«سوزش سر دل» عبارت است از احساس ناراحتی در قسمت فوقانی دستگاه گوارش. سوزش سر دل که با نام برگشت محتویات معده به مری نیز شناخته می‌شود یک علامت است و نه یک بیماری.
سوزش سردل ربطی به قلب ندارد. این مشکل می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما در افراد بالای 60 سال شایع‌تر است و علایم آن غالباً با حمله قلبی اشتباه گرفته می‌شوند.
علایم شایع سوزش سردل عبارتند از:
- آروغ زدن یا برگشت مختصر محتویات معده به دهان، که باعث ترش کردن می‌شود.
- احساس سنگینی، سوزش یا ناراحتی در قفسه سینه
- مشکل در بلع
- درد خفیف یا احساس نفخ
- ندرتاً استفراغ
علل سوزش سردل:
سوزش سر دل، همانطور که گفته شد ربطی به قلب ندارد. این حالت به دلیل برگشت اسید از معده به مری رخ می‌دهد. عضلاتی که قسمت بالایی معده را می‌بندند شل می‌شوند و به این ترتیب، مقداری از محتویات معده وارد مری شده و پوشش مخاطی آن را آزرده می‌سازد.
عوامل افزایش دهنده خطر عبارتند از:
فتق معده (قسمتی از معده به درون قفسه سینه می‌رود)، زخم مری، استرس، رژیم غذایی نامناسب؛ پرخوری، چاقی، سیگار کشیدن، مصرف الکل و داروهایی مثل آسپیرین، داروهای مورد استفاده در آرتریت (التهاب مفصل)، یا کورتیزول.
برای پیشگیری باید از پرخوری ، استعمال دخانیات و الکل خودداری شود. مقدار چربی‌ها، غذاهای سرخ شده، ادویه‌جات، قهوه، چای، و رب گوجه فرنگی را در رژیم غذایی خود کم کنید. بلافاصله پس از غذاخوردن خم نشوید، دراز نکشید، یا ورزش نکنید. لباس تنگ نپوشید. زیر سرخود را به هنگام خوابیدن بالا ببرید یا پایه‌های سر تخت را حدود 15-10 سانتی‌متر بالا آورید. اگر اضافه وزن دارید، وزن خود را کم کنید. علایم را می‌توان با درمان کنترل نمود اما عود این حالت شایع است.
عوارض احتمالی:
معمولاً انتظار نمی‌رود عارضه‌ای رخ دهد. سوزش سر دل که به طور مکرر و به مدت طولانی رخ دهد ممکن است نشان دهنده سایر بیماری‌ها مثل زخم معده یا دوازدهه باشد. اسید معده ممکن است به مری آسیب وارد کند.
درمان:
سوزش سر دل معمولاً یک ساعت پس از خوردن غذا آغاز می‌شود و ممکن است تا چندین ساعت ادامه داشته باشد. معمولاً نیازی به مراقبت پزشکی نیست. خوردن ضد اسید به هنگام بروز سوزش سر دل و رعایت نکات پیشگیری قاعدتاً باعث کنترل علایم می‌شوند.
داروها:
برای ناراحتی خفیف می‌توان از شربت معده (ضد اسید) استفاده کرد. شربت معده روی مخاط مری را می‌پوشاند و اسید معده را خنثی می‌سازد. دوز معمول عبارت است از یک قاشق غذاخوری یک ساعت پس از هر وعده غذایی و نیز قبل از خواب.
رژیم غذایی:
از غذاها و نوشیدنی‌هایی که باعث ترشح زیاد اسید می‌شوند پرهیز کنید، از جمله غذاهای پر ادویه، قهوه، آب میوه ترش، یا الکل. خوردن شکلات باید کنار گذاشته شود و مصرف غذاهای چرب نیز محدود شود.
غذا را در وعده‌های بیشتر و حجم کمتر در هر وعده میل کنید.
درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
اگر بلع غذا مشکل‌تر شود.
اگر به هنگام سوزش سر دل خون بالا آورده شود.
اگر سوزش سر دل علی‌رغم درمان‌های خانگی ادامه یابد.
براساس گزارش دفتر آموزش و ارتقاء سلامت وزارت بهداشت، در صورتی که علایمی مانند تنگی نفس، تعریق، درد در فک، گردن و دست، تهوع یا استفراغ، احساس سرما و رطوبت همراه سوزش سر دل وجود داشته باشند، ممکن است واقعاً حمله قلبی رخ داده باشد. در هر شرایط و در مورد مصرف هرگونه داروئی، با پزشک خود مشورت کرده و از خود درمانی پرهیز کنید.
