از آن فترت تا این طراوت، گرچه زمانی طولانی گذشته، اما نویدبخش نگاهی نو به هنر از سوی مسوولان و البته مردم است. نسیم رمضانی هنر در واقع از تلویزیون وزیدن گرفت؛ زمانی كه شبكههای گوناگون سیما با مجموعههای تلویزیونی خود، كام روزهداران را بر سر سفره افطار شیرین كردند و ساعاتی دلپذیر برای آنان رقم زدند.
با موفقیت مجموعههای تلویزیونی بود كه باور و عادت اشتباه كاهش فعالیتهای هنری در ماه مبارك نیز ترك برداشت و نهادها و مراكز هنری وابسته به وزارت ارشاد و شهرداریها نیز به فكر استفاده از فضای معنوی رمضان افتادند.
تئاتریها، پیشگام
نخستین گروه هنرمندان كه رخوت چند ساله را از خود زدودند و سنت تعطیلی ماه رمضان را كنار نهادند، تئاتریها بودند. گرچه ابتدا تنها نمایشهای مناسبتی و مذهبی فرصت روی صحنه رفتن در ایام روزهداری را پیدا میكردند، اما بتدریج مشخص شد تماشاگران برخلاف باور بسیاری از مسوولان و شاید خود هنرمندان، از این كه روزه خود را در سالنهای تئاتر افطار كنند، بسیار راضی هم هستند. تجربه چند سال گذشته نیز نشان داده تعدادی از پرفروشترین آثار نمایشی ایران در ماه رمضان اجرا شده است كه برای نمونه میتوان به نمایش «منهای دو» با كارگردانی داوود رشیدی اشاره كرد كه مرداد و شهریور سال گذشته روی صحنه رفت.
رمضان امسال هم تئاتریها سفره رنگینی را برای افطارمخاطبان تدارك دیدهاند. 15 نمایش كه از چند روز قبل روی صحنه رفته است، در این ایام به كار خود ادامه خواهد داد و كنارش نمایشهای ویژه و مناسبتی اذان صبح در تالار وحدت و سحر و گامبالو برای كودكان در فرهنگسرای نیاوران اجرا میشود. البته به سنت چند سال گذشته، برپایی مجالس تعزیه و شبیهخوانی نیز در برنامههای رمضان گنجانده شده كه این بار خانه هنرمندان میزبان آن است.
هنرمندان تجسمی، پركار
تا چند سال پیش، رمضان ماه افت برپایی نمایشگاههای هنرهای تجسمی بود. حتی اگر چند مركز و موسسه دولتی در ایام روزهداری برگزاری نمایشگاههایی را تدارك میدیدند، نگارخانههای خصوصی به كلی تعطیل میشدند. البته امسال شرایط هنرهای تجسمی نیز تفاوتی فاحش پیدا كرده و تحركی تازه در آن دیده میشود. یكی از ویژگیهای شاخص این فعالیتها، حضور پررنگ هنرمندان پیشكسوت است كه كنار جوانان آثارشان را با موضوعات متناسب با این ماه به نمایش در آوردهاند. از آنجا كه هنرهایی نظیر خوشنویسی، نقاشی و گرافیك ظرفیت بالایی برای انتقال مفاهیم معنوی دارند، آثار به نمایش درآمده در بیشتر نمایشگاههای رمضان امسال با حفظ ارزشهای هنری، مضامینی مذهبی دارند.
بر پایی نمایشگاه عكس نیایش، كتابت قرآن كریم با حضور 300 خوشنویس در تالار وحدت، نمایش آثار خوشنویسی و نقاشیخط در موزه هنرهای معاصر و برگزاری هشتمین جشنواره جهانی بسمالله در فرهنگسرای رسانه تنها بخشی از این فعالیتهاست. اما كنار این برنامهها، برپایی بخش هنرهای تجسمی نمایشگاه قرآن كریم كه برای نخستین بار صورت میگیرد، اتفاقی مهم به شمار میآید كه استقبال گسترده مردم از آن در 4 روز گذشته نشان دهنده نقش مهم و نافذ هنر معنوی است.
موسیقی رمضان در فراموشی
در حالی كه سینماهای كشور نیز با طرح اكران ویژه رمضان به استقبال این ماه مبارك رفتهاند، تنها این موسیقی است كه از قافله دیگر هنرها عقب مانده است. در حالی كه قالبهای گوناگون موسیقی بدون ساز چون منقبت خوانیها، نعتخوانیها، سحوری و... در گوشه و كنار كشور ویژه این ایام اجرا میشوند، این پرسش پیش میآید كه چرا این سنتها به طور شایستهتری مورد توجه مسوولان قرار نمیگیرد.
گرچه امسال بخشی از برنامه هنری دلشدگان در تالار وحدت به موسیقی مذهبی ویژه این ماه اختصاص دارد، اما این كافی نیست و باید به طور جدیتری به آن پرداخت تا هفت هنر سفره افطار رمضان تكمیل شود.