوش شیرین و آب دریا استفاده و با مالش، شاخك‏ها را خارج كنید.

درمان كنید.

مراقب خارش و التهاب محل گزیدگى باشید و با دارو درمانى آن را تسكین دهید.
- خارش را با آنتى‏هیستامین از بین ببرید.
- تورم را با هیدروكورتیزون كاهش دهید.
- در صورت وجود درد از یك ضد درد استفاده كنید.

هشدار پزشكى

علایم واكنش شدید

نیش زنبورها بیشتر از نیش مار، باعث مرگ و میر مى‏شود. نیش زنبور عسل معمولى مدت كوتاهى درد ایجاد مى‏كند و تورم مختصرى حاصل مى‏شود كه ظرف چند ساعت از بین مى‏رود، اما علایم شدیدتر، مى‏تواند نشانه‏ى آلرژى باشد و منجر به شوك حساسیتى مرگ‏آور شود. مراقب علایم زیر باشید. سفتى و گرفتگى سینه، كهیر، تهوع، استفراغ، خس خس سینه، گرفتگى صدا، گیجى، زبان و صورت متورم، غش و شوك؛ هر چه سریع‏تر این علایم ظاهر شوند، مرگ‏آورتر هستند.
اگر این علایم ظاهر شد، از كیت نیش حشرات استفاده كنید و سپس بیمار را سریعا به نزدیك‏ترین بیمارستان یا پزشك برسانید. اگر كیت در دسترس نبود، از كیسه یخ استفاده كنید و سریعا به دنبال كمك پزشكى باشید.
سركه: هر چه سریع‏تر، سركه را روى گزیدگى بریزید. )بردن یك بطرى سركه، در كنار ساحل دریا، كار سختى نیست(.

واكسن كزاز بزنید.

اگر چه آب دریا محل گزیدگى را تمیز مى‏كند، اما محل زخم را استریل نمى‏كند. بنابراین مطمئن شوید واكسن كزاز خود را به صورت مرتب زده‏اید.