تبیان، دستیار زندگی

به نام تنها دلیل زندگی

سلام دوستای خوب و عزیزم

دوستان مقاله بسیار زیبایی در مورد ماهیت علم پیدا کردم که باعث تغییر دیدگاه خیلی از ماها راجع به علم و عالم هستی می تونه بشه.

این مقاله در قالب داستانی بسیار جذاب و آموزنده ما رو با خودش به دنیای جدیدی می بره.

دنیای نور و روشنی،دنیای واقعیت

دنیای حقیقت!!!

.................

پس همراه با هم پیش به سوی

"علم چیست؟!"

آموزشِ او برایم خیلی مؤثر بود. اولین کسب موفقیت از این آموزش، موقعی بود که به مهد کودک رفتم. ما در مهد کودک چیزهایی را می‌‌‌‌بافتیم. به ما می‌گفتند کاغذهای رنگی را مثل نوارهای عمودی ببافیم و از بافتن آنها طرح‌‌‌‌هایی به دست بیاوریم. (الان دیگر از این کارها نمی‌کنند؛ می‌گویند برای بچه خیلی سخت است.) معلم مهد به قدری از کار من تعجب کرد که نامه‌ای به خانه فرستاد و اعلام کرد که این یک بچة استثنایی است، چون قبل از بافتن می‌‌‌‌تواند تجسم کند که طرحش چه شکلی می‌‌‌‌شود و بلد است طرح‌‌‌‌های پیچیده و شگفت‌انگیز درست کند! معلوم می‌شود که بازی کاشی برای من خیلی مؤثر بود.
حالا می‌‌‌‌خواهم دربارة تجربه‌‌‌‌های ریاضی‌ام در نوجوانی حرف بزنم. چیز دیگری که پدرم گفت و من نمی‌‌‌‌توانم آن را کامل و خوب توضیح بدهم، این بود که نسبت محیط به قطر همة دایره‌‌‌‌ها همیشه بدون توجه به اندازة آنها مساوی است. این نظر به عقیدة من اصلاً بدیهی نبود، ولی این نسبت یک خصوصیت جالب داشت: یک عدد خیلی جالب و عجیب و غریب به نام پی. دربارة این عددْ معمایی وجود داشت که من در نوجوانی اصلاً نمی‌‌‌‌توانستم بفهمم. اما خیلی جالب بود و به همین خاطر همه‌جا دنبال پی بودم. بعدها زمانی که در مدرسه یاد گرفتم چطور می‌‌‌‌شود اعداد کسری را به اعشاری تبدیل کرد و چطور سه و یک‌هشتم برابر ۳.۱۲۵ میشود، یکی از دوست‌‌‌‌هایم نوشت که این عدد مساوی پی است، یعنی نسبت محیط به قطر دایره. معلممان آن را به ۳.۱۴۱۶ تصحیح کرد. این قصه‌‌‌‌ها را می‌گویم تا روی یک نکته تأکید کنم: برای من مهم نبود که خود عدد چی هست، مهم این بود که دربارة این عددْ معما و شگفتی وجود داشت. بعداً وقتی توی آزمایشگاه آزمایش می‌‌‌‌کردم ــ منظورم آزمایشگاه شخصی‌‌‌‌ام است که تویش برای خودم می‌پلکیدم و رادیو و وسایل مختلف درست می‌‌‌‌کردم ــ یواش یواش با استفاده از کتاب‌‌‌‌ها و دستورالعمل‌‌‌‌ها کشف کردم که در الکتریسیته فرمول‌‌‌‌ها و روابطی وجود دارند که جریان، مقاومت و... را به هم ربط می‌‌‌‌دهند. یک روز با نگاه کردن به کتاب فرمول‌‌‌‌ها، فرمولی برای بسامد یک مدار تشدیدی کشف کردم که به صورت خودالقایی عمل می‌کرد و C ظرفیت خازنِ آن بود. آن میان، سروکلة پی هم پیدا شده بود. ولی دایره کجا بود؟ هان؟
دارید می خندید؟ ولی من آن موقع خیلی جدی بودم. پی یک چیزی بود که به دایره مربوط می‌‌‌‌شد و حالا آنجا از مدار الکتریکی سر درآورده بود. شماها که دارید می خندید اصلاً می‌دانید سر و کلة پی از کجا پیدا می شود؟!
من عاشق این موضوع شده بودم. دنبال جواب آن می‌‌‌‌گشتم و همیشه هم بهش فکر می‌‌‌‌کردم. بعداً فهمیدم که پیچه‌ها به شکل دایره ساخته می‌شوند. شش ماه بعد یک کتاب پیدا کردم که خودالقاییِ پیچه‌‌‌‌های دایره‌‌‌‌ای و مربعی را داده بود و پی توی همة فرمول‌‌‌‌ها وجود داشت. باز فکر کردم و فهمیدم که پی به پیچه‌‌‌‌های دایره‌‌‌‌ای مربوط نیست. حالا کمی بهتر می‌فهممش، ولی ته دلم هنوز نمی‌دانم دایره کجاست و پی از کجا سر درآورده است.

.......................................

ادامه دارد...

به نام تنها عالم عالم

سلام دوستای خوب و عزیزم

آن‌وقت‌‌‌‌ها که خیلی جوان بودم ــ یادم نمی‌آید چند سالم بود ــ واگنی داشتم که یک توپ توش بود و من آن را می‌‌‌‌کشیدم. حین کشیدن، متوجه موضوعی شدم. پیش پدرم رفتم و بهش گفتم: “وقتی واگن را می‌کشم توپ عقب می‌‌‌‌رود، ولی وقتی با واگن می‌‌‌‌دوم و می‌‌‌‌ایستم توپ جلو می‌‌‌‌رود. چرا؟ چی جواب می‌‌‌‌دهی؟”
گفت: “هیچ‌کی دلیل این را نمی‌‌‌‌داند، با اینکه این یک موضوع کلی است و همیشه هم اتفاق می‌‌‌‌افتد. هر چیزی که حرکت می‌‌‌‌کند می‌‌‌‌خواهد که به حرکت خودش ادامه بدهد، هر چیز ساکنی هم دلش می‌‌‌‌خواهد وضعیت خودش را حفظ کند و ساکن بماند. اگر خوب نگاه کنی، می‌‌‌‌بینی که وقتی از حالت سکون شروع به حرکت می‌‌‌‌کنی توپ عقب نمی‌‌‌‌رود، بلکه یک کمی هم جلو می‌‌‌‌رود، ولی نه با سرعت واگن. به خاطر همین، قسمت عقب واگن به توپ می‌‌‌‌خورد. این اصل را اینرسی می‌گویند.” من دویدم تا قضیه را امتحان کنم و البته توپ اصلاً عقب نمی‌‌‌‌رفت.
پدر بین "آنچه می‌‌‌‌دانیم” و “اسمی که برایش می‌‌‌‌گذاریم" خیلی فرق قائل بود. دربارة اسم‌‌‌‌ها و واژه‌ها یک داستان دیگر برایتان تعریف می‌‌‌‌کنم. من با پدر روزهای آخر هفته برای گردش به جنگل می‌‌‌‌رفتیم و آنجا چیزهای خیلی زیادی دربارة طبیعت یاد می‌‌‌‌گرفتیم. دوشنبه‌‌‌‌ها، با بچه‌‌‌‌ها توی مزرعه بازی می‌‌‌‌کردیم. یک بار پسری به من گفت:" آن پرنده را می‌‌‌‌بینی که روی چمن‌ها نشسته است؟ اسمش چیست؟" گفتم: " هیچی ازش نمی‌‌‌‌دانم!" برگشت و گفت: "اسمش باسترک گلوقهوه‌‌‌‌ای است. پدرت بهت چیزی یاد نداده است؟"
توی دلم بهش خندیدم. پدر قبلاً بهم یاد داده بود که اسم، هیچ چیز دربارة آن پرنده به من یاد نمی‌‌‌‌دهد. او به من یاد داده بود که: “آن پرنده را می‌‌‌‌بینی؟ اسمش باسترک گلوقهوه‌‌‌‌ای است. توی آلمان بهش هالتسِن فلوگل (Halzenflugel) می‌‌‌‌گویند و در چین چونگ لینگ (Chun Ling). ولی اگر تو همة اسم‌‌‌‌های آن پرنده را هم بدانی، هنوز چیز زیادی دربارة آن پرنده نمی‌‌‌‌دانی. فقط می‌‌‌‌دانی که مردم آن را چی صدا می‌‌‌‌کنند. ولی باسترک آواز می‌‌‌‌خواند و به جوجه‌‌‌‌هایش یاد می‌‌‌‌دهد که چطوری پرواز کنند و در تابستان کیلومترها پرواز می‌‌‌‌کند و هیچ‌کی هم نمی‌‌‌‌داند که از کجا راهش را پیدا می‌‌‌‌کند.” و خیلی چیزهای مشابه این. تفاوتی اساسی هست بین اسم یک چیز و آن چیزی که واقعاً وجود دارد.

.......................................

سلام

دوست عزیز ممنون من همشو خوندم البته در بعضی مطالب یه كوچولو توضیحات كم بود ولی عالی بود راستش من وقتی فهمیدم عدد پی چی بوده كلی خوشحال شدم منتظر می مانم...

به نام تنها دلیل زندگی

سلام دوستای خوب و عزیزم

سال نو و بهارزیبای طبیعت بر همتون مبارک

...............................................

با تشکر از همه دوستان عزیز خصوصاً دوست خوبم botanist عزیزادامه مطلب رو در ادامه قرار می دم:

....................

حالا که بحث به اینجا رسید، دلم می‌‌‌‌خواهد یکی دو کلمه دربارة واژه‌ها و تعاریف برایتان بگویم. بنابراین، بحث را به طور موقت قطع می‌‌‌‌کنم. یاد گرفتن واژه‌‌‌‌ها خیلی لازم است، اما این کار علم نیست. البته منظورم این نیست که چون علم نیست نباید آن را یاد بدهیم. ما دربارة اینکه چه چیزی را باید یاد بدهیم حرف نمی‌‌‌‌زنیم؛ دربارة این بحث می‌‌‌‌کنیم که علم چیست. اینکه بلد باشیم چطور سانتی‌گراد را به فارنهایت تبدیل کنیم علم نیست. البته دانستنش خیلی لازم است، ولی دقیقاً علم نیست. برای صحبت کردن با همدیگر باید واژه داشته باشیم، کلمه بلد باشیم و درست هم همین است. ولی خوب است بدانیم که “فرق استفاده از واژه” و “علم” دقیقاً چیست. در این صورت، می‌‌‌‌فهمیم که چه وقت ابزار علم مثل واژه‌‌‌‌ها و کلمه‌‌‌‌ها را تدریس می‌‌‌‌کنیم و چه وقت خود علم را یاد می‌‌‌‌دهیم.
برای آموزش من، پدرم با مفهوم انرژی ور می‌‌‌‌رفت و کلمه را پس از اینکه ایده‌‌‌‌ای دربارة آن به دست می‌‌‌‌آوردم به کار می‌‌‌‌برد. کاری را که می‌‌‌‌کرد خوب یادم هست. یک روز به من گفت: “سگ عروسکی حرکت می‌کند، چون خورشید می‌‌‌‌تابد.” من جواب دادم: “ نه خیر هم! حرکت آن چه ربطی به تابیدن خورشید دارد؟ سگ برای این حرکت می‌‌‌‌کند که من کوکش کرده‌‌‌‌ام.” پدر گفت: “... و واسة چی، دوست من، می‌‌‌‌توانی فنرش را کوک کنی؟” گفتم: “چون غذا می‌‌‌‌خورم.” پرسید: “چی می‌خوری دوست من؟” جواب دادم: “گیاهان را.” دوباره پرسید: “... و گیاهان چطوری رشد می‌کنند؟” گفتم: “گیاهان رشد می‌‌‌‌کنند چون خورشید می‌‌‌‌تابد.”
و همین‌طور سگ. دربارة بنزین چی؟ انرژی ذخیره‌شدة خورشید که گیاهان آن را گرفته‌‌‌‌اند و توی زمین ذخیره شده است. همة مثال‌‌‌‌های دیگر هم به خورشید ختم می‌‌‌‌شود. همة چیزهایی که حرکت می‌‌‌‌کنند، حرکتشان به خاطر تابیدن خورشید است. همین‌طوری ارتباط یک منبع انرژی با منبع دیگر روشن می‌‌‌‌شود و دانش‌‌‌‌آموز دقیقاً می‌‌‌‌تواند آن را تکذیب کند: “فکر نکنم به خاطر تابیدن خورشید باشد.” و به این ترتیب بحث شروع می‌شود. این هم یک مثال از فرق بین تعریف‌ها ــ که البته لازم هستند ــ و علم است.

.......................................

ادامه دارد...

منون از جناب mahmoodnzr مطالب زیبایی تا به ینجا بیان كردین.برای من هم خیلی جالب بود.

مخصوصا این جمله كه " تفاوتی اساسی هست بین اسم یک چیز و آن چیزی که واقعاً وجود دارد. "

منتظر بقیه مطالب زیبایتان هستیم.

به نام تنها دلیل زندگی

سلام دوستای خوب و عزیزم

...................

با تشکر از حسن توجه و همراهی مدیر محترم انجمن سرکار ملک الشعرا،مطلب رو پی می گیریم:

ادامه دارد...

سلام دوستان وممنون دوست عزیز

 در مورد این عمل پرنده خیلی جالب بود.منتظر بقیه مطالب شما هستم...

به نام تنها دلیل زندگی

سلام دوستای خوب و عزیزم

.................................

توی جنگل چیزهای دیگری هم یاد گرفتم. ما به جنگل می‌‌‌‌رفتیم، چیزهای زیادی می‌‌‌‌دیدیم و درباره‌‌‌‌شان با هم حرف می‌‌‌‌زدیم. راجع به گیاهان، مبارزة آنها برای نور، اینکه چگونه تلاش می‌‌‌‌کنند تا ارتفاع بیشتری بالا بروند و مشکل بالا بردن آب به ارتفاع بیش از ۱۰ تا ۱۲ متر را حل کنند، گیاهان کوچکی که دنبال نور کمی بودند و اینکه نور چطور از آن بالا به لای برگ‌‌‌‌ها نفود می‌کرد...
یک روز بعد از دیدن همة اینها، پدرم دوباره مرا به جنگل برد و به من گفت: “در تمام مدتی که به جنگل نگاه می‌‌‌‌کردیم، فقط نصف آن چیزی را که اتفاق می‌‌‌‌افتاد می‌‌‌‌دیدیم. دقیقاً نصف!” گفتم: “منظورت چیست؟” گفت: “ما فقط می‌‌‌‌دیدیم که چیزها چگونه رشد می‌‌‌‌کنند. ولی برای هر رشد باید به همان اندازه مرگ و فروپاشی هم وجود داشته باشد، وگرنه مواد همیشه مصرف می‌‌‌‌شوند. درخت‌‌‌‌های خشک‌شده با تمام موادی که از هوا، زمین و جاهای دیگر گرفته‌اند، آنجا افتاده‌اند. اگر این مواد به هوا یا زمین برنگردند هیچ چیز جدید دیگری به وجود نمی‌‌‌‌آید، چون موادّ لازم وجود ندارند. به همین علت، باید به همان اندازه، فروپاشی هم وجود داشته باشد.”
از آن به بعد ما در گردش‌‌‌‌هایمان در جنگل کُنده‌‌‌‌های پوسیده را می‌‌‌‌شکستیم و موجودات ریز و قارچ‌‌‌‌های بامزه‌‌‌‌ای را می‌‌‌‌دیدیم که رشد می‌‌‌‌کردند. او نمی‌‌‌‌توانست باکتری‌‌‌‌ها را به من نشان بدهد، ولی اثر نرم‌‌‌‌کنندة آنها را به من نشان می‌‌‌‌داد. می‌‌‌‌دیدیم که چطور جنگل مدام دارد مواد را به یکدیگر تبدیل می‌‌‌‌کند. چیزهای خیلی زیادی وجود داشت. وصف چیزها به روش‌‌‌‌های عجیب و غریب. شاید هم فکر کنید که سرانجام چیزی عاید پدرم شد.
من به ام. آی. تی رفتم و بعد به پرینستون. به خانه که برگشتم، گفت: “همیشه دلم می‌‌‌‌خواست چیزی را بدانم که هیچ‌وقت ازش سر در نیاوردم. خُب پسر جان! حالا که علوم را بهت یاد داده‌اند، می‌‌‌‌خواهم آن را برایم روشن کنی.” گفتم: “بله.” گفت: “تا آنجایی که می‌‌‌‌فهمم، می‌‌‌‌گویند نور وقتی از اتم گسیل می‌شود که اتم از یک حالت به حالت دیگر می‌‌‌‌رود؛ از حالت برانگیخته به حالتی با انرژی کمتر.” گفتم: “درست است.” گفت: “و نور نوعی ذره است: فوتون. فکر می‌‌‌‌کنم به آن فوتون می‌‌‌‌گویند.” گفتم: “بله.” ادامه داد: “پس اگر فوتون موقعی که اتم از حالت برانگیخته به حالت پایین‌‌‌‌تر می‌‌‌‌رود از آن بیرون بیاید، باید در حالت برانگیخته در اتم وجود داشته باشد.” گفتم: “خُب، نه!” گفت: “خُب، پس چطوری توجیه می‌کنی که فوتون می‌‌‌‌تواند از اتم بیرون بیاید بدون اینکه در حالت برانگیخته توش باشد؟” چند لحظه فکر کردم و گفتم: “متأسفم، نمی‌‌‌‌دانم و نمی‌‌‌‌توانم توجیهش کنم.”
بعد از آن‌همه سال که سعی کرده بود چیزی را به من یاد بدهد، از اینکه به نتیجه‌‌‌‌ای چنین ضعیف رسیده بود خیلی ناامید شد. داشتن گنجینه‌‌‌‌ای از انبوه معلومات که بتواند از نسلی به نسل دیگر منتقل شود چیز جالبی است. اما یک آفت بزرگ دارد: امکانش هست که ایده‌‌‌‌هایی که منتقل می‌شوند زیاد برای نسل بعدی مفید نباشند. هر نسلی ایده‌‌‌‌هایی دارد، اما این ایده‌‌‌‌ها لزوماً مفید و سودمند نیستند. زمانی می‌رسد که ایده‌‌‌‌هایی که به‌آرامی روی هم تل‌انبار شده‌اند، فقط یک مشت چیزهای عملی و مفید نباشند؛ انبوهی از تعصبات و باورهای عجیب و غریب هم در آنها وجود داشته باشند.
بعد از آن، راهی برای دوری از این آفت کشف شد و آن راه، تردید در مورد چیزی است که از نسل گذشته به ما منتقل شده است. جریان از این قرار است که هر کس به جای اطمینان به تجربیات گذشته، تلاش کند تا موضوع را خودش تجربه کند و این است آنچه “علم” نامیده می‌شود؛ نتیجة اکتشافی که ارزش امتحان کردنِ دوباره با تجربة مستقیم را دارد، و نه اطمینان به تجربة نسل گذشته. من آن را این‌طوری می‌بینم و این بهترین تعریفی است که می‌دانم.

......................................

ادامه دارد...