دیپلماسی ایرانی: موج تحولات در خاورمیانه و شمال آفریقا همچنان ادامه دارد. سوریه نیز گویا از این قافله عقب نمانده است و موج اعترض‌ها در این کشور در صدر اخبار بین المللی قرار گرفته است. در این فضا بسیاری از تحلیل‌گران به این سوال پاسخ می‌دهد که آیا بشار اسد در کشورش تنها مانده است؟ آیا باید یا تمیز قائل شدن میان دمشق با پایتخت‌هایی مانند قاهره، اعتراض‌های مردمی در این کشور را متفاوت با دیگر جنبشهای خاورمیانه ای دانست؟ حسن هانی‌زاده، کارشناس مسایل خاورمیانه بر این باور است که جبهه مردمی سوریه در ابتدا مطالباتی در جهت اصلاح ساختار حکومت را خواستار بود، اما از این مسیر منحرف شد.
تحولات جنبش سوریه را چطور ارزیابی می‌کنید؟
مساله سوریه و جنبش مردم سوریه را باید از سایر جنبشهای عربی جداکرده و به صورت جداگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. مطالبات مردم سوریه ابتدا مانند کشورهای تونس و مصر، مطالبات مردمی و مشروعی بود. اجرای اصلاحات در ساختار حکومت ، دادن آزادی‌های فردی و همچنین لغو حالت قانون فوق‌العاده در این کشور مطالباتی بود که در ابتدا جوانان سوریه مطرح کردند. اما در مسیر و در جریان این خیزش مردمی، جریان‌های خارجی وارد این جنبش شدند و جنبش مردم سوریه را به انحراف کشاندند. هم اکنون جبهه قدرتمندی از سوی امریکا، عبدالحلیم خدام معاون فراری رییس جمهور سابق سوریه، عربستان، گروه 14 مارس به رهبری سعدالحریری و اردن و اخوان‌المسلمین جبهه قدرتمندی علیه نظام علوی سوریه تشکیل دادند تا به هر شکلی که می‌توانند نظام بشاراسد را سرنگون کنند و اخیرا نیز هیات‌هایی از سوی اخوان‌المسلین و عبدالحکیم خدام به امریکا و اسراییل مسافرت کردند و تضمین‌هایی دادند که اگر حکومت بشاراسد را سرنگون کنند و قدرت را بدست بگیرند:
1. جولان را در اختیار اسراییل قرار می‌دهند- ارتفاعات مهم جولان که از سال 1967 در اشغال اسراییل است- همین مجموعه مذکور به رهبری اخوان‌المسلین، عربستان و خدام تعهد دادند که از ارتفاعات جولان برای همیشه صرف‌نظر می‌کنند.
2. مقاومت نظامی را در لبنان نابود خواهند کرد.
3. و محور تهران، دمشق و بیروت را قطع خواهند کرد
موضوع دیگری که این جبهه قصد دارد وارد جریان‌های سوریه بکند، عزیمت یک گروه از طرف خدام، اخوان‌المسلیمن و عربستان به آنکارا بود. این هیات در دیدار با آقای رجب طیب اردوغان نخست ویزر ترکیه تعهد دادند که اگر قدرت را بدست بگیرند و ترکیه از قیام مردم سوریه علیه بشاراسد حمایت کند، استان اسکندرون را برای همیشه در اختیار ترکیه قرار خواهند داد. استان اسکندرون در مرز مشترک سوریه و ترکیه است که در سال 1939 توسط فرانسه از سوریه جدا شد و در اختیار ترکیه قرار گرفت ولی سوریه این استان را همچنان بخشی از خاک سوریه تلقی می‌کند.
بنابراین مجموعه‌ای که هم‌اکنون علیه بشاراسد مبارزه می‌کنند، خواستار تغییر و اصلاحات در درون حاکمیت نیستند، بلکه خواهان سرنگونی بشاراسد هستند و انتقام از علوی‌ها و کشتارعلوی‌هاست. اگر این مجموعه قدرت را دردست بگیرند جنگ طایفه‌ای شبیه جنگ 15 ساله لبنان در سوریه حاکم خواهد شد و جنگ داخلی سراسر سوریه را فراخواهد گرفت، زیرا اخوان‌المسلین در صدد انتقام‌جویی از علوی‌ها و شیعیان در سوریه هستند.
با توجه به فضای بین‌المللی که شما هم به آن اشاره کردید، بشاراسد تا چه اندازه توان ادامه حکومت خواهد داشت؟
این امر بستگی به قدرت و تاکتیک سیاسی بشاراسد دارد. در این دوران آقای بشاراسد تنهاست، به عبارت دیگر عربستان سعودی، شورای همکاری خلیج فارس، گروه14 مارس، امریکا، اسراییل، اخوان‌المسلین و عبدالحلیم خدام جبهه علیه بشاراسد تشکیل دادند، اینکه اسد چگونه بازی خواهد کرد و چگونه با امریکا و اتحادیه اروپا کنار خواهد آمد، بستگی به قدرت دیپلماسی سوریه دارد. به نظر می‌آید فوق‌العاده دشوارباشد که بشاراسد بتواند از این مرحله سالم عبور کندو نظام خود را حفظ کند.
اگر بشار اسد توانست از این مرحله گذار عبور کند، تغییرات اساسی در ساختار خاورمیانه یا حداقل در محور تهران دمشق و بیروت و مقاومت اسلامی پیش خواهد آمد. ولی حتی در درون حاکمیت در سوریه نیز اختلاف وجود دارد، زیرا عربستان، خدام و حریری به دولتمردان سوریه پیغام فرستاندند که اگر از بدنه نظام بشار اسد خارج شوند به هرکدام یک میلیون دلار پاداش می‌دهند. این باعث می‌شود که برخی از افراد حزب بعث سوریه به خاطر دریافت یک میلیون دلار از سعدحریری از بدنه نظام سوریه خارج شوند.
روسیه با تحریم شورای امنیت علیه سوریه مخالف بوده، دلیل این امر را چه می‌دانید؟
باتوجه به اینکه اساسا اسلحه سوریه از شوروی سابق دریافت می‌شد و روسیه مطالبات دهها میلیارد دلاری از سوریه دارد. بنابراین روسیه به دلیل سلاح‌هایی که در دوران اتحادجماهیر شوروی به سوریه داده، ازاین کشور طلبکار است. به عبارت دیگر پشتیبانی بیشتر روس‌ها از کشورها به دلیل مسایل اقتصادی و مالی است و روسیه موضع‌گیری قاطعی در مقابل سوریه اتخاذ نکرد، همچنان که در لیبی ما شاهد بودیم که روسیه می‌توانست نقش مهمی ایفا کند ولی نکرد.
به دلیل اینکه روسیه سرمایه‌گذاری وسیعی در لیبی دارد،همانطورکه در سوریه نیز روس‌ها سرمایه‌گذاری وسیعی دارند و احساس می‌کنند اگر نظام سوریه دچار فروپاشی شود، ممکن است مطالبات آنها در رژیم آینده پرداخت نشود و به همین دلیل موضع‌گیری‌های آنها در حد مسایل اقتصادی و مالی است، درحالیکه روسیه می‌تواند نقش مهمی هم‌اکنون در رخدادهای جهان عرب ایفا کند، ولی هم‌اکنون به صدور برخی بیانیه‌های ضعیف اکتفا کرده است.
ایران در مقابل خیزش مردم سوریه باید چه عکس‌العملی داشته باشد؟
دولتمردان ما و ملت ما باید حوادث سوریه را به طور دقیق دنبال کنند،به عبارت دیگر سوریه کشوری است که اگر نظام حاکم برآن سرنگون شود،کلید طلایی خاورمیانه در دست اسراییل خواهد افتاد، بدین معنا هم مقاومت اسلامی لبنان از بین خواهد رفت و هم مقاومت فلسطین و هم محور تهران،دمشق و بیروت قطع خواهد شد. بنابراین اسراییل یگ گام به خاورمیانه نزدیک می‌شود، به ویژه اینکه تحرکات کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، هم اکنون در راستای تامین منافع اسراییل و امریکاست و اسراییل قصد دارد پس از سرنگونی حکومت بشاراسد، وارد منطقه خلیج فارس شود و مزاحمت‌هایی را نیز برای منطقه ایجاد کند. بنابراین مااکنون با دو توطئه مواجه هستیم: 1. توطئه اسراییل و2. توطئه شورای همکاری خلیج فارس.
