تبیان، دستیار زندگی

دوباره با فرارسیدن موسم نوروز، خبرهای ضد و نقیض فراوانی درباره سفره هفت سین و ماهی های کوچک تنگ بلور آن به سر زبانها می افتد. شاید داغترین خبرهای هفت سینی باز هم مانند سالهای گذشته، بیماری زا بودن ماهیهای قرمز است که گفته می شود چندین بیماری را با همدیگر منتقل می کنند.

خبرآنلاین: بنا به گفته دکتر ایرج خسرونیا، آلودگی مکانهای پرورش این ماهیان، علت اصلی انتقال این بیماریهای خطرناک است. به گفته این پزشک متخصص، هر ساله در ایام نوروز دستفروشان اقدام به فروش ماهی‌های زینتی می‌کنند و به دلیل رعایت نکردن نکات بهداشتی تماس با این ماهی‌ها خطر بروز بیماری را در پی دارد.

کارشناسان می گویند بررسی‌های سال‌های اخیر نشان می‌دهد که ماهی‌های قرمزی که در آب‌های آلوده پرورش می‌کنند موجب انتقال میکروب به انسان‌ها می‌شود. به گفته آنها میکروب‌ها از طریق مدفوع ماهی‌ها وارد آب می‌شود و بر اثر تماس به دست افراد انتقال پیدا می‌کند.

آنها توصیه می کنند کودکان از دست زدن به ماهی‌ها در تنگ آب اجتناب کنند و اگر دستشان به آب ماهی‌ها خورد بلافاصله با آب و صابون بشویند تا آلودگی‌ها از بین رود. همچنین در ایام نوروز که تماس مردم با ماهی‌های قرمز زیاد است، بهتر است افراد ماهی‌ها را با توری تهیه کنند و از دست زدن به آنها خودداری کنند.

• ماهی قرمز تنگ بلور، ایرانی یا چینی؟

در دهه 80 شمسی، این خبر همه جا پیچید که عادت گذاشتن ماهی قرمز در سفره بهار، از چین وارد ایران شده و چندان نسبتی با حال و هوای سنتی کشورمان ندارد. برخی بر این باور بودند که ۸۰ سال پیش همراه با ورود چای به ایران، ماهی قرمز نیز که سمبل عید چینی ست به سفره های هفت سین عید نوروز وارد شد. ولی عده ای با این بیان مخالفت کردند که از قرنها پیش، سمبل ماهی (حوت) به عنوان یکی از ماه های سال در ایران، مورد توجه بوده و نمونه هایی از قالی های ایرانی با نقشه گلستان یا گلزار می توان یافت که در آن قالی ها ماهی های قرمز را به عنوان نمادهایی از زندگی و بی مرگی، در جوی های آبی نمایانند و در باغ های بهشت گونه ایرانی روان شده اند. آنها به این نظر کارشناسان استناد کردند که این نقشه های گلستان تصویری از پردیس ها یا بهشت های ایرانی با پیشینه ای دست کم متعلق به هزاره دوم پیش از میلاد، همزیستی انسانها و ماهیها را به اعماق تاریخ برده است.

در مقابل، بسیاری از مردم شناسان می گویند ماهی قرمز درون ظرف آب در هیچ کدام از مراسم سنتی باشندگان ایرانی جایگاهی ندارد. تنها در میان آئینهای زرتشتی در سفره عید، انار به نشانه باروری و عشق و یا سیب سرخ درون ظرف آب مقدس رها میشود تا عشق و باروری همچنان پاینده بماند.


• ماهیهای مرده، داغ دل طرفداران محیط زیست

در ماجرای ماهیهای قرمز، گروه طرفداران محیط زیست و حقوق حیوانات، در مقابل کسانی که برای سنتهای ایرانی اهمیت قائلند، ایستادند تا ثابت کنند مرگ بیش از 5 میلیون قطعه ماهی قرمز پس از روزهای نخست سال، باید جدی گرفته شود. آنها می گویند اگر ایرانی ها می دانستند که ماهی قرمز هیچ ریشه تاریخی در سفره هفت سین ندارد به جای پرداخت برای خرید و قتل ماهی های قرمز به بهانه نوروز، سیب قرمز یا انار را در آب رها می کردند که ریشه در تاریخ این دیار دارد. آنها یکی از دلایل خود برای غیر ایرانی بودن این رسم را نقاشی نکردن ماهیهای قرمز در تابلوی "هفت سین" می دانند که بیش از یک قرن پیش، کمال الملک آن را آفرید تا آئین نوروز را جاودانه کند، آن هم بدون ماهیهای چینی!

• نكاتی در مورد ماهی قرمز و نگهداری مناسب از این نوع ماهی

ماهی قرمز كه نام علمی آن كاراسیوس اوراتوس است و از خانواده كپور ماهیان بوده، خاستگاه اولیه آن كشور چین است كه با گذشت زمان به نقاط دیگر جهان بالاخص ایران معرفی شده است تا آنجایی كه هر‌ ساله میلیون‌ها قطعه ماهی قرمز بر سر سفره‌های هفت‌‌سین ما ایرانیان می‌آیند.

شرایط نگهداری ماهی قرمز
ماهی قرمز به عواملی نظیر هوا، دما، آب و غذا به مقدار مناسب نیاز دارد تا هم خود سالم بماند و هم احتمالا سلامتی ما را به مخاطره نیندازد.

دما : ماهی قرمز در دمای بالای 25 درجه سانتیگراد آسیب‌پذیر بوده و تغییرات ناگهانی دما باعث مرگ آنها می‌شود مناسب‌ترین دما برای این ماهی بین 10 تا 25 درجه سانتیگراد است.

هوا : ماهی‌ها به اكسیژن موجود در هوا احتیاج مبرم دارند و این اكسیژن از طریق سطح هوایی كه با آب در تماس است وارد ظرف نگهداری ماهی می‌شود. بنابراین هر چه سطح مقطع بالای تنگ بزرگ‌تر باشد، اكسیژن بیشتری به ماهی می‌رسد.

آب : استفاده از آب شهری برای ماهی قرمز مشكل خاصی ایجاد نمی‌كند فقط جهت خارج شدن كلر، قبل از عوض كردن آب ظرف حاوی ماهی، بگذارید كه آب به‌مدت حداقل 24 ساعت در ظرف مجزا بماند كه با این عمل هم كلر موجود در آب از بین رفته و هم آب دمای محیط را پیدا می‌كند. بهتر است هر هفته یك یا دو نوبت و فقط نیمی از آب ظرف ماهی تعویض شود.

غذا : اگر در شبانه روز یك یا دو نوبت غذا به ماهی بدهیم، نیاز آن بر طرف می‌شود. غذاهای كم پروتئین و سرشار از كربوهیدرات در این میان مناسب هستند و حدالامكان از غذاهای آماده آن‌هم به اندازه‌ای كه در آب باقی نماند بهتر است استفاده شود.


• اطلاعیه بهداشتی دامپزشکی در خصوص نحوه نگهداری ماهی قرمز شب عید، به نقل از سایت نظام دامپزشکی :

1- سعی کنید ماهی را از مراکز مجاز که دارای مجوز فروش موقت ماهی زینتی می باشند تهیه نمائید و از خرید ماهی از دست فروشان و دوره گردان خودداری نمائید چون هم از نظر بهداشتی مشکل آفرین می باشد و هم بخاطر نگهداری ماهی در شرایط بد اینگونه ماهیها دارای عمر کوتاهی می باشند.

2- مراکز بهداشتی مراکزی هستند که دارای مکانهای مسقف بوده و دارای لوازم شستشو و ضد عفونی مناسب می باشند.

3- اگر می خواهید ماهی قرمز را بمدت طولانی در خانه یا کنار سفره هفت سین نگهداری کنید، برای هر ماهی یک لیتر آب در نظر بگیرید.

4- از ظروف دهان گشاد برای نگهداری ماهی استفاده نمایید. (فضای مورد نیاز برای هر ماهی دو برابر حجم آب می باشد).

5- بهترین PH آب 7.5 - 6.8 و بهترین دمای آب نگهداری ماهیان زینتی 26-22 درجه سانتی گراد می باشد.

6- آب ماهی ها را تماما عوض نکنید و در هر بار تعویض آب مقدار 25% کل آب را تعویض نماید.(بطور متوسط در هر هفته 10% آب را عوض نمائید).

7- برای ضد عفونی ظروف نگهداری ماهی از نمک طعام3% و یا پرمنگنات پتاسیم، پرکلرین و بتادین می توان استفاده کرد.

8- جهت تغذیه ماهیان از غذا های آماده که در فروشگاههای عرضه ماهی زینتی وجود دارد استفاده نمائید.

9- از خرید ماهیان مریض و بی حال و دارای لکه های سفید روی پوست بدن خودداری نماید. در صورت مریض شدن ماهی و یا تلفات مورد را سریعا از مابقی ماهی ها جدا نماید.

10- اگر سابقه بیماری پوستی ( آلرژی) دارید برای دست زدن به ماهی و ظروف نگهداری ماهی از دستکش استفاده نمائید.

11- کودکان خود را از دست زدن و بازی کردن با ماهی باز دارید، زیرا ممکن است عوامل بیماری زا احتمالی را به چشم و دهان خود منتقل نمایند.

12- آب تعویضی ماهی را مستقیما در چاه تخلیه نمائید و از ریختن آن در معابر عمومی و یا باغچه خودداری نمائید.

13- از اضافه کردن ماهی جدید تا حصول اطمینان از سلامتی آن به مابقی ماهیها خودداری نمائید.

14- اگر از آب شرب شهری استفاده می کنید باید جهت کلرزدایی آب مورد استفاده چند ساعت در هوایی آزاد قرار داده شود تا کلر موجود در آب از بین برود. و سپس این آب کلرزدای شده را به آب ماهیان اضافه نمائید.

مثل ماهی سرزنده
مثل سبزه شاداب و زیبا
مثل سمنو شیرین
مثل سنبل خوشبو
مثل سیب خوش رنگ
و مثل سکه ارزشمند باشید

پیشــاپیش ســال نــو بــر شمــا مبــارک

دلم برا ماهیهای قرمز سوخت.
ممنون از مطلبتون.
ما رو به پیشواز عید بردید.

منم خیلی از ماهی قرمز خوشم میاد ، البته چون همیشه همراه شادی بوده واسه اینکه مردم شاید بیشتر از ماهی های دیگه ماهی قرمز رو دوست دارن ولی نکاتش هم باید رعایت بشه ..

با نام خدا و سلام
همه چیز چینی دیده بودیم حالا ماهی قرمز هم اصلش چینی دراومد (البته استفاده کردن اون از طرف چینیها)
بیچاره این طبیعت چه میکشه از دست ما آدما