اگر بخواهید به مهم‌ترین ویژگی‌های این دوره از دوسالانه اشاره كنید، چه می‌گویید؟
در دهمین دوسالانه سفال و سرامیك امسال، شاهد اضافه شدن چند بخش جدید بوده‌ایم كه آثاری در حوزه میراث فرهنگی و صنایع دستی، نقش روی سفال ، سرامیك دیزاین و... از این جمله بوده‌اند.
علاوه براین، امسال از 2 مهمان خارجی برای حضور در بی‌ینال (دوسالانه) دعوت كرده‌ایم و در كنار آن به برگزاری كارگاه‌های آموزشی با حضور سخنرانان نام‌آشنا نیز پرداخته‌ایم. صرف‌نظر از اینها، شیوه داوری كه امسال درباره آثار ارسالی ارائه شد در مقایسه با دوره‌های گذشته متفاوت بوده است. در واقع داوران امسال 14 نفرند، در حالی كه سال گذشته ما فقط 5 داور داشتیم. ویژگی دیگری كه می‌توان درباره دوسالانه سفال امسال به آن اشاره كرد، برگزاری بازار هنری است كه طی چند روز آینده برگزار می‌شود.
در دوسالانه دهم سفال شاهد تعداد زیاد آثار ارائه شده به صورت چیدمان هستیم. اگر ممكن است در این باره هم صحبت كنید، بویژه این كه بیشترین چیدمان‌ها متعلق به‌زنان سفالگر است.
مدت هاست در هنرهای دیگر، هنرمندان به ارائه آثار چیدمان پرداخته‌اند. در این نمایشگاه نیز50 اثر به این شیوه ارائه شده است كه همان‌طور كه خودتان هم در سوال اشاره كردید، بیشترین آثار متعلق به‌زنان هنرمند است. نه‌تنها در زمینه چیدمان كه اصولا بیشترین آمار شركت‌كنندگان در این دو سالانه را بانوان تشكیل داده‌اند.
البته این مساله تنها مختص ایران نبوده و در جوامع دیگر نیز حضور زنان در این حیطه پررنگ‌تر بوده است. یعنی اصلا، سفال اختراع زنان بوده است. از آن زمان كه مردها به شكار می‌رفتند، این هنر از جانب زنان اختراع شده است. ناگفته نماند كه امروز در تمام حوزه‌های هنری، زنان بیشترین شركت‌كنندگان هستند.مضامین ارائه شده در این نمایشگاه را در قیاس با دوره‌های قبل چطور ارزیابی می‌كنید؟
ببینید آثاری كه در این نمایشگاه ارائه شده مشتمل بر مضامین مختلفی است به طوری كه ما آثاری با درونمایه‌های هویت ایرانی ـ اسلامی تا دغدغه‌های فردی هنرمند را در این نمایشگاه مشاهده می‌كنیم. به طور كلی در این دوره اصلا با آثار، برخورد فرم‌گرایانه نشده و به مفهوم توجه زیادی شده است و تم آثار خشن نبوده است .
سفال یكی از پرقدمت‌ترین هنرهای ایرانی به شمار می‌رود، اما با وجود پا نگرفتن در بستر دانشگاه‌ها و سایر عوامل اجتماعی به آن شكلی كه باید به این عرصه هنرهای تجسمی توجه نشده است. تصور می‌كنید برای ارتقای چنین هنری چه كارهایی می‌شود انجام داد؟
به نظر می‌رسد در این ارتباط برگزاری دوسالانه‌ها به‌شكل مداوم، تشكیل خانه سفال كه از امسال در جریان دهمین دوسالانه سفال و سرامیك شكل گرفته است، ارائه تجهیزات سفالگری و از همه مهم‌تر، برقراری ارتباط فرهنگی با سایر كشورها كه به مراتب مهم‌تر و تاثیرگذارتر است، می‌تواند یك نوع نگاه از بیرون به درون محسوب شود. كشورهای دیگر همواره از آثار سفالگران ایرانی متعجب می‌شوند. آنها بر این باورند كه آثار هنرمندان سفالگر قابلیت این را دارد كه در مجامع بین‌المللی به معرض نمایش گذاشته شود.
به عنوان دبیر و رئیس انجمن سفال و سرامیك، آثار دهمین دوسالانه را در مقایسه با سال‌های گذشته چطور ارزیابی می‌كنید؟
خیلی خوب كار كرده‌اند و آثار نمایشگاه گواه این ادعاست. البته تصور می‌كنم پیشرفتی كه در زمینه كار هنرمندان سفالگر ایجاد شده به واسطه برگزاری نمایشگاه‌های متعدد، ایجاد زمینه‌های آموزشی در دانشگاه‌های هنر، برپایی همایش‌ها و كارگاه‌ها و از همه مهم‌تر دوسالانه‌ها و تلاش انجمن های سفال در تهران و شهرستان‌ها بوده است .
نكته‌ای كه درباره دوسالانه سفال و سرامیك وجود دارد تمركززدایی است كه ظاهرا نه در بخش سفال كه در سایر بخش‌های عرصه هنر تجسمی نیز شكل گرفته و این مفهوم را به ذهن متبادر می‌سازد كه ایران فقط تهران نیست. شما چقدر با اصل تمركز زدایی موافق هستید؟
اصلش خوب است مشروط بر آن كه به زیرساخت‌ها نیز توجه اساسی شود. متاسفانه اغلب شهرستان‌ها فاقد امكانات برگزاری دوسالانه‌ها و جشنواره‌ها هستند و عملا مشاهده می‌شود كه هم از منظر اجرایی و هم از جهت امكانات و سرویس‌دهی مثل در اختیار گذاشتن هتل و... هیچ شهری به اندازه تهران نمی‌تواند برای برپایی یك دوسالانه، مناسب و مطلوب باشد. به نظرم در نظر گرفتن چنین عواملی خیلی مهم است تا صرف‌نظر از جذب هنرمندان و رسانه‌ها، هزینه‌ای را هم بر باد ندهد. ضمن این كه وقتی مخاطب حرفه‌ای نداشته باشیم، انگار برگزاری یك دوسالانه، اتفاق خاصی نبوده است.
به بحث مخاطب اشاره كردید، به طور كلی به نظر می‌رسد مخاطبان سفال افراد خاص هستند.
به نظرم همه هنرها، دو نوع مخاطب دارند؛ یكی مخاطب خاص حرفه‌ای كه شامل هنرمندان هستند و در مواقعی دانشجویان را نیز در بر می‌گیرند و همچنین مخاطبانی كه مردم عادی هستند. البته به نظرم مجموعه‌داران آثار هنری هم به نوعی مخاطبان هنر به شمار می‌روند.
شما در لابه‌لای گفت‌وگوی خود به مساله تشكیل خانه سفال اشاره كردید. فكر نمی‌كنید این اتفاق خیلی دیر رخ می‌دهد؟
دیر است، اما وقتی خود انجمن هم مشكل دارد چه توقعی می‌توان داشت.
قرار است به طور مشخص چه فعالیت‌هایی در این خانه صورت بگیرد؟
محل تجمع و گردهمایی اندیشه‌های هنرمندان، ارائه خدمات سفال و سرامیك، معرفی و تبیین هنر سفال، برگزاری همایش‌ها و ورك شاپ‌ها و نمایشگاه‌ها و ارائه مواد اولیه به هنرمندان از جمله فعالیت‌هایی است كه قرار است در خانه سفال دنبال شود.
امروز بحث فروش آثار هنری در حراجی‌های مهم دنیا داغ است، اما ارائه آثار هنرمندان سفالگر ایرانی در چنین حراجی‌هایی كمتر به چشم می‌خورد. به نظر شما علت چیست؟
چون گالری‌دارها و مجموعه‌دارها به آن شكلی كه باید، درك درستی از سفال ندارند. ضمن این كه سفال، هنری هزینه بر است و طبعا بسته‌بندی و نحوه انتقال آن به كشورهای دیگر به مراتب دشوارتر از سایر آثار هنری است. در عین حال، حضور هنرمندان سفالگر مانند مهدی قان‌بیگی در دوسالانه ونیز توانسته به تبیین جایگاه سفال، نزد جهانیان كمك زیادی كند.
آیا موزه هنرهای دینی امام علی(ع) مكان مناسبی برای برپایی دهمین دوسالانه سفال و سرامیك بوده است؟
از نظر هماهنگی خوب بوده است، اما از آن جایی كه سفال یك پدیده حجمی است به فضای گسترده‌تری نیاز دارد. به‌‌عنوان مثال موزه هنرهای معاصر تهران مكان مناسب‌تری برای عرضه آثار بود.
انجمن سفال و سرامیك با وجود این كه زیر پوشش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دفتر هنرهای تجسمی است، اما نهادی است كه در نوع خود دارای مشكلات زیادی از جمله نداشتن مكان ثابت است. نظر شما دراین باره چیست؟
متاسفانه انجمن بودجه‌ای در اختیار ندارد و در واقع، گرداندن انجمن به همت اعضا میسر شده است. در‌حال‌حاضر نیز در ساختمانی كه عمر 70 ساله دارد و در خیابان كارگر شمالی واقع است ساكن هستیم و ماهی یك میلیون و دویست هزار تومان اجاره بهای این ساختمان را می‌دهیم. درست است كه زیر پوشش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هستیم، اما این كافی نیست. به عنوان مثال، وزارت ارشاد حمایتی برای پرداخت این اجاره نمی‌كند و این مساله برعهده اعضای انجمن است. امیدوارم روند این حمایت‌ها تغییر كرده و پررنگ‌تر شود، كما این‌كه در جریان برگزاری این دو سالانه به میزان زیادی از حمایت های دفتر تجسمی و ارشاد برخوردار شده‌ایم. منبع جام جم
