خارش زمستانی عبارت است از پوست بسیار خشک که ترک می‌خورد؛ شکاف بر می‌دارد و ملتهب می‌شود. این اختلال در زمستان شایع است. مسری نیست. می‌تواند در پوست هر جای بدن ظاهر شود ولی در اندام‌های تحتانی شایع‌تر است.
ـ علایم شایع:
۱. پلاک‌ها باعث خارش و سوزش می‌گردند.
۲. پلاک‌ها معمولاً نم پس نمی‌دهند و پوسته پوسته نمی‌شوند.
۳. قرمزی در ترک‌ها و شکاف‌هایی که سطح پلاک را قطع می‌کنند، بارزتر است.
۴. پلاک‌هایی (لکه‌هایی با برآمدگی صاف) گرد به 5-2 سانتیمتر هستند. پلاک‌ها گاهی مثل صفحات صافی روی یکدیگر انباشته می‌شوند. آنها معمولاً لبه‌های بسیار واضحی دارند.
ـ علل بیماری:
ناکافی بودن چربی روی سطح پوست که اجازه می‌دهد آب از طریق پوست تبخیر شود. سلول‌های پوست چنان کوچک می‌شوند که جزایر سلولی شروع به جداشدن می‌کنند و باعث ایجاد ترک و شکاف می‌گردند. چربی پوست با سالخوردگی، حمام کردن بیش از حد و مالیدن بیش از حد پوست کاهش می‌یابد.
ـ عوامل افزایش‌دهنده خطر:
محیط دارای رطوبت کم به ویژه در منازلی که در زمستان با پنکه‌های هوای داغ گرم می‌شوند.
ـ پیشگیری:
۱. از دست رفتن آب از طریق پوست را کاهش دهید
۲. تعداد و طول مدت حمام کردن یا دوش گرفتن را کاهش دهید؛ از آب سرد استفاده کنید.
۳. درمصرف صابون صرفه جویی کنید.
۴. پوست را به جای مالیدن با نوازش خشک کنید.
۵. قبل از ملتهب شدن پوست نواحی خشک، از نرم‌کننده‌های پوست (لاک ـ هایدرین، اوسرین و غیره) برای پوست خشک استفاده کنید.
۶. در اتاق‌های حاوی هوای بسیار خشک از مرطوب‌کننده‌های اولتراسونیک استفاده کنید. مرطوب‌کننده را هر روز تمیز کنید.
ـ عواقب مورد انتظار:
معمولاً با درمان علاج‌پذیر است. عود بیماری شایع است مگر اینکه شرایط محیطی کنترل گردد.
ـ عوارض احتمالی:
عفونت باکتریایی ثانویه در ناحیه مبتلا
ـ درمان:
معمولاً آزمون‌های تشخیصی لازم نیستند. مهم‌ترین جنبه درمان، هیدراتاسیون (مرطوب کردن) و نرم کردن پوست است. از نرم‌کننده‌ها استفاده کنید. هر روز از کرم دست، 8-4 بار بر روی دست‌ها و 2 بار در تنه و اندام‌ها استفاده کنید. درصورت امکان بلافاصله پس از حمام کردن و درحالی که پوست مرطوب است آن را به کار برید تا رطوبت اضافی قبل از تبخیر شدن به دام افتد. از مصرف صابون‌های پاک‌کننده خودداری کنید و در دوش گرفتن و حمام کردن، از آب داغ استفاده نکنید. وجود روغن در آب حمام می‌تواند کمک‌کننده باشد. مرطوب‌کننده اتاق خواب یا مرطوب‌کننده مرکزی منزل، کمک‌کننده است.
ـ داروها:
برای ناراحتی خفیف می‌توانید از نرم‌کننده‌های پوستی بدون نیاز به نسخه مثل روغن معدنی، کرم سرد، لاک هایدرین یا اوسرین استفاده کنید. برای ناراحتی شدید ممکن است کرم‌های کورتیزونی موضعی توصیه شوند.
ـ فعالیت:
محدودیتی وجود ندارد. از مواجهه طولانی مدت با محیط خشک خودداری کنید.
ـ رژیم غذائی:
رژیم غذای خاصی ندارد.
ـ در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمائید:
اگر خود یا عضوی از خانواده‌تان دارای پوست بسیار خشک باشید و مراقبت از خود، علایم راظرف یک هفته تسکین ندهد. اگر پوست خشک، ملتهب شود.
