تبیان، دستیار زندگی

از میان همة حقوق گوناگونی که در آموزه های اسلامی بر ادای آنها تأکید شده است، پس از حقّ خدای متعال، هیچ حقّی به بزرگی حقّی که امامان و پیشوایان معصوم دین(ع) بر عهدة ما دارند، نیست؛ زیرا هیچ کس به اندازة آنها در زندگی ما نقش ندارد و استمرار زندگی ما بدون وجود آنان امکانپذیر نیست.
برای روشن شدن این موضوع، به روایتی از امام صادق(ع) که از پدر ارجمندش، امام باقر(ع) و از جدّ بزرگوارش امام سجّاد(ع) نقل کرده است، اشاره میکنیم. در این روایت چنین می خوانیم:«ما پیشوایان اهل اسلام و حجّتهای خدا بر جهانیان و سروران مؤمنان، رهبران رو سفیدان و سرپرستان مؤمنان هستیم. ما امانی برای ساکنان زمین هستیم، همچنان که ستارگان، امانی برای اهل آسمان هستند. ما کسانی هستیم که خداوند به وسیلة ما، آسمان را از اینکه جز به اذن او بر زمین افتد، نگه می دارد و به وسیلة ما، زمین را از اینکه ساکنانش را پریشان سازد، حفظ می کند و به وسیلة ما، باران را فرو می فرستد، رحمتش را جاری می سازد و برکات زمین را خارج می کند. اگر یکی از ما در زمین نباشیم، زمین ساکنانش را در کام خود فرو می برد.» سپس فرمود: «زمین از زمانی که خدا، آدم را آفرید، هیچ گاه از حجّت خدا خالی نبوده است، خواه این حجّت، آشکار و شناخته شده باشد، خواه غایب و از دیده ها پنهان و تا برپایی رستاخیز نیز زمین از حجّت خدا خالی نمی ماند، اگر این گونه نبود، خدا پرستیده نمی شد.»1
به دلیل همین عظمت حقوق امام(ع) است که در دعای ندبه از خدا می خواهیم که ما را در ادای این حقوق یاری کند:
«خداوندا! ... ما را در راه ادای حقوق او (امام مهدی(ع) )، تلاش در پیروی از او و دوری از مخالفت او یاری کن و با خشنودی او بر ما منّت گذار.»2پس از این مقدّمه، برای آشنایی بیشتر با حقوق امام زمان(ع) برخی از روایاتی را که در این زمینه به دست ما رسیده است، به اجمال بررسی می کنیم: 1. ضرورت ادای حقوق امام(ع)
در این زمینه روایات فراوانی از پیامبر اعظم(ع) و اهل بیت عصمت و طهارت(ع) وارد شده است که در اینجا به برخی از آنها اشاره میکنیم.3رسول اکرم(ص) در روایتی میفرماید:
«سوگند به آنکه جانم در دست اوست، هیچ بنده ای را کردارش سود نرساند، مگر در پرتو شناخت حقّ ما.»4
امام صادق(ع) نیز در همین زمینه می فرماید:
«خداوند عزّوجلّ به وسیلة پیشوایان هدایت از خاندان پیامبر ما، دینش را آشکار ساخت و به وسیلة ایشان راهش را روشن نمود و به واسطة آنان چشمه های پنهان دانش خود را گشود. پس، از امّت محمّد ـ درود خدا بر او و خاندانش باد ـ هرکس که حقّ واجب امامش را بشناسد، مزّه ایمانش را بچشد و به ارزش دلپذیریِ اسلام خود پی برد.»5 2. حقوق امام عصر(ع)
پیشوایان معصوم دین(ع) حقوق گوناگونی برعهدة ما دارند که بررسی تفصیلی همة این حقوق، مجالی گسترده می طلبد، در این مجال به برخی از مهمترین این حقوق اشاره می کنیم: الف. دوست داشتن
رسول اکرم(ص) در ازای زحمات فراوانی که در راه ارشاد و هدایت مردم پذیرا شد، تنها یک چیز از مردم درخواست کرد و آن دوستی خویشاوندان خود بود. قرآن کریم دراینباره می فرماید:
«قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبى6‏؛ بگو به ازای آن [رسالت]، پاداشی از شما خواستار نیستم، مگر دوستی دربارة خویشاوندان.»
امام باقر(ع) در پاسخ شخصی که از ایشان دربارة تفسیر این آیه پرسیده بود، می فرماید:
«به خدا سوگند که این [دوستی]، فریضه ای است که خداوند نسبت به اهل بیت محمّد بر عهدة بندگان نهاده است.»7
احادیث دیگری نیز در این زمینه وارد شده است که به جهت رعایت اختصار به همین مقدار بسنده می کنیم.8 ب. تمسّک جستن
بی تردید در تندباد حوادث روزگار و به هنگام برخاستن توفانهای سهمگین، تنها با چنگ زدن به «دستگیره ای محکم» می توان از درافتادن به وادی گمراهی در امان ماند و راه هدایت و رستگاری را بازشناخت.
قرآن کریم از این دستگیرة محکم، گاه با تعبیر «عروة الوثقی؛ دستاویز استوار»9 و گاه با تعبیر «حبل الله؛ ریسمان خدا» 10 یاد کرده است.به تصریح روایات، این دستگیرة محکم تنها اهلبیت عصمت و طهارت(ع) هستند و به همین دلیل همة اهل ایمان موظّف شده اند که تنها به آنها تمسّک جویند.امام علی(ع) در این باره می فرماید:
«رسول خدا ـ درود خدا بر او و خاندانش باد ـ به من فرمود: «ای علی...! شما حجّت خدا بر خلق او و آن دستگیرة محکم هستید که هرکس بدان چنگ زند، هدایت شود و هرکه رهایش کند، گمراه گردد.»11از امام صادق(ع) نیز در این باره چنین روایت شده است:
«دروغ میگوید کسی که مدّعی است ما را شناخته، ولی به دامن دیگران چنگ آویخته است.»12گفتنی است، برخی از اهل تحقیق معتقدند: احادیثی که بر وجوب تمسّک به اهل بیت دلالت دارند، بیش از حدّ تواترند.13 ج. دوستی با دوستان و دشمنی با دشمنان
آنگاه ما در ادّعای دوستی با اهل بیت عصمت و طهارت(ع) صادق هستیم که دوستان آنها را دوست بداریم و با دشمنان آنها دشمنی کنیم. از این رو در روایات، دوستی با دوستان اهل بیت(ع) و دشمنی با دشمنان آنها، یکی از حقوق امامان معصوم(ع) برشمرده شده و بسیار بر آن تأکید شده است.پیامبر خاتم(ص) در این باره می فرماید:
«هر کس دوست دارد که برکشتی نجات بنشیند و به دستگیرة محکم چنگ آویزد و ریسمان استوار خدا را بگیرد، باید پس از من، علی را دوست بدارد و با دشمن او دشمنی کند و امامان هدایتگر از نسل او را به پیشوایی بپذیرد؛ زیرا آنان پس از من جانشینان و اوصیای من و حجّت خدا بر خلقند و سروران امّت هستند و پرهیزگاران را به سوی بهشت     می برند. حزب آنها، حزب من و حزب من، حزب خداست و حزب دشمنان آنان، حزب شیطان است.»14 د. پذیرفتن ولایت
به تصریح روایات، در آموزه های اسلامی هیچ موضوعی به اندازة موضوع ولایت، تأکید نشده است15 و به همین دلیل می توان گفت، پذیرش ولایت و سرپرستی امامان معصوم(ع) یکی از مهمترین حقوق آنهاست. در روایتی که از پیامبر اعظم(ص) نقل شده است، در این زمینه چنین می خوانیم:
«هرکس دوست دارد که مانند من زندگی و چون من بمیرد و به بهشتی که پرودگارم مرا وعده داده است، وارد شود، پس باید ولایت علیّ بن ابیطالب و وارثان پاک او را که پس از من امامان هدایتگر و چراغهای تاریکیها هستند، بپذیرد؛ زیرا آنها هرگز شما را از راه راست به کجراهة گمراهی نمی کشانند.» 16امام علی(ع) نیز در این باره می فرماید:
«ما را برعهدة مردم، حقّ فرمانبری و ولایت است و برای این کار، از خداوند سبحان پاداش نیک خواهند گرفت.»17ه . مقدّم داشتن
به دلیل برتریها و ویژگیهای بیمانندی که خدای متعال به اهل بیت عصمت و طهارت(ع) ارزانی داشته، سزاوار است که آنها در همة زمینه ها بر همگان مقدّم داشته شوند و هیچ کس بر آنها ترجیح داده نشود. به این موضوع نیز به عنوان یکی از حقوق امامان معصوم(ع)، در روایات بسیار توجّه شده و از جمله در روایتی که از پیامبر اکرم(ص) نقل شده، چنین آمده است:
«خدای متعال ذرّیة هر پیامبری را از پشت خود او قرار داده است، ولی ذرّیة مرا از پشت علیّ بن ابیطالب(ع) ... پس آنان را پیشرو قرار دهید و از ایشان جلو نیفتید؛ زیرا آنان در خردسالی، بردبارترین شما هستند و در بزرگی، داناترینتان. بنابراین، از آنها پیروی کنید؛ چرا که ایشان شما را به گمراهی نمی کشانند و از راه راست بیرونتان نمی برند.»18و. پیروی کردن
امامان معصوم(ع) در علم، تقوا، شجاعت، سیاست، سخاوت، کرامت و دیگر صفات پسندیدة اخلاقی، سرآمد اهل روزگار هستند و به همین دلیل، مردم باید آنان را پیشوا و مقتدای خود سازند و در همة امور به آنها اقتدا کنند. پیامبر اکرم(ص) در این باره می فرماید:
«هر کس خوشحال می شود مانند من زندگی کند و مانند من از دنیا برود و در بهشت برینی که پروردگارم آن را کاشته است، ساکن شود، باید پس از من علی را دوست دارد و به امامان پس از من اقتدا کند؛ زیرا آنان عترت منند، از طینت من آفریده شده اند و فهم و دانش روزی شده اند.»19

از حقوق امام زمان(ع) چه می‌دانیم؟ (قسمت دوم)


پیامبر اعظم(ص) همواره بر ضرورت گرامی داشتن اهل بیت طاهرین خود(ع) تأکید می کردند و امّت خود را از آزار و اذیّت آنان برحذر می داشت.









ز. گرامی داشتن پیامبر اعظم(ص) همواره بر ضرورت گرامی داشتن اهل بیت طاهرین خود(ع) تأکید می کردند و امّت خود را از آزار و اذیّت آنان برحذر می داشت. به همین دلیل می توان گفت که یکی از حقوق قطعی و مسلّم امامان معصوم(ع) گرامی داشتن، عزیز شمردن و خوار نساختن آنان است.
در روایتی که ابن عبّاس نقل کرده، در این زمینه چنین آمده است: رسول خدا ـ درود خدا بر او و خاندانش باد ـ بر منبر رفت و برایمان سخنرانی کرد و مردم جمع شدند. آن حضرت فرمود: «ای مردم! شما [در روز قیامت] گرد آورده خواهید شد و دربارة ثقلین از شما خواهند پرسید. پس مواظب باشید که پس از من با آنان چگونه عمل می کنید. آنان، اهل بیت من هستند. هرکه ایشان را آزار دهد، مرا آزار داده و هرکه به ایشان ستم کند، به من ستم کرده است. هرکه ایشان را خوار دارد، مرا خوار داشته و هرکه ایشان را عزیز شمارد، مرا عزیز شمرده است. هرکه ایشان را یاری دهد، مرا یاری داده و هرکه ایشان را تنها و بی یاور گذراد، مرا تنها و بی یاور گذاشته است.»20

ح. ادا کردن حقوق مالی

خداوند متعال در قرآن کریم، حقوق مالی مشخّصی را برای پیامبر اکرم(ص) و خویشاوندان او در نظر گرفته است که در اصطلاح از آن تعبیر به «خمس» می شود: «وَاعْلَمُواْ أَنَّمَا غَنِمْتُم مِّن شَیْءٍ فَأَنَّ لِلّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِی الْقُرْبَى وَالْیَتَامَى وَالْمَسَاکِینِ وَابْنِ السَّبِیل؛ بدانید که هر چیزی را به غنیمت گرفتید، یک پنجم آن برای خدا و پیامبر و از آن خویشاوندان [او] و یتیمان و بینوایان و در راه ماندگان است.»21 در زمینة وجوب ادای خمس، به عنوان یکی از حقوق مالی امامان معصوم(ع) روایات فراوانی وارد شده است که از آن جمله می توان به روایت زیر که از امام سجّاد(ع) نقل شده است، اشاره کرد. ابن دیلمی نقل می کند که علیّ بن الحسین(ع) به مردی از اهل شام فرمود: «آیا در سورة انفال نخوانده ای که «بدانید که هر چیزی را به غنیمت گرفتید، یک پنجم آن برای خدا و پیامبر و ... است؟» عرض کرد: چرا. پس شما، همانان هستید؟ فرمود: «آری.»22 امام عصر(ع) در یکی از توقیعات خود، مردم را از کوتاهی در ادای حقوق مالی اهل بیت(ع) برحذر داشته است و می فرماید: «هرکس به ناحق چیزی از اموال ما را تصاحب کند، به راستی درون خویش را از آتش انباشته است و به زودی به رو در آتش افکنده خواهد شد.»23 آن حضرت همچنین دربارة فلسفة پرداخت خمس می فرماید: «اموال شما را نمی پذیریم مگر به دلیل اینکه پاک شوید، پس هر که می خواهد، بپردازد و هرکس می خواهد، نپردازد.»24 ط. پیشکش کردن مال

چنانکه در مقدّمة این مبحث یادآور شدیم، همة فیضهای مادّی و معنوی و همة نعمتهای دنیوی و اخروی که ما از آنها بهره مندیم، به برکت وجود اهل بیت عصمت و طهارت(ع) است و از همین رو شایسته است که ما به هر طریق ممکن سپاس خود را به پیشگاه این بزرگواران عرضه و به هر بهانه ای مهر و محبّت خود را به آنان اعلام کنیم. اگرچه آنها از سپاس، مهر و محبّت ما کاملاً بی نیازند. یکی از این راهها، پیشکش کردن مال به پیشگاه حضرات معصومان(ع) است که در اصطلاح از آن به «صله دادن» تعبیر می شود. در روایتی که از امام صادق(ع) نقل شده در این زمینه چنین آمده است: «صله دادنِ از اموال خود به آل محمّد را فرو مگذارید. هرکه داراست به قدر دارایی اش [صله دهد] و هرکه نادار است به فراخور ناداریی اش. هرکه می خواهد خداوند، مهمترین حاجتهایی را که از خدا می خواهد، برآورده سازد، از مال خود، آنچه را بیشتر از همه مورد نیاز اوست، به آل محمّد و شیعیان آنان صله دهد.»25 چنانکه از روایت یاد شده هم به دست می آید، مراد از صله دادن، این نیست که مالی را به طور مستقیم به اهل بیت(ع) پیشکش کنیم، بلکه منظور این است که ما به قصد خشنودی این خاندان، اموال خود را در راههایی که آنها می پسندند، به ویژه در راه دستگیری از شیعیان درمانده که یتیمان آل محمّد(ع) به شمار می آیند، هزینه کنیم.

ی. فرستادن صلوات

یکی دیگر از حقوق امامان معصوم(ع) درود و صلوات فرستادن بر آنهاست. در این زمینه نیز روایات فراوانی وارد شده است که در اینجا به دو روایت بسنده می کنیم. از رسول خاتم(ص) روایت شده است که فرمود: «هرکه نمازی بخواند و در آن بر من و اهل بیتم صلوات نفرستد، نمازش پذیرفته نمی شود.»26 امام صادق(ع) نیز در این باره می فرماید: «پدرم مردی را دید که به کعبه آویخته و می گوید: اللهمّ صلّ علی محمّد. پدرم به او فرمود: «ای بندة خدا! آن را ناقص مگو. حقّ ما را ضایع مگردان. بگو: اللهمّ صل محمّد و اهل بیته.»27

ک. یاد کردن

از آنجا که یاد کردن از اهل بیت عصمت و طهارت(ع) و بیان فضایل و صفات برجستة آنها، موجب زنده شدن مکتب اهل بیت(ع) و جلا یافتن دلهای ما می شود، در روایات سفارشهای فراوانی به این موضوع شده است. در یکی از این روایات، امام صادق(ع) خطاب به داوود بن سرحان می فرماید: «ای داوود! سلام مرا به دوستدارانم برسان و آنچه را می گویم و به آنان ابلاغ کن. رحمت خدا بر آن بنده ای که با دیگری گرد آید و دو نفری دربارة امر ما گفتوگو کنند که در این حال، سومین نفر آنان فرشته ای است که برای آن دو آمرزش می طلبد. هیچ دو نفری گرد هم نیامدند و از ما یاد نکردند، مگر اینکه خداوند متعال، به وجود آنان بر فرشتگان بالید. پس هرگاه گرد هم آمدید، به ذکر مشغول شوید؛ زیرا گردهمآیی و مذاکرة شما با یکدیگر باعث زنده شدن ما می شود. بهترین مردم بعد از ما کسی است که دربارة امر ما مذاکره کند و به یاد و نام ما، فراخواند.»28

در پایان آرزو می کنیم که خداوند به همة ما توفیق شناخت و ادای کامل حقوق اهل بیت عصمت و طهارت(ع)؛ به ویژه امام عصر(ع) را ارزانی فرماید و در دنیا و آخرت ما را از فیض وجود این بزرگواران بهره مند سازد.

آمین یا ربّ العالمین

سلام

ممنون از شما...ولی چرا تو این انجمنه...واسه مهدویت نیست؟؟

با سلام
دوست عزیز dehkade2010
اول آنکه اینطور نیست که هر مبحثی از امام زمان فقط باید در انجمن مهدویت بررسی شود و همه ی انجمن ها تک قطبی باشند.
دوم آنکه انجمن فرهنگ پایداری (که تنها انجمن مورد بازدید از طرف اینجانب می باشد) نه تنها تک قطبی نیست بلکه جنبه بسیار عام تری از تفکر بعضی دوستان دارد . بطوریکه به نظر بنده حقیر باید تمامی مطالب فرهنگی که موجب ارتقای سطح عقیدتی دوستان (از جمله خود من) می شود را دارا باشد.
باز هم از نظر بنده حقیر ، عبارت فرهنگ پایداری به یک موج فرهنگ سازی تعبیر می شود که نتیجه مقبولش پایداری انسان در مقابل حملات نفس شیطانی درون هر انسان می باشد. زیرا در آخر الزمان دیگر جنگی بمانند جنگ 8 ساله نداریم . بلکه جنگ آخرالزمان ، جنگ هر انسانی با نفس شیطانی درونش می باشد.
و به همین دلیل تمام عزیزانی که در انجمن هایی بمانند انجمن فرهنگ پایداری فعالیت می کنند را یک جهادگر در میدان نبرد می دانم که در مقابل تمامی حملات رسانه ها و سایتهای غربی بصورت داوطلبانه دست به برقراری انجمن زده و حاصلش فقط اصلاح نفس خویشتن می باشد و بس.
بهر حال بنده حقیر هر آنچه را سلاحی برای مقابله خودم با نفس پلیدم در این جنگ بدانم در این انجمن ارایه می کنم. شاید این سلاح هم به کار خودم بیاید و هم دوست عزیز دیگری به کارش بیاید.

با این حال چشم!
هم از دوستان عذر خواهی نموده و هم
سعی می کنم کمتر مطالبی که فقط تشابه اسمی با عنوان بقیه انجمن ها دارد را بیاورم!

با سلام
دوست عزیز dehkade2010
اول آنکه اینطور نیست که هر مبحثی از امام زمان فقط باید در انجمن مهدویت بررسی شود و همه ی انجمن ها تک قطبی باشند.
دوم آنکه انجمن فرهنگ پایداری (که تنها انجمن مورد بازدید از طرف اینجانب می باشد) نه تنها تک قطبی نیست بلکه جنبه بسیار عام تری از تفکر بعضی دوستان دارد . بطوریکه به نظر بنده حقیر باید تمامی مطالب فرهنگی که موجب ارتقای سطح عقیدتی دوستان (از جمله خود من) می شود را دارا باشد.
باز هم از نظر بنده حقیر ، عبارت فرهنگ پایداری به یک موج فرهنگ سازی تعبیر می شود که نتیجه مقبولش پایداری انسان در مقابل حملات نفس شیطانی درون هر انسان می باشد. زیرا در آخر الزمان دیگر جنگی بمانند جنگ 8 ساله نداریم . بلکه جنگ آخرالزمان ، جنگ هر انسانی با نفس شیطانی درونش می باشد.
و به همین دلیل تمام عزیزانی که در انجمن هایی بمانند انجمن فرهنگ پایداری فعالیت می کنند را یک جهادگر در میدان نبرد می دانم که در مقابل تمامی حملات رسانه ها و سایتهای غربی بصورت داوطلبانه دست به برقراری انجمن زده و حاصلش فقط اصلاح نفس خویشتن می باشد و بس.
بهر حال بنده حقیر هر آنچه را سلاحی برای مقابله خودم با نفس پلیدم در این جنگ بدانم در این انجمن ارایه می کنم. شاید این سلاح هم به کار خودم بیاید و هم دوست عزیز دیگری به کارش بیاید.

با این حال چشم!
هم از دوستان عذر خواهی نموده و هم
سعی می کنم کمتر مطالبی که فقط تشابه اسمی با عنوان بقیه انجمن ها دارد را بیاورم!