تبیان، دستیار زندگی

بر این باوریم كه قرآن كتاب جامعی است و تمامی حقایق هستی به طور كامل در آن تبیین شده است .«... وَ نَزَّلْنا عَلَیْكَ الْكِتابَ تِبْیاناً لِكُلِّ شَیْ‏ءٍ» (ما این كتاب را بر تو نازل كردیم كه بیانگر همه چیز است (نحل/ 89))

هدف نهایی نزول قرآن ، انسان سازی و تربیت بشر است بنابراین منظور از «همه چیز» تمام اموری است كه انسان برای پیمودن راه تكامل به آنها نیاز دارد اموری كه تمامی جنبه‌های مادی ، معنوی ، فردی و اجتماعی او را در برمی‌گیرد .

كافی است به دریای پرفیض قرآن سری بزنیم تا از گوهرهای ناب معارف آن بهره‌مند شویم .

از جمله مطالبی كه در قرآن به طور تفضیل بیان شده ، مسائلی است كه از رووس موضوعات  علم روانشناسی به شمار می‌رود .

• یكی از امور مهم زندگی انسان «چگونه اندیشیدن » است . چرا كه نحوه تفكر هر فرد به طور مستقیم بر احساسات و عملكردهای او تاثیر می‌گذارد و به این ترتیب ، شخصیت انسان را تحت الشعاع خود قرار می‌دهد .

اندیشه‌ی صحیح ، تفكری است كه ابعاد بالقوه وجود انسان را به فعلیت برساند و او را به سوی رشد و فلاح رهنمون شود.

به میزانی كه اندیشه مثبت داشته باشیم حیات طیبه روزیمان می‌شود از سلامت روح و روان برخوردار می‌شویم و از جنبه‌های مختلف زندگیمان لذت می‌بریم .

از سوی دیگر به میزانی كه تفكرمان منفی باشد ، فقر ، نفرت ، گریز از خلق و دیگر اموری كه در این راستاست دامنگیرمان می‌شود.

بنا به نقش مهمی كه « اندیشه صحیح » در زندگی ما ایفا می‌كند، در محضر قرآن قرار می‌گیریم تا بیاموزیم كه چگونه بیندیشیم .

(مطالبی که در این تاپیک ثبت می شود، برگرفته شده از سلسله صحبتهای سرکار خانم بروجردی مدیر موسسه علمیه علی بن موسی الرضا علیه السلام می باشد )

«سوره مباركه حمد»

• الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ (2)

خداوند « رَبِّ الْعالَمینَ» است ، یعنی مربی و رشد دهنده تمام موجودات عالم هستی است پس مربی من هم هست .

طبق این آیه ، باوردارم كه من هم قابل رشد و تربیت هستم، و خدای سبحان دائما مرا مشمول ربوبیت خود قرار می‌دهد .

اگر در مرحله‌ای از زندگی تصورم این باشد كه : دیگر ازمن گذشته است و دیگر قابل اصلاح و تربیت نیستم ، دچار اندیشه‌ای نادرست شده‌ام .

تفكر صحیح این است كه در هر مقطعی از زندگی، خود را تحت تربیت « رَبِّ الْعالَمینَ» قرار دهم ، و باور داشته باشیم كه درهرمرتبه و مرحله‌ای كه هستم ، قابلیت ارتقاء به مرحله‌ای بالاتر و والاتر را دارم .

در هر سنی كه باشم تربیت پذیری‌ام جریان دارد و به فرموده‌ امیرالمومنین(ع) «اللهم انت الرب و انا المربوب» (مناجات مسجد كوفه)

اگر دائم به دیگران بگوییم : جوانهایمان را دعا كنید ، حاكی از تفكری اشتباه است. قرار نیست خودمان در سطحی از معرفت و معنویت متوقف شویم و جوانهایمان رشد كنند و بالا روند.

اندیشه درست این است كه همه ما،‌در تمامی مقاطع زندگی، نیازمند رشد و تربیت هستیم.

اینكه تصور كنیم رشد و پیشرفت منحصر به گروه سنی خاص و با ویژگی‌های خاص است، اندیشه ناسالمی است كه شریعت آن را امضا نمی‌كند .

إِیَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِیَّاكَ نَسْتَعینُ (حمد/5)

در این آیه مباركه فعل‌های « نَعْبُدُ» و «نَسْتَعینُ» به صورت متكلم مع الغیر آمده است. گویی قرآن به ما می‌آموزد كه برای حركت‌های مثبت، باید با جمع‌های سالم همراه شویم .

برخی افراد مردم گریز و جمع گریزند، تصور می‌كنند توانایی‌ها و آموخته‌های خودشان برای پیمودن راه كمال و وصال كافی است ، و نیازی ندارند كه به جمع خوبان بپیوندند .

اما این دیدگاه، تفكری است اشتباه . اندیشه صحیح این است كه بپذیریم خداوند در جمع بركتی قرار داده كه در حركت‌های فردی ، از آن میزان بركت برخوردار نمی‌شویم. برای به ثمر رسیدن امور مثبت و ارزشمند ، باید با گروهی از خوبان همراه گردیم .

ادامه دارد......

اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ (حمد/6 )

« لاصلاة الا بفاتحة الكتاب» هیچ نمازی نیست مگر اینكه سوره حمد در آن خوانده شود .

به عنوان یك فریضه، بر همه امت پیامبر(ص) واجب است كه در نمازهایشان این آیه را بر زبان جاری كنند و از خداوند هدایت را طلب نمایند .

خواندن همه ادعیه مستحب است و عبارت « اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ» ، دعایی است واجب.

طبق این آیه همه ما قابلیت هدایت پذیری داریم مگر نه خداوند امر نمی‌كرد در نمازهای روزانه‌مان این خواهش و طلب را مطرح كنیم .

اندیشه صحیح این است كه باور كنم می‌توانم مسیر درست را بیابم و با طی طریق به مقصود برسم. باید این نیاز را به خدای سبحان اعلام كنم و رسیدن به مطلوب را طلب نمایم ، و خداوند همین درخواست را مقدمه وصول قرار خواهد داد.

تصور اشتباهی است كه از ابتدا خود را ناكام تصور كنیم. گمان بریم كه پا در راه می‌گذاریم ولی در نیمه مسیر می‌مانیم و به مقصود مان نائل نمی‌شویم .

ضمیر ناخودآگاه ما هوشیار است آنچه كه در ذهنمان جای می‌دهیم و برزبانمان جاری می‌كنیم، به عنوان برنامه‌ای جدی ، توسط ضمیر ناخودآگاهمان پیگیری می‌شود. اگر بگوییم به مقصودت نمی‌رسی نمی‌رسد ، و اگر به او القا كنیم كه طبق آموزش الهی، با درخواست از خداوند می‌توانی به مطلوبت كه راه یابی ، به وصال نائل می‌شود .

• هدایت به صراط مستقیم ، قرار گرفتن در خط اعتدال است، زندگی كردن به گونه‌ای كه نه در آن طریق افراط پیش گرفته شود نه طریق تفریط .

حركت در صراط مستقیم ، یعنی نه به خاطر امور ظاهری از امور باطنی كم بگذاریم ، نه از امور باطنی به خاطر امور ظاهری .

وقتی به عنوان یك فریضه ، هر روز باید از خدا درخواست كنیم ما را به صراط مستقیم هدایت كند ، به این معناست كه همه می‌توانیم در خط اعتدال قرار بگیریم. اگراین قابلیت را نداشتیم ، به درخواست كردنش امر نمی‌شویم .

اگر هر روز بخواهند آب استخری را در یك استكان جای دهند ، كار عبثی است . همین طور هم اگر ما نمی‌توانستیم درزندگی اعتدال را رعایت كنیم و به ما دستور می‌دادند همواره از خدا بخواهیم « اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ» ، امری بود عبث و بیهوده .

صِراطَ الَّذینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ

در فرهنگ قرآن ، نعمت به معنای موهبتی است كه موجب راحت و لذت باشد . با قرائت سوره حمد در هر نماز، هر روز در محضر قرآن ، به خود یادآور می‌شویم كه با اعتدال زندگی كردن ، لذت بخش است .

و از آنجا كه بین لذت و خوشی و سختی تعارض وجود دارد ، پس هیچ كار درستی ، سختی ندارد، چرا كه مملو از لذت است .

در اندیشه صحیح ، نه تنها معتدل بودن سخت نیست، بلكه برای انسان او ج لذت را به  همراه دارد، باید در باورهایمان ، لذت اعتدال را دریافت كنیم تا دیگر به نظرمان سخت و دشوار جلوه نكند .

غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ وَ لاَ الضَّالِّینَ (حمد/7)

اندیشه صحیح این است كه هر كدام از ما، در هر موقعیت و شرایطی هستیم ، برای خود دو احتمال را در نظر بگیریم :

 ممكن است در پیمودن صراط مستقیم ثابت قدم نباشم .

 شاید در مسیر زندگی‌ام ، با زاویه‌ای انحرافی پیش می‌روم .

نكند تصور كنیم كه چون از دوران كودكی در خانواده مذهبی بوده‌ایم، در میان جمع‌های سالم بزرگ شده‌ایم و با اطلاعات دینی و باورهای مذهبی زندگی كرده‌ایم ، دیگر امكان منحرف شدنمان وجود ندارد !

اگر نسبت به خود چنین دیدگاهی داشته باشیم ، دچار اندیشه‌ای ناصحیح شده‌ایم .

اجازه نداریم در هیچ مرحله‌ای از خودمان خاطر جمع باشیم . هنگامی كه خیالمان از خودمان راحت شود ، همان زمان ، آغاز لغزش ماست . چرا كه به دنبال آن، احساس استغناء از خدا، و از حفاظت و حمایت او خواهیم كرد و این امر ما را تا اوج انحراف پیش می‌برد.

همواره باید برای خود امكان انحراف و سقوط را در نظر بگیریم، تا بكوشیم در اعتقاداتمان ثابت قدم تر شویم و بیش از پیش برای حفظ دستاوردهای دینی و ایمانی‌مان به عروة الوثقای الهی متمسك گردیم .

«پایان سوره مباركه حمد»

با نام خدا و سلام
ممنون از مطلبتون قشنگه با این دیدگاه به دین و مطالب دینی نگاه کرد

تشکر از شما که مطالب رو مطالعه میفرمایید

به نام خدا
سلام
ماهم سر این کلاس حاضریم خانم معلم
خدا عمر با عزت بهتون بده
میشه سوال هم پرسید؟

سلام و احترام 

خوش اومدی استاد

من تا اونجایی که بتونم جوابگوی سوالات هستم. انشالله خدا کمک کنه بتونیم از معارف قرآن بیشترین و بهترین استفاده ها رو بکنیم. 

« الَّذینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ یُنْفِقُونَ (البقره /3)»

( (پرهیزكاران) كسانى هستند كه به غیب‏[ آنچه از حس پوشیده و پنهان است‏] ایمان مى‏آورند؛ و نماز را برپا مى‏دارند؛ و از تمام نعمتها و مواهبى كه به آنان روزى داده‏ایم، انفاق مى‏كنند. (البقره /3)  )

در فضای اندیشه صحیح ، انسان دارای افق دید گسترده‌ای است سطحی نگر نیست ، و تنها به امور نزدیك و در دسترس توجه ندارد .

با تفكر درست، فرد تنها به ظاهر امور بسنده نمی‌كند ، در شمار« یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ» است و با اعتقاد به عالم غیب ، به امكانات بی‌نهایت پشت پرده این دنیا اعتماد دارد .

اگر چنین دیدگاهی داشته باشیم ، دیگر درعرصه عمل كم نمی‌آوریم. باور داریم كه دركنار نیات پاك و عملكردهای مثبت ما، نیروهای زیادی دست اندركارند تا به زمان ، توان و امكانات ما بركت دهند و زمینه‌های موفقیت را برایمان فراهم آورند .

قائلیم كه خداوند دو ملك را همراه همیشگی ما قرار داده است ، و به نیروهای ملكوتی بسیار فرمان داده است تا مسؤول خدمت رسانی به كسانی باشند كه در راه او گام برمی‌دارند .

در سایه ایمان به غیب ،كارآرایی مومن چندین برابر می‌شود، و به یاری باور و اعتقادش ، می‌تواند نسبت به دیگر افراد ، برنامه‌ریزی‌های كاملا متفاوت داشته باشد .

مرحوم علامه امینی در كتاب «الغدیر» ذكر كرده بودندكه امیرالمومنین (ع) شبی هزار ركعت نماز می‌خواندند گروهی این نقل را انكار كردند و گفتند چنین امری امكان ندارد !

علامه امینی به دنبال این اعتراض ، مدتها هزار ركعت نماز خواندند تا ثابت كنند وقتی فردی غیر معصوم قادر به این كار است ، انجامش برای امام (ع) استبعادی ندارد .

این تاثیر اعتقاد به عالم غیب است .

مرحوم ملاصدرا با استناد به روایت «قلب المؤمن عرش الرحمن» می‌فرماید: وقتی قلب مومن عرش خداوندباشد ، دارای قابلیت‌های بی‌نهایت است .

• اعتماد به خدای سبحان به عنوان قدرتی لایزال ، و احساس بهره‌مندی از توانی بی‌پایان ، اندیشه رشد آفرینی است كه تنها در سایه «ایمان به غیب» حاصل می‌شود .