تبیان، دستیار زندگی

*** به نام خداوند بخشنده و مهربان***

 سلام

گاهی اوقات دیده میشه که دانش آموزدر انجام کاری که ازش بر میاد کوتاهی می کنه .مثلا: سلام کردن بلده و لی به ندرت به افراد بزرگترازخودش سلام میکنه و یا اینکه می تونه تکالیفشو انجام بده ولی در انجام تکالیفش سستی می کنه .

در این موارد بااستفاده از روشهایی رفتار مطلوب و دلخواهو میشه افزایش داد .

به نظر شما بهترین و موثرترین روشها برای ایجاد رفتار مطلوب چه روش هایی هستن؟ 

*روش تقویت مثبت برای افزایش رفتارهای مطلوب

روش تقویت مثبت تقریبا همون روش متداول پاداشه که همه معلما با اون آشنا هستن و غالبا اونو مورد استفاده قرار می‌دن. با این حال بین پاداش و تقویت مثبت  تفاوت کمی وجود داره .در پاداش دادن هدف ما بطور عمده قدردانی و سپاسگذاری از اعمال گذشته ست وهدف ما از پاداش دادن رفتار ضرورتا تکرار آن رفتار در آینده نیست.

اما در تقویت مثبت هدف الزاما تکرار رفتاره یعنی اگر پس از تقویت یک رفتار احتمال وقوع آن رفتار در شرایط همسان آتی افزایش پیدا کنه گفته می‌شه که تقویت صورت نگرفته . تقویت مثبت بهترین و موثرترین روش افزایش رفتاره فرایندی که در اون ارائه تقویت کننده مثبت بعد از رفتار منجر به نیرومند شدن اون رفتار می‌شه.

مثلا: وقتی معلم تصمیم می‌گیره هر وقت دانش آموز موقع ورود به کلاس به او سلام کنه با لبخند زدن به هنگام جواب دادن به سلام آنها رفتار سلام کردن آنها را تقویت بکنه در واقع از تقویت مثبت استفاده کرده.

روش تقویت منفی برای افزایش رفتارهای مطلوب

تقویت منفی نیز سبب افزایش رفتار می‌شود. تفاوت این روش با تقویت مثبت در آن است که در تقویت مثبت ارائه یک تقویت کننده مثبت مثل یک جایزه ، یک آفرین و ... رفتار مطلوب را نیرومند می‌سازد. در حالی که در تقویت منفی حذف یک عامل منفی یا فرار از آن منجر به نیرومندی رفتار می‌شود. نام دیگر تقویت کننده منفی محرک آزارنده است زیرا حضور آن در موقعیت موجب آزار فرد می‌شود و لذا حذف آن از موقعیت یا به تعویق افتادن آن سبب تقویت رفتاری از فرد می‌شود که به حذف یا به تعویق افتادن آن منجر شده است.

تقویت منفی مانند تقویت مثبت از پدیده‌های معمولی زندگی روزانه است. کودکی که تازه راه رفتن را آموخته است اگر هنگام راه رفتن قدم اشتباهی بردارد زمین خواهد خورد و بخصوص از بدنش درد خواهد گرفت و بعد برای احتراز از زمین خوردن خواهد کوشید تا از انجام حرکت غلط جلوگیری به عمل آورد. در کلاس درس معلم ممکن است با تهدید کردن دانش آموز به گرفتن نمره کم و مردود شدن در امتحان آنها را به درس خواندن وا دارد و رفتار درس خواندن را در آنها تقویت کند.

اصول تقویت مثبت
اصل اول
از تقویت کننده مناسب استفاده کنید. تقویت کننده‌های مختلف بر افراد مختلف تاثیرات متفاوتی دارند. همچنین تاثیر یک تقویت کننده واحد بر یک فرد معین در شرایط مختلف متفاوت است. بنابراین لازم است در استفاده از تقویت کننده‌ها در شرایط گوناگون و با افراد مختلف این نکته به خوبی مورد توجه قرار گیرد.
اصل دوم
فوریت تقویت یک عامل مهم است. تقویت فوری اثر بخشی بیشتری از تقویت همراه با تاخیر دارد و گاه تقویتی که با تاخیر انجام شده هیچ فایده‌ای ندارد. معلم باید بلافاصله پس از انجام رفتار مطلب از سوی دانش آموزان آن رفتار را تقویت کند و فاصله بین تقویت و رفتار را به حداقل برساند.
اصل سوم
مقدار تقویت را توصیه می‌کند. دانش آموزان اگر ببینند معلمی همیشه و در هر مورد با دلیل و بی‌دلیل همه را مورد تشویق و تمجید قرار می‌دهد رفتار تقویت کننده او نسبت به دانش آموزان اثر تقویتی‌اش را از دست می‌دهد بنابراین لازم است مقدار و میزان مناسب تقویت رعایت گردد.
اصل چهارم
توصیه می‌کند که از موقعیتها و تقویت کننده‌های تازه‌تر استفاده شود. افراد موقعیتهای جدید یادگیری و انجام فعالیتهای تازه را به موقعیتها و فعالیتهای تکراری ترجیح می‌دهند. بنابراین معلمان باید بکوشند تا در آموزش و افزایش رفتارهای مطلوب روشها و فنون گوناگون را بکار برند تا دانش آموزان مرتبا خود را در شرایط تقویتی حس کنند. همچنین بهتر است معلمان سعی کنند تا از روشهای تقویتی متنوع استفاده کنند و برای مدتی طولانی از یک تقویت کننده بطور تکراری استفاده نمایند.