سرماخوردگی عبارت است از یک عفونت ویروسی مسری در مجاری تنفسی فوقانی، از جمله بینی، گلو، سینوس‌ها، گوش‌ها، لوله‌هایی که حلق را از داخل به گوش‌ها متصل می‌کنند (شیپور استاش)، نای، حنجره، و لوله‌های نایژه‌ای.
ـ علایم شایع:
۱. بی‌اشتهایی
۲. اشک ریزش
۳. خستگی
۴. تب خفیف
۵. خشونت صدا
۶. گلودرد
۷. سرفه‌ای که خلط‌دار نیست یا خلط کمی دارد.
۸. آبریزش یا گرفتگی بینی. آبریزش در ابتدا بی‌رنگ است اما بعد شدت می‌یابد و به رنگ زرد در می‌آید.
ـ علل بیماری:
هر کدام از دست کم صد ویروسی که می‌تواند باعث سرماخوردگی شوند. ذرات ویروسی از راه هوا یا تماس با فرد بیمار، به خصوص دست دادن، انتقال می‌یابند.
ـ عوامل افزایش دهنده خطر:
۱. فصل زمستان (سرماخوردگی در هوای سرد شایع‌تر است).
۲. کودکانی که به مدرسه یا مهد کودک می‌روند.
۳. سرماخوردگی در یکی از اعضای خانواده
۴. محیط زندگی شلوغ یا غیربهداشتی
۵. بروز عفونت می‌تواند توسط استرس، خستگی، یا آلرژی تسهیل شود.
ـ پیشگیری:
برای جلوگیری از انتقال سرماخوردگی به دیگران، از تماس بی‌مورد با دیگران به هنگام مرحله مسری بیماری (4-2 روز اول) خودداری کنید. دستان خود را مرتب بشویید، به خصوص پس از فین کردن یا پیش از دست زدن به مواد غذایی. در صورت امکان، از بودن در مکان‌های شلوغ، خصوصاً در زمستان، خودداری کنید. داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل که حاوی مرکبات و سایر منابع ویتامین ـ ث به میزان زیاد باشد.
ـ عواقب مورد انتظار:
بهبود خود به خودی در عرض 14-7 روز
ـ عوارض احتمالی:
عفونت باکتریایی در گوش، گلو، سینوس، یا ریه‌ها
ـ درمان:
۱. برای تخفیف گرفتگی بینی، از آب نمک (نصف قاشق چایخوری نمک در یک فنجان آب گرم) استفاده کنید، به این صورت که 3-2 قطره از این محلول آب نمک را در هر سوراخ بینی بچکانید.
۲. از دستگاه بخور برای افزایش رطوبت هوا استفاده کنید. دستگاه بخور باید هر روز تمیز شود.
۳. در مورد کودکی که هنوز نمی‌تواند فین کند، از یک دستگاه مکش ترشحات مخصوص شیرخواران استفاده کنید. اگر ترشحات مخاطی ضخیم و چسبناک باشد، آن را با 3-2 قطره آب نمک رقیق و نرم کنید. در سوراخ بینی کودکان از وسایلی مثل گوش پاک کن استفاده نکنید. در عرض، ترشحات را در بیرون از سوراخ بینی توسط یک دستمال کاغذی یا پنبه پاک کنید. دستمال را در اطراف سوراخ بینی بچرخانید و ترشحات را از داخل بینی خارج کنید.
ـ داروها:
هیچ دارویی، از جمله آنتی‌بیوتیک‌ها، نمی‌تواند سرماخوردگی را معالجه کند. البته برای تخفیف علایم می‌توان از داروهایی مثل استامینوفن، داروهای ضدگرفتگی بینی، قطره یا افشانه (اسپری) بینی، داروهای ضد سرفه و صاف‌کننده‌های گلو استفاده کرد. ممکن است با مصرف دوزهای بالای ویتامین ـ ث (تا 1000 میلی‌گرم در روز) دوره بیماری کوتاه شود.
ـ فعالیت:
استراحت در رختخواب ضروری نیست، اما باید از فعالیت شدید پرهیز کرد. اصولاً بهتر است استراحت بیشتری داشته باشید.
ـ رژیم غذائی:
رژیم غذایی عادی. البته مایعات باید بیشتر مصرف شود، مثل آب، آب میوه، چای، و نوشیدنی‌های گازدار.
ـ در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمائید:
۱. افزایش درد گلو، یا ظاهر شدن لکه‌های سفید یا زرد روی لوزه‌های یا سایر قسمت‌های گلو
۲. اگر نتوانید سرماخوردگی را از آنفلوانزا افتراق دهید.
۳. اگر تب چندین روز طول بکشد یا تب بالای 3/38 درجه سانتیگراد داشته باشید .
۴. بروز لرز شدید، درد قفسه سینه یا تنگی نفس
۵. بروز گوش درد یا سردرد
۶. ظاهر شدن بثورات پوستی؛ آبی یا خاکستری شدن لب‌ها، پوست، یا بستر ناخن‌ها
۷. درد در دندان‌ها یا روی سینوس‌ها
۸. بی‌حالی یا تحریک‌پذیری غیرمعمول
۹. هذیان گویی و تیرگی شعور
۱۰. بزرگ و دردناک شدن گره‌های لنفاوی در گردن
۱۱. خوب شیر نخوردن بچه از پستان یا شیشه شیر
۱۲. بروز حملات سرفه که مدت آنها بیش از فواصل بین این دوره‌ها باشد؛ بروز سرفه‌ای که خلط ضخیم، زرد، سبز رنگ یا خاکستری دارد؛ بروز سرفه‌ای که بیش از ده روز طول بکشد؛ یا بروز مشکل تنفسی در بین حملات سرفه
