تبیان، دستیار زندگی

برای رسیدن به خدا و کسب احساس آرامش، راههای بسیاری وجود دارند که فقط به چند مورد از آنها اشاره می شود:
1- عبادتهای رسمی (نماز، روزه، حج، و...): یکی از ثمرات اصلی عبادات، انس با خداست. البته باید به یک شرط اصلی توجه داشت که آن هم توجه قلبی و احساس حضور و دوستی متقابل است. به عنوان نمونه، نمازی انسان را به خدا می رساند و به او آرامش می دهد که با حضور قلب و با توجه باشد؛ یعنی اینکه بداند در هنگام نماز می خواهد با چه کسی صحبت کند و در برابر چه کسی ایستاده و به رکوع می رود یا سر به سجده می گذارد. این چنین نمازی است که انسان را سبک می کند و از گناه و پلیدی دور می سازد (خود خداوند می فرماید: نماز، حقیقتا انسان را از زشتی و پلیدی دور نگه می دارد)(2) و بعد به خدا نزدیک می شود تا جایی که خداوند به او آرامش می دهد و غباری را که بر قلب او نشسته و مانع از احساس آرامش است، می شوید:
پیامبر اکرم (ص) در حدیثی به اصحاب خویش چنین می فرماید: «اگر بر در خانه ی شما نهری جاری باشد و هر روز، پنج بار خودتان را در آن بشویید، آیا در جسم شما چرکی خواهد ماند؟ اصحاب جواب دادند: خیر! بعد پیامبر فرمود: به درستی که نماز، مانند نهر جاری بر در منازل شماست که هر کس نماز بخواند گناهی که ما بین نمازها انجام داده، پوشیده می شود». (3)
2- مناجات: از دیگر راههای نزدیک شدن و رسیدن به خدا، مناجات (نیایش) و به عبارتی دیگر، دعا کردن و گفتگو با اوست. دعا، کلید عطا و وسیله ی قرب به خدا و اصل عبادت و مایه ی حیات روح ودر واقع، روح زندگی است. دعا، یاد دوست در دل راندن و نام او به زبان آوردن و در خلوت با او جشن گرفتن و در سکوت با او نجوا گفتن و شیرین زبانی کردن است. دل بی دعا بها ندارد و دل بی بها را پرتوی نیست. خداوند خود می فرماید: «بگو اگر دعای شما نباشد، پروردگار من شما را چه وزن نهد و به شمار آورد؟!». (5)
امام صادق (ع) فرمود: «به دعا تمسک جویید که با هیچ چیز همانند دعا به خداوند نزدیک نمی شوید».(6)
دعا ومناجات می تواند در هر جا و هر زمان و به هر زبانی باشد. حتما نباید انسان با خداوند به زبان عربی صحبت کند، به هر زبانی که با خداوند به مناجات بپردازیم خداوند، گوش می دهد. البته ادعیه و مناجاتهایی که از معصومان (ع) به ما رسیده، به زبان عربی است، مانند: دعای کمیل، دعای توسل، و...و مناسب است ما هم به همان زبان، آنها را بخوانیم؛ اما اگر خواستیم با خدایمان خودمانی صحبت کنیم و به زبان عربی هم نتوانستیم حرفهای دلمان را با خدا بگوییم، با همان زبان مادری ای که داریم (فارسی باشد یا ترکی یا...) می توانیم با خداوند صحبت کنیم.
دعا را می توان به صورت گروهی خواند مانند مراسم دعای کمیل، دعای ندبه، و... و هم به صورت فردی، که در گوشه ای خلوت بنشینیم و با خدا به راز و نیاز بپردازیم.
شواهد پزشکی هم بر این مطلب دلالت دارند که مناجات و نیایش با خداوند، در رفع افسردگی مؤثر است، به تحکیم روابط خانوادگی می انجامد، از جرایم و اشتباهات زیادی پیشگیری می کند و...و حتی وقتی برای بیماران قلبی بعد از اینکه عمل جراحی روی آنها انجام شده، نوار قرآن گذاشته اند، شنیدن صوت قرآن در روند بهبود آنها تأثیر بسزایی داشته است. همچنین بررسی شده که افراد دیندار از جهت بهداشت روانی نسبت به افراد بی دین از سلامت بهتری برخوردارند. 7
همه ی اینها حاکی از این است که یاد خدا انسان را دگرگون می کند و آتش عشق الهی را در دل انسان با ایمان، شعله ور می سازد و در برابر حق، تسلیم می گرداند و خضوع کامل و اطاعت محض از خداوند در تمامی اعضای بدن او متبلور می گردد.
چنین فردی که رضایتش در گرو رضایت خداوند است، هیچ گاه در برابر مشکلات و گرفتاریها ناامید نمی شود و خود را پریشان نمی کند. لذا همیشه آرامش خاطر دارد و در نتیجه، احساس خوشبختی می کند.

پی نوشت :

1- سرور من! تو مولایی و من بنده، و آیا بنده را جز آنکه مولایش اورا ببخشد، راهی هست؟!» (مفاتیح الجنان، مناجات امیرالمؤمنین).
2- نهج البلاغه، نامه ی31.
3- سوره ی عنکبوت، آیه ی 45.
4- وسائل الشیعه، ج4، ص 12؛ التهذیب، ج 2، ص 237.
5- برداشتی از: رساله ی نور علی نور، (آیه الله) حسن حسن زاده ی عاملی، ص 10.
6- عده الداعی، ص 123.
7- برای اطلاع بیشتر از جزئیات هر یک از پژوهشها، به تحقیقات میدانی منتشر شده در کتاب اولین همایش بین المللی نقش دین در بهداشت روان (چکیده ی مقالات ) و نیز مقاله ی «حدیث و پژوهشهای روانشناختی» (فصلنامه ی علوم حدیث، ش 24، ص 223-240) مراجعه شود. (حدیث زندگی)
منبع: نشریه ی حدیث زندگی