تبیان، دستیار زندگی

فناوری اطلاعات چهره جهان ما را تغییر داده است، در جهان امروز حتی لحظه‌ای را نمی‌توان بدون استفاده از جلوه‌ای از آی‌تی به سر برد.

اما همین فناوری وقتی به علت خطای انسانی، نقص‌هایی داشته باشد، می‌تواند به فاجعه منجر شود. در این پست ۱۰ مورد از این حوادث مخاطره‌آمیز را لیست می‌کنم:

۱- سال ۱۹۸۳- سیستم اخطار پیش‌هنگام روس‌ها نزدیک بود باعث جنگ جهانی سوم شود: در آثار علمی-تخیلی زیادی صحبت ازخطاهای تصادفی کامپیوترها شده که منجر به فاجعه‌های انسانی می‌شوند. به علت سری بودن این مسائل نظامی، کمتر این گونه حوادث فاش شده‌اند.

اما یکی از این خطاها مه فاش شده است: در سال ۱۹۸۳ یک باگ نرم افزاری در سیستم هشدار‌دهنده روس‌ها رخ داد. سیستم هشدار می‌داد که پنج موشک بالستیک به سمت روسیه شلیک شده‌اند. تنها نیروی غریزه یک افسر روس به نام استانیسلاو پتروف باعث شد که روسیه جواب متقابل ندهد و یک جنگ اتمی شروع نشود. تنها استدلال پتروف این بود که آمریکایی‌ها در صورت یک حمله واقعی از تعداد بیشتری موشک استفاده می‌کنند!

 

استانیسلاو پتروف

۲- سال ۱۹۹۰ – مشکلی در شرکت ارتباطی AT&T، باعث مشکل در ارتباط تلفنی خدود ۷۵ میلیون نفر شد: ابتدا مشکل به وجود آمده به گردن هکرها انداخته شد ولی بعد معلوم شد که مشکل در یکی از ۱۱۴ مرکز سوئیچ شرکت، باعث این حادثه شده است. در هنگام ارتقای نرم‌افزاری تنها در یک خط کدنویسی خطایی رخ داده بود.

3- سال ۱۹۹۶ – انفجار آریان ۵: در سال ۱۹۹۶ راکت حاوی ماهواره آریان ۵ لحظاتی بعد از پرتاب منفجر شد. آژانس فضایی اروپا برای طراحی و ساخت این موشک، ۸ میلیارد دلار خرج کرده بود. به علاوه موشک یک ماهواره ۵۰۰ میلیون دلاری را حمل می‌کرد که دانشمندان قصد داشتند به کمک آن تأثیر بادهای خورشیدی را بر میدان مغناطیسی زمین بررسی کنند. اما چرا موشک منفجر شد؟ هنگامی که کامپیوتر موشک می‌خواست اطلاعات مربوط به سرعت جانبی موشک را از یک فرمت ۶۴ بیتی به یک فرمت ۱۶ بیتی تبدیل کند، دچار مشکل و سرریز اطلاعات شد. موشک یک کامپیوتر رزرو هم داشت. اما این کامپیوتر هم چند میلی‌ثانیه دیگر دچار مشکل مشابه شد، چون کامپیوتر دوم دقیقا از همان نرم‌افزار کامپیوتر اول استفاده می‌کرد!

4- سال ۲۰۰۶ – ایرباس A380 به خاطر نرم‌افزار ناسازگار دچار مشکل شد: نرم‌افزاری به نام CATIA که برای طراحی و مونتاژ هواپیما به کار می‌رود باعث این مشکل شد. شرکت‌های آلمانی و فرانسوی که قطعات مختلف هواپیما را می‌ساختند از دو نسخه متفاوت این نرم‌افزار استفاده می‌کردند و همین عدم تطابق و سازگاری باعث مشکل در هواپیماهای ایرباس A380 می‌شد.

مشکل سرانجام شناسایی و برطرف شد ولی ضرر و زیان ناشی از آن را نمی توان تخمین زد. این مشکل پروژه ایرباس را یک سال و حتی بیشتر با تأخیر مواجه کرد.

۵- سال ۱۹۹۸ – فضاپیماهای مریخ‌نورد: دو فضاپیما راهی مریخ شدند. یکی قرار بود در مدار مریخ بچرخد و دیگری در یکی از قطب‌های مریخ بنشیند. هدف از پرتاب این فضاپیماها این بود که ، آب و هوا و میزان دی‌اکسید کربن جو مریخ و همچنین وجود آب در این سیاره بررسی شود.

اما سیستم راهبری این فضاپیماها دچار مشکل شد. مشکل این بود که یکی از پیمانکارهای ناسا که در ساخت سیستم راهبری سهیم بود، از سیستم اندازه‌گیری متریک استفاده نمی‌کرد! یک سفر ۱۸۶ روزه که ۱۲۵ میلیون دلار برای آن خرج شده بود، به فاجعه منتهی شد و فضاپیمای مدارگرد گم شد!

۶- مشکل آژانس حمایت از کودکان : مشکل در نرم‌افزارهای این کامپیوتر باعث شد، پرداخت‌هایی بیش از اندازه به ۱٫۹ میلیون نفر و پرداخت‌هایی کمتر به ۸۰۰ هزار نفر انجام شود.

---

۷- باگ ملینیوم یا مشکل سال ۲۰۰۰: به احتمال زیاد درباره این مشکل خوانده‌اید و شنیده‌اید. طراحان نرم‌افزارها هنگام ثبت‌ تاریخ تنها دو رقم سمت چپ را در نظر می‌گرفتند، در نتیجه قوتی سیستم‌های کامپیوتری وارد سال ۲۰۰۰ می‌شدند، ناخواسته با مشکل مواجه می شدندو هزینه زیادی برای رفع این مشکل انجام شد،تقریبا ۴۰۰ میلیارد دلار!

۸- سال ۲۰۰۶ – وقتی لپ‌تاپ‌ها آتش می‌گرفتند: موضوع وقتی شروع شد که در یک شوی تجاری در ژاپن یکی از لپ‌تاپ‌های Dell ، آتش گرفت.البته موضوه منحصر به لپ‌تاپ های دل نبود و شایعاتی در مورد آتش گرفتن لپ‌ِتاپ‌های شرکت‌های دیگر هم وجود داشت ولی از بدشانسی دل، محترق شدن لپ‌تاپش در مقابل دیده‌های عموم مردم اتفاق افتاده بود.

عکسی از این صحنه

مشکل پیدا شد. اشکال در قسمت باطری و پاور لپ‌تاپ بود. دل مجبور شد باطری ۴٫۱ میلیون لپ‌تاپ را تعویض کند. رئیس شرکت دل، مایکل دل تقصیر را به گردن باطری‌های تولید شده سونی برای این شکرت انداخت.

اما موضوع، به لپ‌تاپ‌های دل محدود نشد، اپل هم با آی‌پاد و Macbook و رایانه‌های شخصی خود مشکل پیدا کرد. شرکت سونی درگیر برنامه تعویض باطری شد و بین ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دلار زیان دید.

۹- زیمنس و مشکل سیستم صدور گذرنامه: تابستان سال ۹۹ نیم‌میلیون شهروند بریتانیایی در گرفتن گذرنامه دچار مشکل شدند. قوانین عوض شده بود و آنها مجبور شده بودند قبل از رفتن به تعطیلات برای اطفال کمتر از ۱۶ سال خود هم گذرنامه بگیرند. در همین زمان اداره گذرنامه سیستم کامپیوتری‌اش را به سیستم کنترل‌نشده زیمنس تغییر داده بود.

نتیجه این عدم هماهنگی این شد که صدها انگلیسی تعطیلات خود را از دست دادند و اداره گذرنامه مجبور شد مبالغ زیادی برای پرداخت غرامت و همچنین اضافه‌کاری کارکنان پربداخت کند.

۱۰- سال ۲۰۰۷ – مشکل فرودگاه لوس‌آنجلس:  به خاطر مشکلی در یک کارت شبکه ، به مدت ۸ ساعت هیچ هواپیمایی نمی توانست بر زمین بنشیند.