تبیان، دستیار زندگی

 روزه یكی از برنامه های تربیتی و تكامل دهنده انسان و ضامن سعادت دنیا و آخرت و سلامت جسم و روح آدمی است. روزه رمز تقوا و پرهیزكاری ؛ تهذیب نفس و پالایش درون؛ تمرین صبر، خودداری و ایستادگی در برابر تمایلات اهریمنی نفس سركش؛ و مبارزه با شیطان است.
روزه مكتب انسان ساز، آرامش دهنده روح و روان، تربیت دهنده نیروهای درونی، و زیبا كننده چهره شخصیت انسان در پرتو وصل به نیروی لایزال الهی است و جان انسان را در مسیر نسیم های رحمت الهی قرار می دهد.
روزه خانه تكانی دل از گناه و آلودگی، صفای باطن، و شكوفا كننده نهال ایمان در بوستان جان است. باید آن را یك موهبت الهی دانست كه اثراتش در رشد و بالندگی، تربیت روح، اصلاح رفتار و اعتلای بهداشت روانی وصف ناشدنی است.

نقش روزه در تقویت اراده

انسان با روزه داری که، امساک در خوردن و آشامیدن و خود داری از برخی چیزهای دیگر است در واقع با خواهشهای خویش میجنگد و در برابر غرایز خود مقاومت میکند، تمرین این عمل اراده و تصمیم را در انسان نیرومند میسازد و جان را از قید حکومت و سلطه هوسها و خواهشها میرهاند. پیشوایان اسلام فرموده اند: «افضل الناس من جاهد هئاه و اقوی الناس من غلب هواه»

بهترین مردم کسی است که با هوای نفس مبارزه کند و نیرومند ترین انان کسی است که بر آن پیروز شود. پس روزه داران بهترین مردمند چرا که با خواسته های نفسانی مبارزه میکنند و اگر با مراقبت و کوشش از روزه خویش این بهره را بگیرند که بر نفس خود مسلط شوند از نیرومند ترین مردم نیز خواهند بود.
روزه و بویژه روزه یکماهه رمضان موجب میشود که حکومت شهوات و امیال شیطانی جای خود را به حکومت تقوی و پیروی از دستورات الهی بدهد و تیرگی و هوسها و شهوات در جان آدمی به نورانیت و روشنی باطن تبدیل شود. در سایه همین صفا و پاکی حاصل از روزه است که روزه دار با خود آگاهی نه تنها دهان و شکم را از خوردن و آشامیدن که دست و پا و چشم و گوش و زبان و همه اعضای خویش را از آنچه خدا حرام فرموده نگاه میدارد و میتواند به آن درجه از تقوی نایل آید که حتی از اندیشه و فکر گناه نیز دوری گزیند و این اوج نورانییت روزه است.

امیر مومنان علی علیه السلام نیز به همین مرتبه اشاره میفرماید: «صیام القلب عن الفکر فی الاثام افضل من صیام البطن عن الطعام» روزه دل از اندیشه گناهان برتر از روزه شکم از خوردن و آشامیدن است. و البته این بدان معنا نیست که ظاهر روزه و امساک از خوردن و اشامیدن را رها کنیم بلکه لازم است به ان اکتفا ننماییم و همراه با آن بکوشیم که به نتایج معنوی روزه نیز برسیم.

خوشبختانه با انقلاب مقدس اسلامی هم در ملت و جوانان ما تحولی چشمگیر بوجود آمد و هم مراکز فساد و تباهی از میان برداشته شد و شایسته است که از این پس بکوشیم نتایج معنوی پر ارزش تری از روزه کسب کنیم. باری صفا و پاکی حاصل از روزه و خود داری و پرهیز کاری روزه دار همچون سپری است که روزه دار را از اتش عذاب الهی که مولود گناهان است مصون میدارد. پیامبر عزیز اسلام (ص) فرمودند: «الصوم جنه من النار» روزه سپری است که روزه دار را از آتش جهنم حفظ میکند.

با نام خدا و سلام
ضمن تشکر بابت ایجاد این تاپیک
«روزه» یكی از برنامه های تربیتی و تكامل دهنده انسان و ضامن سعادت دنیا و آخرت و سلامت جسم و روح آدمی است. روزه رمز تقوا و پرهیزكاری ؛ تهذیب نفس و پالایش درون؛ تمرین صبر، خودداری و ایستادگی در برابر تمایلات اهریمنی نفس سركش؛ و مبارزه با شیطان است.
روزه مكتب انسان ساز، آرامش دهنده روح و روان، تربیت دهنده نیروهای درونی، و زیبا كننده چهره شخصیت انسان در پرتو وصل به نیروی لایزال الهی است و جان انسان را در مسیر نسیم های رحمت الهی قرار می دهد.
روزه خانه تكانی دل از گناه و آلودگی، صفای باطن، و شكوفا كننده نهال ایمان در بوستان جان است. باید آن را یك موهبت الهی دانست كه اثراتش در رشد و بالندگی، تربیت روح، اصلاح رفتار و اعتلای بهداشت روانی وصف ناشدنی است.

با نام خدا و سلام
مهمترین فایده و اثر روزه كه قرآن كریم به آن تصریح دارد، «تقوا» و پرهیزكاری است.
چنانكه می فرماید: « یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَیْكُمُ الصِّیَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ (1) ای كسانی كه ایمان آورده اید، روزه بر شما واجب شد، همانگونه كه بر آنها كه پیش از شما بودند واجب شد، باشد كه تقوا پیشه كنید.»
تقوا حالت، ملكه و صفت ثابتی است كه آدمی را از كمین گاه های شیطان و نفس اماره می رهاند و از آلودگی به گناهان و رذایل اخلاقی بازمی دارد. در واقع تقوا برای انسان به حصار و سپری می ماند كه از حملات وسوسه های شیطانی و كشش ها و تمایلات نفسانی در امان می دارد. از این رو است كه قرآن كریم ما را در آیات زیادی به این گوهر گرانبها توصیه می كند:« فاتقوا الله مااستطعتم؛ (2) تا می توانید تقوای الهی پیشه كنید.»
تقوا سرآمد همه خصلت های اخلاقی «التقی رئیس الاخلاق»؛ (3) سرچشمه همه كارها و نیكی ها، و كنترل كننده و رهنمون كننده افكار و رفتارهای انسانی است. چنانكه پیامبر اعظم (صلی الله علیه وآله) می فرماید:«علیك بتقوی الله، فانه راس الامر كله؛ (4) بر تو باد تقوای الهی، چرا كه سرچشمه همه چیز است.»
علامه طباطبایی در مورد فایده و ضرورت تقوا می گوید:«داشتن تقوا چیزی است كه كسی در آن شك ندارد، چرا كه هر انسانی با فطرت خود درك می كند، كه اگر بخواهد به عالم پاكی و بلندی متصل شود، و به مقام بلند كمال و روحانیت ارتقاء یابد، اولین چیزی كه لازم است بدان ملتزم شود این است كه از افسار گسیختگی خود جلوگیری كند، و بدون هیچ قید و شرطی سرگرم لذت های جسمی و شهوات بدنی نباشد، و خود را بزرگتر از آن بداند كه زندگی مادی را هدف بپندارد. و سخن كوتاه آنكه از هر چیزی كه او را از پروردگار تبارك و تعالی مشغول سازد، بپرهیزد.» (5)
تقوا پلكان بزرگ تكامل است؛ و هدف از انجام همه عبادات- همچون روزه- صعود به قله بلند واستوار این ارزش بزرگ الهی می باشد. این گوهر كمیاب چیزی نیست كه به راحتی به دست آید، بلكه باید برای كسب آن رنج كشید؛ ازگناهان خویشتن داری كرد؛ دائم با تمایلات نفسانی نبرد نمود؛ و یك لحظه از وسوسه های شیطانی غفلت ننمود.

با نام خدا و سلام
تهذیب نفس و پالایش درون
یكی ازعبادت های مهمی كه انسان را در خودسازی و تزكیه و تهذیب نفس یاری می دهد، «روزه» است. روزه باعث می شود كه آدمی بر نفس سركش خویش لگام زند، با شهوات و هوا و هوس هایش مبارزه كند، و تمایلات و خواهش های نامشروع و نامعقول نفس را تحت كنترل درآورد: چنانكه امام صادق (علیه السّلام) فرمود: روزه خواهشهای نفسانی را ناتوان می كند (6)
نفس اماره و سركش، انسان را همواره به بدی ها و گناهان امر می كند، «ان النفس بالسوء(7) ازاین رو، قرآن كریم یادآور می شود كه مراقب خود باشید، «علیكم انفسكم «(8)
آدمی تا زمانی كه اسیر هوا و هوس ها و دلبستگی های نفسانی است، هرگز روی سعادت و رستگاری را نخواهد دید و در اثر رذایل اخلاقی و بیماری ها و ناهنجاری های روحی چون خودپرستی، تكبر، ریاست طلبی، كینه، حسد، ریا، غیبت و ... به پست ترین مرتبه های انسانی سقوط می كند، تا جایی كه از حیوان هم پست تر می شود. اما با تزكیه و تهذیب نفس، خودسازی و مبارزه با نفس اماره است كه انسان به كمال و رستگاری، و هدف خود از زندگی دست می یابد.
ذات اقدس الله كمال روح را در تزكیه آن می داند:«قد افلح من زكها¤ و قد خاب من دسها؛ (9) هر كس نفس خود را تزكیه كرد رستگار شد؛ و آن كس كه نفس خویش را با معصیت و گناه آلوده ساخته، نومید ومحروم گشته است.» «فلاح» در حقیقت جامع همه كمالات انسانی است، و راه رسیدن به آن از دیدگاه قرآن كریم، تزكیه و تربیت نفس است.