شیطنت در واقع نوعی کنجکاوی و تحرک و جنبوجوش زیاد کودک است اما شرارت،
نوعی جوشش غیرعقلانی است که به کودک، والدین و اطرافیان آسیب میرساند.
البته این نکته قابل ذکر است که برخی از آنچه
والدین و مربیان شرارت میخوانند، شرارت نیست و در حقیقت، امری عادی است که
پدران و مادران کمحوصله را وامیدارد تا چنین قضاوتی درباره فرزند خود
داشته باشند. بر این اساس، برخی از این بیقراریها، برای زندگی کودکان در
مراحل مختلف رشد، ضروری است. اگر طفلی حرکت و جنب و جوش یا دستکاری و
کنجکاوی نداشته باشد، این فکر پیش میآید که مبادا بیمار باشد.
معمولا در 4 تا 11 سالگی و اوایل نوجوانی، شرارت کودک به اوج خود
میرسد. کودک در این سنین میخواهد خود را نشان دهد. فردی که شرارت
دارد، میزند، گاز میگیرد، زخمی میکند، میگرید، دشنام میدهد،
خراب میکند، از دست کسی چیزی را میرباید و از گریه او لذت میبرد، قهر
میکند، خود را به خاک میکشد، بیقرار است، خشونت سخت و شدید اعمال
میکند و رفتارش غیراجتماعی است. او قول میدهد کار بدش را ترک کند ولی
روز بعد آن را تکرار میکند؛ گویی نمیتواند جلوی خود را بگیرد.