پیوند با معنویت
در نخستین نگاه به آثار این نمایشگاه می‌توان دید هر سه هنرمند كوشیده‌اند صرف نظر از پایبند بودن به اصول و قواعد خط و نقاشی دست به خلاقیت و ابداعاتی نیز بزنند. با این حال در آثار هنرمندان نمایشگاه «میلاد در میلاد» آنچه پیش از هر چیز حائز اهمیت است، معنویت و نوعی قرابت به مفاهیم دینی مذهبی است كه تقریبا در تمام آثار به چشم می‌خورد.
محمدعلی فراستی یكی از هنرمندان حاضر در نمایشگاه است كه درباره آن می‌گوید: من سعی كرده‌ام در تابلوهای این نمایشگاه به ارائه خطوط كوفی، نستعلیق، شكسته نستعلیق و همچنین خطوط گرافیكی به مدد تكنیك‌ها و شیوه‌های نو بپردازم.
او درباره وضعیت نقاشیخط در حال حاضر اظهار نظر می‌كند: نقاشیخط یكی از هنرهایی است كه از گذشته تا امروز دارای جایگاه مطلوبی بوده است. اگرچه طی سال‌های اخیر نسبت به این هنر بیش از پیش توجه شده، اما تصور می‌كنم این هنر دارای قابلیت‌های زیادی برای پرداختن و توجه بیشتر است. این هنر به مدد برپایی نمایشگاه‌های مختلف در اقصی نقاط كشور و حتی جهان، امروز از شناخت زیادی نزد مردم برخوردار است. نقاشیخط نه‌تنها از منظر بازدید و شناخت اقشار جامعه كه در زمینه‌های آكادمیك نیز توانسته طی سال‌های اخیر با اقبال خوبی از سوی هنرجویان مواجه شود.
این هنرمند ادامه می‌دهد: امروز تعدد كلاس‌ها و كارگاه‌های آموزشی نشانگر اشتیاق جوانان به این حیطه است. ضمن این كه تصور می‌كنم اگر بتوان این شاخه از هنرهای تجسمی را وارد دانشگاه‌ها كرد، می‌توانیم شاهد درخشش بیش از پیش آن باشیم. این مساله نیز به حسن‌نیت مسوولان برمی‌گردد و این كه چقدر در این زمینه می‌توانند تاثیرگذار باشند تا خط و نقاشیخط درقالب دانشگاهی نیز مورد تدریس واقع شود.
فراستی می‌افزاید: امروز هنرهای سنتی هر كشور مانند یك گنج با ارزش محسوب می‌شوند. بنابراین باید در حفظ و ارتقای هنرهایی از این دست كوشید تا بتوان آنها را به نسل‌های آینده انتقال داد. بخصوص این كه در حوزه نقاشیخط، امروز استادان بزرگی چون سیدمحمد احصایی، صداقت جباری، جلیل رسولی، نصرالله افجه‌ای و... به چشم می‌خورند كه می‌توانند در جهت تعلیم هنرمندان جوان و زنده نگه داشتن هنر نقاشیخط نقش بسزایی ایفا كنند.
رعایت قواعد سنتی
كاظم خراسانی، دیگر هنرمند نقاشیخط با تاكید براین كه یكی از نكات حائز اهمیت در نمایشگاه میلاد در میلاد تكیه بر اصول و قواعد سنتی است، تصریح می‌كند: آثاری كه در این نمایشگاه به چشم می‌خورد، تماما از این مولفه واحد برخوردار هستند و مخاطب با نگاهی اجمالی در هر یك از آثار می‌تواند بخوبی رعایت قواعد سنتی را مشاهده كند.
این هنرمند با اشاره به این كه پایه نقاشیخط، خوشنویسی است، می‌افزاید: اگر هنرمندی بخواهد به نقاشیخط گرایش یابد و در این حوزه به ارائه اثر بپردازد، باید دردرجه نخست از خط و تعلیمات آن بهره‌ای بجوید. در واقع نقاشیخط به مثابه ساختمانی است كه پی آن را خط تشكیل داده است و موفق شدن در نقاشیخط بدون بهره گرفتن از خط ممكن نیست.
هنرهای سنتی در محاق فراموشی
محسن توسلی، دیگر هنرمند حاضر در این نمایشگاه در واكنش به این سوال كه مهم‌ترین ویژگی بارز نمایشگاه میلاد در میلاد چیست، پاسخ می‌دهد: بی‌تردید برگزاری نمایشگاه‌هایی از این دست می‌تواند در پررنگ كردن مقوله نقاشیخط نقش داشته باشد. بویژه این كه این نمایشگاه در دهه كرامت و طی 10 روز به مناسبت میلاد حضرت معصومه(س) و میلاد امام رضا(ع) برپا شده و هنرمندانی كه دراین نمایشگاه به ارائه اثر پرداخته‌اند، هنرمندانی هستند كه سال‌هاست در این عرصه فعالیت می‌كنند.
این هنرمند ادامه می‌دهد: اعتقاد من براین است كه هنر در دنیای امروز مرز نمی‌شناسد و هنر هر كشور می‌تواند به‌كشور دیگر منتقل شود.
محمد ضرابی، مدیر مركز آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی نیز در پاسخ به این سوال كه برپایی نمایشگاه‌هایی از این دست چقدر می‌تواند در پررنگ كردن مقوله نقاشیخط موثر باشد، می‌گوید: متاسفانه امروز هنرهای اصیل و سنتی ایرانی در محاق فراموشی قرار گرفته و مورد غفلت واقع شده‌اند. چه برسد به این كه انتظار داشته باشیم در این حیطه به نوآوری نیز بپردازیم. با این حال، خوشنویسی امروز با وجود تمام مشكلات و موانعی كه بر سر راهش بوده از شأن و اعتبار مطلوبی برخوردار است. این مساله جای خوشبختی دارد، اما فراموش نكنیم كه باید به‌شاخه‌های هنر سنتی بیش از این رسیدگی كنیم.
وی اضافه می‌كند: با ورود تكنولوژی و مدرنیزه می‌توان به كاربردی كردن هنرهایی چون نقاشیخط پرداخت و از رهگذر كاربرد این هنرها به نقاط درخشانی دست یافت. بویژه این كه در این زمینه، استادان فن می‌توانند تاثیر زیادی داشته باشند. به عنوان مثال، هنر تذهیب روی كاشی می‌تواند از رهگذر آموزش استادان پیشكسوت به هنرمندان جوان انتقال و آموزش داده شود تا به مدد آن این هنر احیا شود.
ارائه مضامین مذهبی در قالب تكنیك‌های نو
ضرابی درباره ویژگی‌های هنری نمایشگاه میلاد در میلاد نیز می‌گوید: مساله‌ای كه در جریان برگزاری این نمایشگاه ارزشمند است این است كه ما سعی كرده‌ایم در لابه‌لای این آثار به نمایش اسناد و روایت‌های مذهبی در قالب تكنیك‌های نو و امروزی نیز بپردازیم.
محسن توسلی هم درباره این كه چقدر نسبت به این نمایشگاه استقبال از سوی مخاطبان به عمل آمده است نیز توضیح می‌دهد: با یك جمع‌بندی و ارزیابی می‌توان به این نتیجه رسید كه مخاطبان نظر مثبتی نسبت به این نمایشگاه داشته‌اند.
وقتی مقابل هركدام از آنان به تفسیر و توضیح درباره هر اثر می‌پرداختیم، میزان علاقه را در هریك از آنها مشاهده می‌كردیم كه چقدر نسبت به هنرهای اصیل اسلامی و ایرانی مشتاق هستند و دلشان می‌خواهد به كمك برپایی نمایشگاه‌هایی از این دست به ابعاد مختلف این هنرها پی ببرند.
برپایی 70 نمایشگاه در كشورهای مختلف
مدیر مركز آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی با تاكید براین كه همزمان با افتتاح این نمایشگاه در برج میلاد در 70نقطه جهان نیز چنین نمایشگاهی برپا شده است، می‌گوید: بدون شك برگزاری این نمایشگاه‌ها در كشورهای مختلف می‌تواند آنها را نسبت به جنبه‌های گوناگون هنر نقاشیخط آشنا كند و در شناخت مخاطبان این كشورها نقش داشته باشد. ما با برگزار كردن این نمایشگاه در ایران و كشورهای مختلف می‌خواستیم به اثبات این نكته بپردازیم كه امروز دیگر، نگاه به آثار هنری، فردی و قومی قبیله‌ای نیست.
محمد ضرابی با توجه به تجربیات خود توضیح می‌دهد: جالب این است كه مخاطبان خارجی ذهن جستجوگری درباره مضامین مذهبی و نماد پردازی‌هایی كه در آثار انجام می‌شود دارند و از طریق بازدید از این نمایشگاه‌ها می‌كوشند این جستجوگری خود را تكمیل كنند و درباره هنرهای سنتی ایران به یك نوع شناخت دست یابند.
هنرهای سنتی باید به دانشگاه بروند
از ضرابی درباره ابعاد بین‌المللی نمایشگاه میلاد در میلاد می‌پرسم و این كه آیا ممكن است از سال آینده این نمایشگاه با حضور هنرمندان دیگر كشورها كه فقط هم مسلمان نباشند برگزار شود. او نیز در پاسخ می‌گوید: ما قصد داریم با گسترش این نمایشگاه، در سال‌های آینده به این مساله نیز دست یابیم. همین‌طور قصد داریم به برپایی چنین نمایشگاه‌هایی به شكل گردشی در استان‌های كشور نیز بپردازیم.
او در پاسخ به این سوال كه فكر می‌كنید چه راهكاری در حال حاضر برای احیای هنرهای سنتی لازم است نیز می‌گوید: به نظر می‌رسد تنها راه این مساله این است كه هنرهای سنتی وارد چرخه آموزشی دانشگاه‌ها شوند؛ همان‌طور كه درباه هنرهای سنتی كشورهای دیگر نیز چنین اتفاقاتی افتاده و شاهد تدریس آنها در مراكز آموزش عالی تخصصی هستیم.
ضرابی در پایان تاكید می‌كند: به مدد تلاش استادان و دلسوزان این عرصه، قرار است در سال آینده، مقطع كارشناسی ارشد را در رشته تذهیب و خطاطی راه‌اندازی كنیم. ضمن این كه جای پرداختن به پایان‌نامه‌هایی باموضوع هنرهای سنتی نیز خالی است و باید این مساله از طریق استادان پررنگ‌تر شود و پایان‌نامه‌های مدون و مطلوبی در این زمینه بیشتر نوشته شوند.
