تبیان، دستیار زندگی

حدودا از هر 2 هزارکودک،‌ممکن است یکی با دندان متولد شود. این دندان‌ها، اغلب مواقع در فک پائین و به‌صورت دو دندان پیش وجود دارند. علت وجود اینگونه دندان‌ها مشخص نیست اما ممکن است وراثت در این زمینه موثر باشد. دندان‌هایی که هنگام تولد در دهان کودک وجود دارد، معمولا از گروه دندان‌های شیری نیست و به سرعت لق شده و می‌افتد اما اگر دندانی در فاصله تولد کودک تا یک ماهگی او در دهانش رویش پیدا کند، معمولا از گروه دندان‌های شیری او خواهد بود.
با دندان‌های نوزادی چه باید کرد؟ پاسخ این است که تا زمانی که این دندان‌ها مشکلی ایجاد نمی‌کنند، درمانی لازم نخواهند داشت. اما گاهی مواقع این دندان‌ها ممکن است برای کودک یا مادر مشکلاتی ایجاد کنند. به‌عنوان مثال وجود این دندان‌ها ممکن است باعث زخم شدن نوک پستان مادر شده و یا تیز بودن لبه این دندان‌ها می‌تواند موجب ایجاد زخم‌های دهانی برای خود نوزاد شود. در این موارد لازم است که با تشخیص پزشک دندان از دهان خارج شده و یا لبه تیز آن توسط دستگاه‌های دندان‌پزشکی،‌صاف شود. در مواقعی که دندان‌های نوزادی بسیار لق هستند،‌ باید توسط دندان‌پزشک از دهان خارج شوند تا خطر بلعیده شدن و خفگی نوزاد وجود نداشته باشد. دست آخر اینکه، اگر کودکتان با دندان متولد شد و یا خیلی زود اولین دندان‌هایش را درآورد، نگران نشوید و برای اطمینان بیشتر با یک پزشک یا دندان‌پزشک مشورت کنید.
کودکم دندان در می آورد
بچه‌ها هنگام رویش دندان‌هایشان دچار مشکلات و علائمی می‌شوند که گاهی والدین را هم کلافه می‌کنند. بی‌قراری، آبریزش از دهان، تب وخارش لثه‌ها از جمله این مشکلات‌اند. و حالا راه‌حل‌ها:
آب‌دهان کودکتان را مرتب به کمک یک پارچه تمیز از اطراف دهانش خشک کنید. باقی ماندن این رطوبت در اطراف دهان ممکن است سبب ایجاد لکه‌های قرمز پوستی شوند.
هنگامی که کودکتان خواب است،‌پارچه‌ای را در زیر سرش قرار دهید و هر گاه توسط آب دهانش خیس شد آن‌را عوض کنید.
برای کودکتان چیزی فراهم کنید تا آن‌را بجود. لثه‌های کودکان به هنگام دندان درآوردن به شدت می‌خارد. دقت کنید. چیزی که برای جویدن به کودکتان می‌دهید به اندازه‌ کافی بزرگ باشد تا امکان بلعیده شدن آن وجود نداشته باشد و در ضمن به قطعات کوچک‌تری نیز خرد نشود. پارچه تمیز خیسی که به مدت 03 دقیقه در فریزر قرار گرفته باشد کمک خوبی برای لثه کودکتان خواهد بود. دندان‌گیرهای لاستیکی نیز وسایل مناسبی هستند اما مراقب باشید که پاره و یا شکسته نشوند. یک قاشق چایخوری سرد نیز وسیله خوبی است که کودکتان لثه‌هایش را به کمک آن آرام کند.
می‌توانید به کمک انگشتان تمیز خود، لثه‌های کودک را ماساژ دهید و به آرامش او کمک کنید.
هرگز دندان‌گیرها را به کمک نخ یا زنجیر دور گردن کودک نیاندازید زیرا احتمال خفگی او وجود دارد.
اگر کودکتان بی‌قرار است، می‌توانید با ‌هماهنگی با پزشک، از استامینوفن برای آرام کردن او استفاده کنید.
به کودکانمان چه غذاهایی بدهیم؟
استفاده از مواد قندی و خوراکی‌های چسبنده مثل چیپس‌ها و پفک‌ها،‌عوامل مهمی در ایجاد پوسیدگی در دندان‌های کودکان هستند. مصرف خوراکی‌های شیرین و چسبنده و تنقلات کارخانه‌ای را برای کودکانتان محدود کنید و بجای آنها مواد طبیعی مثل خشکبار، سبزیجات و میوه‌ها، انواع پنیر و ... را در دسترس آنها قرار دهید. مصرف آدامس‌ برای کودکان زیر 4 سال به علت خطر بلعیدن آنها ممنوع است. برای کودکان بالای 4 سال آدامس‌های بدون قند تهیه کنید. مصرف نوشابه‌های گازدار به علت وجود مواد قندی و همچنین گازکربنیک،‌برای دندان‌ها بسیار خطرناکند.اگر شما از والدینی هستید که به تاثیر تغذیه در سلامت کودکانتان اعتقاد دارید، باید بدانید که سلامت محیط دهان و دندان، به‌طور خاص تحت تاثیر مواد غذایی قرار می‌گیرد. از مواد غذایی سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی بهره ببرید تا سر و کارتان به دارو و دکتر نیفتد.

ویتامین‌ها
ویتامین :A در حفظ سلامت لثه‌ها موثر است و بافت مخاطی دهان را سالم نگه می‌دارد. منابع: شیر، هویج و سبزیجات با برگ سبز؛ ویتامین :D برای سلامت استخوان‌ها‌،دندان‌ها و رشد مناسب استخوان‌های فکی لازم است. منابع: نور خورشید،‌شیر غنی شده و روغن ماهی؛ ویتامین :K به انعقاد خون کمک می‌کند. منابع: سبزیجات با برگ سبز تیره؛ ویتامین :C به حفظ سلامتی لثه کمک می‌کند و جلوی خونریزی‌های لثه را می‌گیرد. در بهبود جراحات موثر است. منابع: میوه‌های تازه، سیب‌زمینی و سبزیجات سبز رنگ؛ ریبوفلاوین )B2( :کمبود این ویتامین باعث ایجاد زخم‌هایی در محیط دهان از جمله گوشه‌های لب‌ها خواهد شد. منابع: سبزیجات سبز، شیر،‌جگر، ماست و پنیر.

مواد معدنی
کلسیم: کمک به شکل‌گیری دندان و استخوان. منابع: شیر، پنیر، ماست، غذاهای دریایی.
فسفر: برای تولید انرژی، سوخت مواد غذایی و نیز رشد استخوان‌ها لازم است. منابع: شیر، پنیر، گوشت‌ها، غلات سبوس‌دار، تخم‌مرغ.
فلوراید: استخوا‌ن‌ها و دندان‌ها را محکم می‌کند.منابع: چای، بروکلی، آب‌ فلورایددار.
آهن: عارضه کمبود آهن در دهان، التهاب، قرمزی و سوزش زبان است.منابع: جگر، گوشت و سبزیجات با برگ سبز.
روی: برای ترمیم‌های بافتی و التیام زخم‌ها لازم است.منابع: غذای دریایی، جگر، گوشت و غلات سبوس‌دار.

قطره آهن (فروس سولفات) و دندان‌های رنگ شده
قطره آهن از مکمل‌های غذایی است که برای کودکان توسط پزشک اطفال توصیه می‌شود و برای کودکان بسیار ضروری است اما این قطره‌ها، اگر بر روی دندان‌ها قرار بگیرند با نفوذ به ساختمان‌ دندان موجب تغییر رنگ و تیره شدن دندان‌ها می‌‌شوند که غالبا این تغییر رنگ‌ها دائمی است. قطره آهن به خودی خود پوسیدگی‌زا نیست،‌اما این ماده می‌تواند سطح دندان‌ها را زبر کند و زبر شدن دندان‌ها احتمال گیر غذایی و به دنبال آن پوسیدگی‌های دندانی را بالا می‌برد، بنابراین برای خوراندن قطره آهن به کودکتان،‌قطره را با قطره چکان یا سرنگ،‌ته گلوی او بچکانید و حتما بعد از آن به او آب بخورانید. در ضمن لازم است برای اطمینان از پاک شدن کامل قطره ‌آهن از روی دندان‌ها، آنها را با یک پارچه یا گاز مرطوب هم تمیز کنید.

تقویم دندانی برای دندان‌های شیری
5 تا 6 ماهگی:‌ در این دوران اغلب کودکان دندانی ندارند.در این دوران، لثه‌های کودکتان را با یک پارچه مرطوب، تمیز کنید. مراقب باشید کودکتان به شیرخوردن در هنگام خواب عادت نکند،‌هرگز سرشیشه یا پستانک او را شیرین نکنید.
7 تا 21 ماهگی: در این دوران معمولا دندان‌های پیشین کودکان رویش پیدا می‌کنند. کودکان اجازه دارند فقط با شیشه محتوی آب ساده شیرین نشده بخوابند. دندان‌های رویش یافته را با پارچه مرطوب تمیز کنید. کودکتان را برای اولین معاینه به دندان‌پزشک ببرید.
31 تا 42 ماهگی: دندان‌های آسیای کوچک و بزرگ شیری و نیز دندان نیش شیری رویش می‌یابند. در پایان 2 سالگی می‌توانید مسواک زدن را به کمک مقدار بسیار کمی خمیر دندان فلورایددار شروع کنید و حداقل روزی 2 بار برای کودکتان مسواک بزنید. مسواک نرم و کوچکی را برای کودکتان انتخاب کنید. تقریبا هر 3 ماه یک بار مسواک او را عوض کنید. تنقلات سالم مثل میوه‌های تازه و سبزیجات را به او پیشنهاد کنید. مصرف مواد شیرین را کاهش دهید.
2 تا 5 سالگی: در این سن تقریبا تمام دندانهای شیری رویش یافته‌اند. به کودکتان اجازه دهید برای خودش مسواک بزند اما به یاد داشته باشید مسواک اصلی را شما باید برای کودکتان بزنید و اگر دندان‌هایش به هم فشرده است برایش نخ دندان بکشید. مسواک برقی لازم نیست اما ممکن است انگیزه خوبی برای مسواک زدن کودکتان باشد.
6 سالگی: در این سن اولین دندان آسیایی دائمی در انتهای دهان رویش پیدا می‌کند بدون آنکه دندان شیری لق شده باشد. این دندان که به دندان 6 سالگی معروف است باید به کمک یک روش پیشگیری به نام <فیشور سیلانت> در مقابل پوسیدگی‌ها واکسینه شود.