در برخی موارد این جریان حیاتی در اثر عوامل مختلف دچار اختلال می‌شود که بی‌نظمی در ضربان قلب ـ چه به صورت کند شدن ضربان یا تند شدن آن ـ از جمله این اختلالات است.
دکتر محسن شهیدی، فوق‌تخصص قلب در این باره به جام‌جم می‌گوید: استفاده از باتری‌های قلبی (پیس‌میکرها) نقش موثری در تنظیم ضربان قلب در افراد مبتلا به این بی‌نظمی‌ها دارد.
وی توضیح می‌دهد: پیس‌میکر یک ژنراتور و تولیدکننده جریان الکتریکی است که از قطعات کوچک کامپیوتری و یک باتری تشکیل شده و با فرستادن جریان الکتریکی، ضربانی طبیعی و منظم را در قلب بیمار برقرار می‌کند. دکتر شهیدی می‌افزاید: این دستگاه کوچک معمولا در زیر پوست ناحیه جلو و بالای قفسه سینه یا شکم تعبیه شده و جریان الکتریکی تولیدی را از طریق سیم‌های مخصوصی که به آنها لید گفته می‌شود و داخل قلب قرار می‌گیرند، به عضله قلب هدایت می کندو باعث انقباض آن می‌شود؛ لیدها همچنین وسیله‌ای برای آگاهی از کیفیت ضربان قلب است.
انواع باتری های قلبی
اگر ضربان قلب به اندازه‌ای کند شود که فرد هوشیاری خود را از دست داده یا دچار سرگیجه، تنگی نفس، خستگی و غش شود از باتری قلبی استفاده می‌شود.
به گفته دکتر شهیدی پیس‌میکرها به انواع یک، 2 یا 3 حفره‌ای تقسیم می‌شوند که در نوع یک حفره‌ای، یک لید (سیم) به حفره‌ای از قلب (بطن راست)، در نوع 2 حفره‌ای، 2 لید به 2 حفره از قلب (معمولا بطن راست و دهلیز راست) و در نوع 3 حفره‌ای ـ که در بیماران مبتلا به نارسایی شدید قلبی کاربرد دارد ـ 3 لید به 3 حفره از قلب (معمولا بطن راست، بطن چپ و دهلیز راست) وارد می‌شود.وی می‌گوید: نوع باتری که در بیماران استفاده می‌شود بسته به نوع اختلال قلبی متفاوت است.
تعبیه باتری
طول عمر یک پیس‌میکر (باتری) بسته به نوع، چگونگی عملکرد و شرایط بیمار و وضعیت قلب او به طور معمول بین 5 تا 10 سال متغیر است. این فوق‌تخصص قلب می‌گوید: هرچند عمل تعبیه باتری در بیماران مختلف متفاوت می‌باشد، اما به طور کلی، این جاگذاری یک عمل معمولی و ساده است که حدود یک ساعت طول می‌کشد و در آن لید (سیم) به داخل قلب فرستاده شده و در محل مناسبی قرار می‌گیرد.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان با توضیح این‌که معمولا بیمار در عرض 24 ساعت می‌تواند از بیمارستان ترخیص شود و با رعایت توصیه‌های لازم در عرض چند هفته فعالیت عادی و روزمره خود را از سر بگیرد، تاکید می‌کند: باتری قلبی به صورت ناگهانی از کار نخواهد ایستاد و به طور معمول قبل از اتمام عمر آن، زمان کافی برای تعویض وجود دارد و نبایستی بیماران هیچ نگرانی در این زمینه داشته باشند.
نحوه کار
به طورکلی این باتری‌ها سعی در جبران نارسایی‌های ریتمی قلبی داشته و هنگامی که قلب عملکرد طبیعی خود را از دست می‌دهد به طور خودکار به تقویت ـ یا تضعیف ـ و در نهایت تنظیم عملکرد قلب می‌پردازند.
دکتر شهیدی خاطر نشان می کند:که سرعت ضربان قلب بسته به نیاز بیمار توسط باتری قلبی، قابل تغییر است به طوری که هنگام فعالیت تندتر و در هنگام استراحت کندتر می‌شود. وی تصریح می کند: پزشک می‌تواند با استفاده از یک برنامه‌دهنده (پروگرامر)، فرامین لازم را از روی پوست به ضربان‌ساز منتقل کند.
وی می‌افزاید: برنامه‌دهنده همچنین می‌تواند اطلاعات موجود در باتری را در اختیار پزشک قرار دهد.
توصیه به دارندگان باتری قلبی
برخی از انواع خاص انرژی الکتریکی یا مغناطیسی ممکن است باعث تداخل با عملکرد پیس‌میکر شوند. این استادیار دانشگاه می‌گوید: هرچند به‌کارگیری اغلب وسایل برقی خانگی بی‌خطر بوده و هیچ محدودیتی وجود ندارد، اما لازم است افرادی که با وسایل الکتریکی قوی (ژنراتورهای تولید برق) کار می‌کنند حتما با پزشک خود در این زمینه مشورت کنند.
دکتر شهیدی با بیان این‌که برخی وسایل الکتریکی مانند ماشین ریش‌تراش، سیستم الکتریکی اتومبیل و بلندگوهای سیستم‌های صوتی استریو نیز اگر در تماس نزدیک با پیس‌میکر باشند باعث تداخل کار آن می‌شود، توصیه می‌کند: احتیاط‌های لازم در این زمینه مورد توجه قرار گرفته و تماس فرد با این منابع به حداقل برسد.
وی می‌افزاید: باتری قلبی در فواصل تعیین‌شده توسط پزشک، باید از نظر وضعیت شارژ، اتصالات سیم‌ها (لیدها) و برنامه‌ریزی ضربان بررسی شود.
منبع : جام جم آنلاین
