تبیان، دستیار زندگی

دیدگاه هرکس از یادگیری الكترونیكی ممکن است به میزان زیادی تحت تأثیر تجارب شخصی باشد. امروزه با اینكه بیشتر دانشگاهها شكل هائی از آموزش الكترونیكی را ارائه می دهند،  هنوز برای اكثر مربیان آموزش عالی به عنوان یك پدیده جدید است .

 تعریف یادگیری الكترونیكی در ادبیات آن بسیار متفاوت است. یادگیری الكترونیكی را می توان چنین تعریف کرد : هرگونه استفاده از فناوری های وب واینترنت برای آفرینش یا ایجاد تجارب آموزشی. ( هورتون ،2006 ) نایدو (2003) آموزش الکترونیکی را استفاده نظام مند از فناوری اطلاعات و ارتباطات در تدریس و یادگیری می داند.

اما یك اتفاق نظر عمومی وجود دارد كه یادگیری الكترونیكی را روش كاربرد تكنولوژی های اطلاعاتی و ارتباطی اینترنت برای ارتقا وحمایت از فعالیت های یادگیری می داند.(كانوكا ، 2006).  به طور کلی آموزش الکترونیکی مفهومی است که بیانگر به کارگیری فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی مانند اینترنت و نظام های چند رسانه ای به مثابه ابزارهایی برای بهبود کیفیت یادگیری از طریق عرضه تسهیلاتی برای دسترسی آسان به منابع و خدمات آموزشی و فراهم کردن سازوکارهایی چون تعامل و همکاری از راه دور است. در این صورت با بهره گیری از فناوری ها و رسانه های دیجیتالی برای عرضه ، حمایت ، و بهینه سازی تدریس ، یادگیری ، سنجش و ارزشیابی محیط یادگیری الکترونیکی پدید می آید که از محیط های یادگیری سنتی متمایز است.

انواع آموزش الکترونيکي 1 -  آمورزش الکترونيکي خود رهبر اين چنين دوره هائي يادگيرنده هاي انفرادي مي گيرند . هيچ نوع مکانيزمي وجود ندارد تا به فراگيران امکان دهد با ساير فراگيران ارتباط برقرار کرده وتبادل آراء کنند و هيچ معلم يا راهنمايي براي کمک به فراگير براي آموختن نکات مشکل وجود ندارد . مندرجات اين دوره مي تواند متشکل از صفحات وب ، نمايش هاي چند رسانه اي و ساير تجارب يادگيري تماسي باشد که در يک سرور قرار دارند و از آنها نگهداري مي شود .دسترسي به اين مندرجات از طريق يک مرورگر وب امکانپذير است . و به طور کلي تمام دستورالعمل ها بايد از طريق مواد درسي مربوط به دوره تهيه شود. شکل شماره1:آمورزش الکترونيکي خود رهبر 2- يادگيري اكترونيكي تسهيل كننده فراگيري نوع تسهيل كننده مندرجات مربوط به وب را که در آموزش الکترونيکي خود رهبر يافت مي شود، با تسهيلات تشريک مساعي موجود در يادگيري الكترونيكي مربي- رهبر ( بعداً بحث خواهد شد ) در هم مي آميزد . اين شيوه براي فراگيراني که نمي توانند در يک برنامه منظم آموزشي کلاسي شرکت کنند اما خواستار افزايش دانش خود از طريق بحث و گفتگو با ساير فراگيران و همچنين يک راهنما   هستند ، خوب وموثر است. کارهاي درسي آنها معمولا به يک گردهمائي بحث کلاسي ليست مي شود و برخلاف معلم ، شخصي راهنما عملاً درسي به فراگير آموزش نمي دهد . راهنما مستقيماً هيچ نوع فعاليت آموزشي را هدايت نکرده يا سعي در خارج کردن کنترل آموزشي از دست فراگير نمي کند . راهنما آماده پاسخگويي به سئولات فراگيران بوده و به آنها کمک مي کند تا مشکلات ومسائل خود را حل و فصل کنند . راهنما مي تواند کارهاي درسي فراگيران را ارزيابي کرده و نمره دهد . 3- يادگيري الكترونيكي مربي - رهبر در فراگيري نوع مربي - رهبر از فناوري وب استفاده مي شود تا کلاس هاي معمولي را به فراگيران راه دور ارائه داد . اين نوع از آموزش الكترونيكي از نوع تئوري هاي بلا درنگ  نظير کنفرانس هاي ويدئويي و صوتي ،گفتگو ، اشتراک صفحه ، رأي گيري ، وايت برد  و تلفن استفاده مي کنند . در اين شيوه از آموزش ، معمولاً معلم اسلايدهائي را به نمايش مي گذارد و بحث و گفتگو را هدايت مي کند اين اسلايد ها همراه با صداي معلم و احتمالاً تصويري از وي براي شاگرد انتقال مي يابد . فراگيران مي توانند سئوالات خود را با تايپ کردن در پنجره چَت يا از طريق پست الكترونيكي مطرح کنند . چنانچه فراگيران از ارتباطات سريع و با سرعت بالا برخوردار باشند مي توانند از کنفرانس هاي صوتي نيز بهره برند .

آموزش الکترونيکي e-learning آموزش الكترونيكي در ايران صنعتي نوپا در تكنولوژي آموزشي وآموزش از راه دور است، اما مراكز و مؤسسات آموزشي به ويژه دانشگاهها در تلاشاند تا هرچه سريعتر الگويي مناسب با ساختار آموزشي و فرهنگي كشور در زمينه آموزش الكترونيكي ارائه كنند. علاوه بر مزيتهايي كه آموزش الكترونيكي ماهيتا از آن برخوردار است، يكي از مهمترين دلايل ضرورت سازماندهي مراكز و مؤسسات آموزش الكترونيكي در ايران، تقاضاي روزافزون آموزش به ويژه آموزش عالي در كشور است كه با توجه به محدوديت منابع و ظرفيت آموزشي در نظام آموزشي فعلي به يك موضوع خاص اجتماعي تبديل شده است. اما براستي ضرورت پرداختن به اين موضوع چيست؟ شكي نيست كه در راه رفتن به سمت جامعه اطلاعاتي به ناچار بسياري از زواياي پنهان و آشكار صورتبندي جوامعه دستخوش تغييرات ساختاري خواهند شد، مقوله آموزش نيز از اين تغيير در امان نيست، اما اين فقط يك روي سكه است. بايد اين نكته را نيز به خاطر داشت كه جوامع به مروز زمان و به دنبال همين تحولات نياز روزافزوني به آموزش و مهارت و همينطور نيروي متخصص خواهند داشت. اطلاعات ابزار قدرتمندي در دست صاحبان قدرت است كه از طريق آن هژموني خود را به طور خزنده در لايههاي مختلف فرهنگي- اجتماعي جوامعه ميگسترانند. نيروي انساني متخصص و كارآمد و همينطور مجهز به اطلاعات روز، سرمايه اصلي و قابل برنامهريزي هر دولتي محسوب ميشود. اما اين قضيه لايههاي فرعي ديگري هم دارد،با گسترش جوامع نياز مردم به آموزش افزون ميشود، نسلي تازه پا به عرصه ميگذارد كه نياز به تربيت، تخصص و آموزش دارد، اما از طرفي تواناييهاي دولتها براي تحت پوشش قرار دادن كل اين پتانسيل كافي نخواهد بود. دسترسي و تسلط بر تكنولوژي ارتباطات و اطلاعات و بهرهگيري از آن در امر استراتژيك و مهم آموزش و تربيت نيروي انساني، خود يكي از مؤلفه هاي مهم قدرت در عصر حاضر محسوب ميشود كه نبايد از آن چشم پوشيد. از سوي ديگر، گسترش بيوقفه و كم هزينه سيستم آموزشي الكترونيكي در سراسر دنيا ، ضرورت استفاده از اين روش آموزشي را اثبات ميكند.

معرفي مرکز آموزشهاي مجازي اولين مرکز آموزش عالي در کشور است که با استفاده از شبکه اينترنت پذيرش و آموزش دانشجو را بر عهده دارد و براى اولين بار آموزش الکترونيکى را در قالب يک دانشگاه در کشور نهادينه نموده است. اين دانشگاه مبتنى بر آموزش الکترونيکى است و قادر است به کمک دستاوردهاى فن آورى اطلاعات به تدريج طيف وسيعى از رشته هاى تحصيلى را تحت پوشش خود قرار دهد. اين دانشگاه به عنوان يکى از دانشگاه هاى وابسته به وزارت علوم، تحقيقات و فنّاورى، بطور کلى از آيين نامه هاى آموزشى و اجرايى اين وزارتخانه تبعيت مينمايد. ارتباطات مجازي تحقيقات توسط صاحب‌نظران نشان داده است که 75 درصد از کلاس‌هاي الکترونيکي به‌طور غيرهم‌زمان انجام مي‌شود. اين به اين معناست که دانشجويان مي‌توانند به‌راحتي با استادان خود ارتباط برقرار کرده و در کلاس درس شرکت کنند، بدون اينکه اين کار را هم‌زمان با استادان و يا ساير دانشجويان انجام دهند. اين خاصيت به‌ويژه براي دانشجوياني که در نقاط ديگري از جهان داراي ساعات متفاوتي با مرکز آموزشي هستند بسيار ارزشمند است. البته سيستم‌هاي آموزش الکترونيکي نيز در شرايط خاصي ايجاب مي‌کنند که استادان و دانشجويان هم‌زمان وارد سيستم اينترنت شوند. اين حالت بيشتر در مواقعي که کلاس حالت تکنيکي داشته، مثلا واحدهاي آزمايشگاهي و يا در صورتي که تجربه کردن فرآيندها و گرفتن بازتاب و نتيجه فوري ضرورت دارند، انجام مي‌شود. برخلاف اينکه در آمريکا استفاده از اينترنت با سرعت‌ بالا درحال افزايش است، هنوز تعداد زيادي از دانشجويان سيستم‌هاي آموزش مجازي از روش‌هاي مطمئن اينترنت با خط تلفن استفاده مي‌کنند. به عقيده برخي کارشناسان، تنها تقاضا براي آموزش از طريق اينترنت نيست که درحال گسترش است، بلکه اين رشد با همان روند در ساير زمينه‌ها مانند بازي‌هاي اينترنتي نيز درحال افزايش است. وقتي کاربران مي‌توانند از طريق اينترنت با ساير افراد گفت‌وگو کنند، بنابراين حتما مي‌توانيد به‌صورت مجازي آموزش هم ببينيد. هزينه کلاس‌ها يک نکته مهم که بايد آن را براي کليه سيستم‌هاي آموزش الکترونيکي و غيرالکترونيکي مورد توجه قرار داد، هزينه است. گرفتن مدرک در کل هزينه‌بر است. سيستم‌هاي آموزش مجازي در نگاه اول ارزان‌تر از سيستم‌هاي سنتي به نظر مي‌رسند. در يک نگاه گذرا و سطحي ممکن است که کاربران تصور کنند سيستم‌هاي آموزش و پرورش مجازي ارزان‌تر هستند، چراکه اين مراکز آموزشي قيمت‌هاي کمتري را ارايه مي‌دهند و دانشجويان در کلاس‌هاي کمتري شرکت مي‌کنند. اما چنانچه به‌طور کلي به اين مسئله نگاه کنيد، درمي‌يابيد که هر دو سيستم در واقع داراي هزينه يکساني هستند. در صورتي که هزينه‌هاي مربوط به شهريه ثبت‌نام و تهيه وسايل و مواد لازم براي کلاس‌هاي مجازي در نظر گرفته شود، درمي‌يابيم که اين دو سيستم تقريبا يکسان هستند. بخشي از اين واقعيت به‌واسطه اين است که بعضي از مراکز آموزشي درحالي که کلاس‌هاي رايج معمولي را ارايه مي‌دهند، کلاس‌ها و واحدهاي مجازي را نيز ارايه مي‌دهند. سيستم‌هاي آموزش الکترونيکي به‌ويژه براي دانشجويان بين‌المللي بسيار مقرون به‌صرفه هستند، زيرا آن‌ها مي‌توانند در هزينه‌هايي چون هزينه مسافرت و تهيه مسکن و هزاران هزينه‌هاي کوچک ديگري که به‌دنبال نقل ‌مکان به يک منطقه جديد پديدار مي‌شود، صرفه‌جويي کنند. علاوه بر صرفه‌جويي‌هاي مالي، شما مي‌توانيد با شرکت در کلاس‌هاي الکترونيکي در وقت خود نيز صرفه‌جويي کنيد.

ارزيابي مجازي به‌منظور ارزيابي مراکز آموزش الکترونيکي، دانشجويان به‌طور معمول به چهار نکته اصلي توجه مي‌کنند: "اعتبار، عوامل تکنولوژيکي، نام دانشگاه و مرکز آموزشي و البته هزينه." اعتبار و امتياز يک مرکز آموزشي از اهميت بسياري برخوردار است. طبيعي است که هر چقدر يک مرکز آموزشي از اعتبار بيشتري برخوردار باشد، داراي سيستم آموزشي بالاتري نيز خواهد. عوامل تکنولوژيکي از ديگر عوامل مهمي هستند که به آن‌ها توجه مي‌شود. دانشجويان بيشتر خواهان سيستم‌هايي هستند که بتوانند در آن با استادان و ساير دانشجويان ارتباط برقرار کنند، نه سيستم‌هاي خشکي که فقط داراي مطالب درسي بوده تا دانشجو بتواند آن‌ها را چاپ کند و به‌خاطر بسپارد و يا جلسات بحث يک‌طرفه‌اي که دانشجو مي‌تواند سؤالات خود را در آن مطرح کند. در اين‌جاست که مسئله مجازي بودن غيرهم‌زمان و همچنين نوع سيستم ارتباطي اينترنتي که يک مرکز آموزشي طلب مي‌کند مطرح مي‌شود. اعتبار نام دانشگاه بسته به انواع رشته‌هايي که هر مرکز به‌طور آنلاين ارايه مي‌دهد و همچنين جامعيت مدارک آن‌ها تعيين مي‌شود. در نهايت يکي از عوامل اصلي جهت ارزيابي دانشگاه‌هاي مجازي هزينه آن‌هاست. عوامل فرعي ديگري نيز در اين ارتباط مورد توجه قرار مي‌گيرند. براي مثال تعداد دانشجويان هر کلاس چند نفر است که در پاسخ اين سؤال بايد بگوييم تعداد مناسب براي کلاس‌هاي آنلاين معمولا 15 نفر است. براي دانشجويان بسيار مهم است که بدانند استادان آن‌ها با چه ضوابط و کيفيتي براي تدريس انتخاب مي‌شوند. مزاياي دانشگاه مجازي عدم نياز به حضور فيزيکي استاد ودانشجو در کلاس : اين مزيت باعث جلوگيري از صرف هزينه هاي کلان براي ساخت کلاس درس مي شود همچنين در شهرهاي بزرگ منجر به کاهش رفت و آمد و در نتيجه کمتر شدن ترافيک و آلودگي هوا مي شود . عدم وابستگي کلاس درس به زمان خاص : اين مزيت براي افراد شاغل که وقت آزاد کمتري دارند مفيد است .کيفيت بالاتر ارائه ارائه دروس : در دانشگاه واقعي هر درس توسط يک استاد ارائه مي شود ولي در دانشگاه مجازي هر درس توسط تيم هاي مجرب آماده شده و در اختيار دانشجويان قرار مي گيرد . پشتيباني از تعداد زياد دانشجو در يک کلاس : کلاس هاي درس در دانشگاه مجازي از نظر تعداد دانشجو محدوديتي ندارند و هر چند نفر که مايل باشند مي توانند در کلاس شرکت کنند. اعتبار علمي دانشگاه مجازي : در دانشگاه مجازي در يک دوره فشرده و کوتاه مدت دروس ارائه شده توسط اساتيد با سابقه و مجرب فيلمبرداري شده و مورد استفاده قرار مي گيرند . بالا بردن سطح علمي جامعه : در دانشگاه مجازي محدوديتي از لحاظ پذيرش دانشجو وجود ندارد و تمامي افراد علاقه مند به تحصيل مي توانند در دانشگاه مجازي ثبت نام کنند.دسترسي بي درنگ به کتابخانه ديجيتالي : با استفاده از کتابخانه ديجيتالي اين دانشگاه ها ، دانشجو مي تواند به درياي بيکراني از کتاب هاي تخصصي دسترسي پيدا کند .

آموزش الکترونيک چيست ؟ منظور از E-Learning يا آموزش الکترونيکي، بطور کلي بهره گيري از ستم هاي الکترونيکي، مثل کامپيوتر، اينترنت، CD هاي Multimedia ، نشريه هاي الکترونيکي و خبرنامه هاي  مجازي نظاير اين هاست که با هدف کاستن از رفت و آمدها و صرفه جويي در وقت و هزينه و ضمنا يادگيري بهتر و آسانتر. البته سيستم هايي که E-Learning به حساب مي‌آيند و امکان يادگيري از راه دور را فراهم مي کنند متنوع هستند. ولي در وهله اول آنچه که مهم است آگاهي علاقمندان از نوع اين سيستم ها و انتخاب صحيح و نحوه استفاده درست از آنها است. اين سيستم ها بعضا ميتوانند جايگزين کلاس هاي حضوري هم باشند. درعين حال براي افراد سخت کوش و علاقمند ميتواند مکمل کتاب و کلاس باشد. در يک جمله مي توان گفت E-Learning آوردن يادگيري براي مردم است به جاي آوردن مردم براي يادگيري . در يادگيري الکترونيکي غير از اينترنت، CD هاي آموزشي ، ويديوهاي آموزشي و همچنين ماهواره استفاده مي شود .آمار نشان داده است که در سال 1999 بالاترين روش آموزش CD هاي آموزشي بوده است با 53% ولي در سال 2004 پيش بيني مي شود که E-Learning  مقام اول آموزش را با 63% کسب کند. در Synchronous اين امکان وجود دارد در آموزش الکترونيکي استاد و شاگرد به صورت همزمان با هم گفتگو کنند و در اتاقهاي Chat با هم مباحثه کنند ولي در Asynchronous شاگردان مباحث خود را مي پرسند استاد در زمان ديگري که مشخص کرده است به پاسخ ها جواب مي دهد. روبرت مرداک (RUPERT Murdoch) که بر روي آخرين تکنولوژي ها کار ميکند مي گويد: I think education is going to be a very big part of the internet مرکز IDC پيش بيني نموده است رشد اقتصاد در زمينه E-Learning در سال 2000 از 3/4 ميليون دلار به 23/1 ميليون دلار در سال 2004 برسد که يک رشد 68% را در هر سال نشان مي دهد . آموزش الکترونيکي و رابطه آن با آموزش سنتي آموزش الکترونيکي روشهاي آموزشي کنوني را تکميل مي کند و در بعضي از موارد جايگزين آن مي شود.يکي از رويکردهاي اصلي آموزش الکترونيکي ، آموزش ترکيبي به معني بکارگيري بيش از يک رسانه در امر آموزش است مانند ترکيب آموزش توسط معلم و ابزارهاي بر پايه وب که البته با اين روش ، آموزش الکترونيکي جايگزين آموزش کنوني نمي شود بلکه آن را تکميل مي کند هرچه که در موارد بسياري آموزش الکترونيکي به تنهايي مي تواند پاسخگوي نيازهاي آموزشي باشد. •        در قرن جديد تنها چيزي که شما را مي تواند از بقيه رقبا جلوتر بيندازد يادگيري سريعتر مي باشد. همزمان و همراه با تحولات و تغييرات وسيعي که در جهان بوجود آمده است رويکردها و ديدگاه هاي انديشمندان نسبت به آموزش و يادگيري نيز تحولاتي داشته است. •        در گذشته جهت آموزش Training  را به کار مي بردند که به معناي آموزش دادن همراه است و اکنون واژه Learning  را به کار مي بريم که به معني آموزش گرفتن مي باشد. •        در آموزش سنتي چون مبناي کار در آموزش دادن همراه بوده است در نتيجه آموزش به صورت اجبار، تنبيه و با زور همراه بوده و نتيجتا افت تحصيلي چه در کلاس درس و چه در خارج کلاس را به همراه داشته است اما در Learning چون خود فرد خواسته است که ياد بگيرد همراه با بازدهي بالايي مي باشد. در سال 1995 شرکت IBM  در ژاپن بخش آموزش منابع انساني خود را از نام Training  به نام Education  تبديل کرد.

دامنه آموزش الکترونيک آموزش الکترونيک دامنه گسترده اي دارد و بسته به نوع استفاده و امکانات به چند دسته تقسيم مي شود. 1.آموزش بر پايه وب در اين روش آموزش از طريق اينترنت خواهد بود. در اکثر موارد آزمون ها و ارائه مدرک هم از طريق الکترونکي و وب است. کلاس هاي درس ، يادداشت هاي درس، جزوه ها، اتاق بحث، پست الکترونيکي و غيره جزء ويژگي هاي اين روش هستند و همگي برروي وب ذخيره مي شوند. البته به علت انعطاف پذيري فوق العاده آموزش الکترونيک مي توانيد نحوه آموزش را به طريق دلخواه، مناسب با فعاليت خودتان، شرايط موجود و امکانات طراحي و پياده سازي کنيد؛ از اين رو بعضي از ويژگي هاي گفته شده مي توانند در سيستم شما وجود نداشته باشند يا ويژگي هاي ديگري جايگزين آن ها باشند. 2. آموزش مبتني بر کامپيوتر در اين روش احتياجي به اتصال به اينترنت و حتي به شبکه نيز نيست. مگر در موارد خاص. در اين روش اطلاعات بروي يک واسط الکترونيکي ذخيره مي شود و کاربر با استفاده از يک کامپيوتر يا ابزار خواننده آن واسط الکترونيکي مي تواند از آن استفاده کند. يک مثال متعارف آن استفاده ازCD آموزشي است که در کشور خودمان بسيار از آن استفاده مي شود. 3. آموزش از طريق وسايل و ابزار ديجيتال همراه آموزشي است که از طريق و سايل و ابزارهاي ديجيتالي همراه از جمله PDA و Tablet PC و ... ارائه مي شود. 4. آموزش از طريق تلفن همراه آموزشي است که کاملا جديد است و تقريبا مي تواند در گروه بالا قرار گيرد اما به علت افزايش تعداد افراد دارنده تلفن همراه و تمرکز بروي اين روش که به mlearning شهرت يافته دسته اي جدا براي آن در نظر گرفته مي شود. به خوبي مي توان اين روش را پياده سازي کرد. ولي لازمه آن ايجاد زير ساخت هاي مخابراتي است. •        خيلي از مردم مخصوصا در جوامع شهري وقت زيادي از خود را در انتظار وسايل نقليه، ترافيک و غيره از دست مي دهند. تا همين چند سال پيش افراد براي استفاده از اين وقت، کتاب هايي همراه خود جابه جا مي کردند که مشکلات خودش را داشت مثلا در را ه هاي ناهموار آسيب زيادي به چشم وارد مي شد و ... . با ارائه ذخيره ساز هاي ديجيتالي صدا، مطالعه به سمت آموزش از طريق صدا حرکت کرد؛ ولي همچنان آموزش از طريق چشم بالاترين کارايي را دارد. بنابراين استفاده از ابزارهاي ديجيتالي تصويري بهتر از همه است زيرا : •        4.1 مي توان به جاي نوشته از تصاوير ثابت و متحرک و يا فيلم استفاده کرد. •        4.2 مي توان اندازه نوشته ها را بسته به موقعيت و کاملا دلخواه بزرگ و کوچک کرد. •        4.3 مي توان از خوانندگان متن يا صداي ضبط شده همراه متن و حتي موسيقي در کنار آموزش استفاده کرد. •        4.4 در صورت خستگي از مطالعه مي توان از وسايل تفريحي داخل اين وسايل استفاده کرد

يادگيري جمعي.کلاس هاي مجازي يادگيري جمعي در اين دسته شرايطي براي افراد مهيا مي شود تا با يک ديگر و اساتيد خود ارتباط بر قرار کنند. از جمله اين ابزار Forum و chat و غيره است. در اين روش معمولا زمان شروع و خاتمه دوره آموزشي و امتحانات براي همه آن گروه يکسان است . کلاس هاي مجازي در اين دسته شرايط کاملا مانند کلاس درس است و حتي در بعضي از موارد در کلاس هاي فيزيکي برگزار مي شود. در اين جا از ويدئو کنفرانس و به جاي تخته سياه از يک ويدئو پروژکتور استفاده مي شود. گاهي از اوقات براي هر فرد يک کامپيوتر در نظر گرفته مي شود و ارتباط ويدئويي از طريق صفحه نمايشگر و دوربين يا وب کم خواهد بود و هر کسي مي تواند از طريق کامپيوتر با استاد ارتباط برقرار کند. اين روش مخصوصا براي برگزاري کلاس هايي که استاد مربوط به آن درس به تعداد کافي موجود نيست و امکان جابه جايي اساتيد هم وجود ندارد مفيد مي باشد به ويژه برا ي دانشگاه ها. شاخه اي از اين دسته در پزشکي از راه دور نيز استفاده مي شود.

آموزش الکترونيکي و اقتصاد افزايش ارزش سرمايه بشري در اقتصاد جديد، ضرورت شکلهاي بيشتر و بهتر آموزش را ايجاد نموده است. آموزش الکترونيکي نيز راهي جديد براي ايجاد يک اقتصاد جديد مي باشد. ضرورت صنعت آموزش الکترونيکي گسترده بعنوان ادغام خدمات آموزشي و تکنولوژي سبب پيشرفت و ترقي فراوان شرکتهاي آموزشي با دانش الکترونيکي شده است. در اين صنعت چهار بازار اصلي از قبيل محتويات يادگيري فاصله دار(distribuited learning content)، توانمند کننده آموزش از راه دور (distance education enablers)، محيطهاي  on line (online communities) و شرکتهاي ارائه دهنده خدمات (online education related services online) وجود دارد. پيدايش چنين تکنولوژيهايي، شرکتها را قادر مي سازد تا مطالب آموزشي زيادي را با هزينه هاي کمتر از آموزش به روش سنتي در سر تا سر جهان ارائه دهند. بازار "يادگيري فاصله دار"  آموزشي است که از طريق روشهاي ديگر از قبيل اينترنت،سي دي رام، تلويزيون، نوار ويدئوئي و غيره ارائه مي گردد. از لحاظ تاريخي رايج ترين روش، استفاده از CD-ROM است که کاربران مي توانند توسط آن به محتويات امتحانات پاسخ گويند. با اين وجود بازارهاي زيادي در رابطه با آموزش از راه دور که در اينترنت فراهم مي گردد ظهور نموده است. آموزش اينترنتي خود به دو دسته تقسيم مي گردد يکي بطور همزمان (که مدرس کلاسهاي online را با استفاده از تصوير يا ويدئو و چت تشکيل مي دهد) و ديگري بطور غير همزمان. که محتويات درسي از قبل ضبط شده است و هيچ واکنش يا عکس العمل زنده اي بين مدرس و دانشجويان برقرار نمي گردد اما تسهيلاتي فراهم مي شود که دانشجويان بتوانند در هر زمان از روز در کلاسها شرکت نمايند). محيط هاي online ظهور يافتند تا بازارهاي خاص مختلفي را در صنعت آموزش سرويس دهند. آموزش، زمينه ها و فرصتهاي زيادي را براي رشد فراهم مي آورد. اقتصاد جديد انگيزه هاي اقتصادي زيادي را ايجاد مي نمايد و موانع اساسي را براي آموزش در جهت اقتصاد پويا را از ميان بر مي دارد

استانداردهاي آموزش الکترونيکي در بسياري از موارد، يک سيستم آموزش الکترونيکي با يکپارچه سازي محصولات فروشندگان مختلف ايجاد مي گردد. حتي در سازمان هايي با اندازه ي متوسط نيز ممکن است از محصولات مختلفي در دپارتمان ها و بخش هاي مختلف استفاده مي شود. با به کار گيري استانداردهاي آموزش و فراگيري الکترونيکي به وسيله توليد کنندگان اجزاء سيستم هاي آموزش الکترونيکي، امکان يکپارچه سازي و ايجاد سيستم هاي کارآمد تر و مقرون به صرفه تر فراهم مي گردد. ويژگي interoperability ميان اين اجزاء يکي از مهمترين نگراني ها در ايجاد سيستم ها ي يکپارچه و کارآمد مي باشد. به طورکلي، اصلي ترين هدف استانداردهاي Interoperability در آموزش الکترونيکي آن است که ساختارهاي داده اي و پروتکل هاي تبادل و گفتگوي استانداردي را براي اشياء آموزش الکترونيکي و نيز فرآيندهاي عملياتي در سراسر سيستم، فراهم آورند. با به کارگيري اين استانداردها در محصولات آموزش و فراگيري الکترونيکي، کاربران قادر خواهند بود مطالب، محتويات و اجزاء سيستم را(بر اساس کيفيت و متناسب بودنشان)از عرضه کننده هاي مختلف و با اطمينان از سهولت يکپارچه سازي اين اجزاء و پيمانه ها، تهيه نمايند. دسته بندي استانداردها استانداردهاي اموزش الکترونيکي را بر حسب مورد کاربردشان به شرح ذيل دسته بندي مي نماييم: استانداردهاي مربوط به ابر داده، بسته بندي مطالب و محتويات، پروفايل شخص فراگيرنده، ثبت اطلاعات شخص فراگيرنده، ارتباط محتويات و مطالب آموزشي، معماري و مدل مرجع، ارزيابي فراگيرنده و محيط زمان اجرا. در ادامه، هر يک از اين دسته بندي ها را به طور خلاصه مورد بررسي قرار داده و به استاندارد هاي موجود در رابطه با آنها، اشاره خواهيم نمود

نتيجه‌گيري در آستانه‌ ورود به عصر اطلاعات، پاراديم جديدي به نام فناوري اطلاعات مطرح شده است که تأثير اجتناب‌ناپذيري بر تمامي حوزه‌هاي دانش بشري داشته و نهادهاي مختلف اجتماعي را دستخوش تغييرات بزرگي نموده است. نهادهاي آموزشي در مواجهه با اين پاراديم، بر اساس رويکردهاي جديد، نظام آموزشي خود را در سطوح مختلف، تنظيم مي‌نمايند. آموزش الکترونيکي نيز پاراديمي جديد و محصول فناوري اطلاعات مي‌باشد و چند سالي است توسط برخي سازمان‌ها و دانشگاه‌ها در قالب طرح‌هاي آموزشي متعدد مطرح و حتي اجرا شده است. به طورکلي فناوري اطلاعات، فرصت‌هاي جديدي را براي جوامع مختلف ايجاد کرده است؛ جوامعي که سريع‌تر اين فرصت‌ها را شناسايي کنند، مي‌توانند با جهشي ساختاري، عقب‌ماندگي‌هاي خود را جبران نمايند. فراهم‌نمودن زيرساخت‌هاي ضروري، ارائه‌ طرح‌هايي نظير « نهضت سواد‌آموزي الکترونيکي» کليد گذر ما به جامعه‌ اطلاعاتي خواهد بود. آموزش الکترونيکي مي‌تواند بسياري از معضلات جوامع- از جمله نيازهاي روزافزون مردم به آموزش، عدم دسترسي يکسان به مراکز آموزشي، کمبود امکانات اقتصادي، کمبود آموزگاران مجرب، و هزينه‌هاي زيادي که صرف آموزش مي‌شود- را برطرف نمايد. مزاياي زيادي براي اين نوع سيستم آموزشي برشمرده‌اند که معايب آن را پوشش مي‌دهد. با ورود به سيستم آموزش الکترونيکي، کتابخانه‌ها نيز همچون زيرسيستم‌هاي ديگر دچار تغييرات زيادي خواهند شد. اين که کتابخانه‌ها در سيستم جديد چه نقشي پيدا خواهند کرد بستگي زيادي به رويکرد کتابداران به فناوري‌هاي جديد دارد. آنچه مسلم است اين که کتابداران بايد همگام با تحولات، پيش روند و گرنه نقش آن‌ها در صحنه‌ آموزش بسيار کمرنگ خواهد شد. کتابداران بايد نياز سيستم‌هاي جديد را شناسايي کنند و متناسب با آن، خدمات جديدي را ارائه نمايند و نقش هدايتگري خود را در عرصه‌هاي توليد، سازماندهي و اشاعه‌ اطلاعات در مدل‌هاي جديد حفظ کنند. به طورکلي دورنماي آينده‌ آموزش الکترونيکي را مي‌توان چنين تصويرکرد: انتشار رايگان دانش بين کشورها ممکن است منجر به کاهش اختلافات بين کشورها شود. کشورهاي توسعه‌نيافته در زمينه‌هاي علمي رشد سريع‌تري پيدا مي‌کنند و دسترسي همگاني و رايگان به منابع آموزشي باعث شتاب بخشيدن به توسعه‌ اقتصادي جهان خواهد شد.