تبیان، دستیار زندگی

تشریح صحنه ترور شهید عمادمغنیه (قسمت دوم)


*ترور نافرجام









در دسامبر 1994، مغنیه در لبنان دیده شد و طی مدت زمانی كوتاه، تلاش برای ترور وی توسط یك خودروی بمب‌گذاری شده در جنوب بیروت انجام پذیرفت. پلیس لبنان نتایج بدست آمده را اینگونه منتشر ساخت: یك بسته انفجاری زیر خودرویی نزدیك به مسجدی كه علامه فضل‌الله در آن خطابه داشت، جاگذاری شده بود كه انفجار سبب ویرانی مغازه "فؤاد مغنیه " برادر عماد شد و جسد وی در میان ویرانه‌ها پیدا شد. اما عماد مغنیه كه گمان می‌شد باید در مغازه باشد به آنجا نیامده بود و بدین ترتیب همچنان زنده ماند. به فاصله كوتاهی پس از انفجار، دستگاههای امنیتی لبنان با همكاری حزب‌الله شماری از عاملان موساد را كه در پشت عملیات قرار داشتند و در رأس آنها مردی بنام احمد خالق بود، بازداشت كردند. در یك اطلاعیه رسمی اعلام شد كه خالق و همسرش، خودروی خود را نزدیك مغازه فؤاد مغنیه پارك كردند و خالق برای اطمینان از حضور مغنیه در مغازه وارد آن شد، با وی دست داد سپس به خودرو بازگشت و بمب را به كار انداخت.
روزنامه لبنانی "السفیر " به نقل از منابع آگاه نوشت كه احمد خالق در قبرس، با یكی از فرماندهان بلندپایه موساد دیداری داشته كه وی دستورات لازم را به خالق داده و حدود 100 هزار دلار جهت اجرای عملیات در اختیار وی گذاشته است. این بار مغنیه نجات پیدا كرد، اما عوامل موساد دست‌بردار نبودند؛ با تلاش پیوسته، اطلاعات را جمع و به تطبیق میان اظهارات دستگاههای اطلاعاتی خارجی و انواع روشهای عملیاتی می‌پرداختند.عماد مغنیه در سالهای اخیر، رئیس ستاد عالی حزب‌الله شد، بسیاری در سازمان او را جانشین نصرالله می‌دانستند. جایگاه بالای مغنیه او را وادار می‌كرد بشدت محتاطانه عمل كند. این بار شایعاتی مطرح شده بود كه مغنیه با كمك جراحی پلاستیك، چهره ظاهری خود را تغییر داده است.

*سرنخ‌هایی از مغنیه

بنا بر اظهارات نشریات خارجی، با پایان جنگ دوم لبنان، موساد فلسطینیان مخالف حزب‌الله را در داخل لبنان به خدمت گرفت. یكی از این مخالفان خواهرزاده‌ای در روستای محل تولد مغنیه داشت كه اظهار كرده بود مغنیه به اروپا سفر كرده و با چهرهای كاملا متفاوت به لبنان بازگشته است. بدین ترتیب عاملان موساد با یك هدف غیرعادی روبرو بودند، شخصی با جراحی پلاستیك. جاسوسان موساد با توجه به امكان انجام عمل جراحی در یكی از كشورهای اروپایی، شروع به تحقیق كردند و معلوم شد كه وی در برلین پایتخت آلمان، تحت عمل جراحی قرار گرفته است. به گفته "گوردون توماس " خبرنگار و پژوهشگر انگلیسی، جاسوس موساد ملقب به رابین در دیدار با مبلغ آلمانی كه روابط پنهانی در برلین شرقی دارد، متوجه شد عماد مغنیه مدتی نه چندان دور، تحت یك سلسله عملهای جراحی پلاستیك قرار گرفته كه چهره‌اش را كاملا تغییر داده است. این عملیات جراحی در آزمایشگاهی كه در گذشته متعلق به آژانس اطلاعاتی آلمان شرقی بود، انجام شد. بعد از گفت‌وگو و جستجوی پرونده، رابین با پرداخت هزینه‌ای بالا به منابع آلمانی، موافقت كرد و در عوض آن پرونده‌ای بدست آورد كه در آن 34 عكس جدید از مغنیه وجود داشت. از این عكس‌ها معلوم شد كه طی عملهای جراحی بر روی مغنیه، فك پایین وی با مهارت شكافته شده و استخوانی كه از وی گرفته شده بود در آن كاشته شد تا چهره‌ای باریكتر به مغنیه بدهد؛ این عمل، ظاهری لاغر و نرم به مغنیه داده بود كه در گذشته اینگونه نبود. تعدادی از دندانهای جلویی او خارج و به جای آن دندانهایی با ظاهری دیگر كاشته شد؛ همچنین چشمها نیز با كشیده شدن شدید پوست اصلاح شدند. برای تكمیل چهره جدید، موی مغنیه خاكستری رنگ شده و به جای عینك از لنز استفاده شد. مشخص بود، ظاهر جدید هیچ شباهتی به اصل مغنیه ندارد و تمامی تصاویر قدیمی كه سازمانهای اطلاعاتی غربی از دهه 80، در اختیار داشتند كاملا بی‌ارتباط با این چهره جدید بود.

*برنامه‌ریزی گسترده موساد برای ترور

موساد با كمك عكس‌های جدیدی كه از طریق منابع خارجی بدان دست یافته بود، شروع به برنامه‌ریزی ترور مغنیه كرد. رئیس موساد بهترین مردان خود را جمع كرد از جمله، رئیس بخش قیساریة، فرمانده یگان كیدون و كارشناسان دیگری كه بر روی "پرونده مغنیه " كار كرده بودند. كم كم مشخص شد كه نمی‌توان در كشور غیر اسلامی به مغنیه دست یافت. مغنیه سفر به كشورهای غربی را كاهش داد. اسرائیل در گذشته عملیاتهایی را در كشورهای عربی انجام داده بود. اسرائیل پیشتر فرستاده‌های خود را به تونس فرستاده بود و همانطور كه گمان می‌شد ابو جهاد را ترور كردند؛ با این وجود، مئیر داگان رئیس موساد، مطلب بزرگ و مهمی را درك كرده بود كه برای عملیات موفقیت‌آمیز فرستادگانش در قلب پایتختی مانند دمشق، مناسب بود. بنا بر گزارش روزنامه انگلیسی "ایندیپندنت "، نقشه‌ای كه طی مذاكرات موساد طراحی شد، این بود كه امكان رسیدن مغنیه به دمشق جهت شركت در مراسم بزرگداشت پیروزی انقلاب اسلامی كه از 12 فوریه آغاز می‌شد بررسی شده و مغنیه در همان زمان ترور شود. با انجام یك سلسله از بررسی‌های شدید و مشاوره، تصمیم بر آن شد كه ترور مغنیه توسط یك خودروی بمب‌گذاری شده كه به خودروی مغنیه برخورد می‌كند، انجام پذیرد. هم اكنون زمان آن بود كه در یك كورس اطلاعاتی، هر گونه معلوماتی كه از هر طریقی به موساد مربوط می‌شود جمع آوری شود، از جمله دستگاههای اطلاعاتی خارجی جهت بررسی اینكه آیا مغنیه واقعا به دمشق خواهد آمد؟ اگر اینگونه است با كدام هویت؟ در كدام ماشین؟ كجا پیاده خواهد شد؟ چه كسی او را همراهی خواهد كرد؟ چه ساعتی دیدار برنامه‌ریزی شده خواهد داشت؟ آیا دستگاههای امنیتی سوریه ورود او را ابلاغ خواهند كرد؟ آیا احدی از فرماندهان حزب‌الله از سفر آینده وی اطلاعی دارد؟ و جزئیات دیگری كه این مجموعه پیچیده را تكمیل می‌نماید. اطلاعاتی از یك منبع بسیار موثق بدست آمد كه كفه انجام ترور را سنگین می‌كرد، این اطلاعات نشان می‌داد كه مغنیه شخصا قصد دارد به دمشق سفر كند. در كنار این مطلب، اطلاعات جدید دیگری از سوی عناصر مختلف در بیروت جمع‌آوری شد كه بنا بر اظهارات روزنامه لبنانی "البلد " از جمله این اطلاعات كه به موساد رسید، تعیین مكانی بود كه فرماندهان حزب‌الله آنجا سوار خودروها می‌شد و در میان آنها مغنیه هم حضور داشت. این دستگاهها اطلاعات مفصلی از این حركات جمع‌آوری كرده بود.

*آغاز عملیات ترور

موساد برای انجام عملیات وارد عمل شد، گروه‌های مختلفی به صورت ناشناس وارد سوریه شدند كه مأموریت‌های مختلفی نظیر جمع‌آوری اطلاعات، اجاره خودروها و آپارتمان‌های مخفی را برعهده داشتند، برخی نیز وظیفه نظارت بر انجام ماموریت را عهده‌دار بودند و عده‌ای نیز مواد منفجره را وارد دمشق می‌كردند. یك هفته پیش از عملیات اعضای گروه اجرایی به دمشق رسیدند. این افراد از طریق پروازهای مستقل از كشورهای مختلف اروپایی به دمشق آمدند. به گزارش روزنامه "ایندیپندنت " تیم ترور مشتمل بر سه تن بود: یك نفر با شركت هواپیمایی فرانسوی از پاریس، یك نفر از میلان ایتالیا و نفر سوم از اردن با شركت هواپیمایی اردن وارد دمشق شد. "ایندیپندنت " همچنین اسامی جاسوسان شخصی را ذكر كرد، اما این كتاب صهیونیستی نام‌ها را حذف كرده و آن را ساخته و پرداخته تخیل نویسنده می‌داند. این سه جاسوس بدون مشكل، بازرسی گذرنامه را پشت سر گذاشته و راهی دمشق شدند تا به مكان مورد توافق با همدستانی از بیروت بروند. این افراد جاسوسان اسرائیلی را به مكانی سری هدایت كردند، در آنجا یك خودوری استیجاری به همراه مواد منفجره مشتمل بر حدود 3 هزار ساچمه در انتظارشان بود. جاسوسان اسرائیلی بعنوان متخصص خودرو و گردشگری در تعطیلات وارد دمشق شدند. درون گاراژی كه دستیاران لبنانی برای ایشان اجاره كرده بودند، محموله را آماده كردند. این محموله درون رادیویی جاسازی شد كه قرار بود فردای آن روز سوار بر خودرویی شود كه منتظر مغنیه خواهد ماند. برخلاف آنچه منتشر شد، جاسوسان، محموله را درون صندلی خودروی مغنیه جاسازی نكرده بودند بلكه محموله درون خودروی كرایه‌ای بود كه در مسیر حركت مغنیه پارك شده بود. تیمی دیگر از جاسوسان وارد دمشق شدند تا رسیدن مغنیه را گزارش كنند. مأموریت این تیم، تعقیب و انتظار خروج مغنیه از نزد همسرش بود.

كسانی كه در جریان تحقیقات ماجرای قتل هستند، به خوبی می‌دانند كه بدون كمك افراد محلی امكان اجرای عملیات وجود نداشت. در نوامبر 2008، روزنامه لبنانی "السفیر " از دستگیری یك شبكه جاسوسی لبنانی خبر داد. یكی از این بازداشت شدگان بنام علی جراح 50 ساله كه از ساكنان لبنان است، به مدت 20 سال در برابر حقوق ماهیانه 7 هزار دلار، برای موساد كار می‌كرده است. جراح بارها به سوریه سفر كرد و ماه فوریه چند روز پیش از عملیات نیز، برای گشت‌‌زنی در منطقه نزدیك به محلی كه قرار بود مغنیه از آن بازدید كند، به دمشق سفر كرد. در میان لوازم جراح، تجهیزات تصویربرداری پیشرفته شامل دستگاه تصویربرداری ویدئویی و دستگاه جی پی اس ضبط شد، كه به خوبی در خودروی وی جاسازی شده بود. جراح در جریان بازپرسی اعتراف كرد، كارفرمایان وی او را برای بازرسی، تصویربرداری و جمع‌آوری هر نوع اطلاعات كوچك از منطقه‌ای كه قرار بود مغنیه به آنجا برود و نیز آپارتمان محل دیدار با همسرش به دمشق فرستاده بودند. در روز عملیات آخرین آمادگی‌ها انجام گرفت، نگهبانان پیرامون ساختمان پخش شدند و اندكی پیش از عصر، رسیدن مغنیه به آپارتمان نهاد را گزارش كردند و شب هنگام خبر دادند كه وی قصد خروج از منزل را دارد، آنها امیدوار بودند كه این آخرین مسیر مغنیه باشد.

تیم تعقیب بدنبال مغنیه بوده و بطور مستمر به فرماندهی گزارش می‌دادند. خودروی بمب‌گذاری شده، آماده استفاده بود؛ قرار بود از راه دور با كمك دستگاههای الكترونیكی دقیق، خودرو منفجر شود. جاسوسان از مدتی پیش خودروی بمب‌گذاری شده را نزدیك خانه‌ای كه قرار بود مغنیه به آن برسد، پارك كردند و به سمت فرودگاه رفتند. دستگاههای الكترونیكی خودروی جیپ نقره‌ای را دنبال كردند. شخصی با محاسن مرتب و لباسی مشكی از آن پیاده شد. او عماد مغنیه بود. همان وقت، حوالی ساعت 10 شب، صدای انفجار مهیبی از منطقه كفرسوسه، به فاصله نه چندان دور از مدرسه‌ای و نزدیك به یك باغ عمومی به گوش رسید. درست همان موقع كه عماد مغنیه از خودروی جیپ پیاده شد، خودروی بمب‌گذاری شده، منفجر شد.

ناگفته‎هایی از حیات و شهادت حاج عماد مغنیه


20 سال تلاش برای ترور سر افعی










روباه، معما، شبح، استراتژیست، مغز متفکر نظامی و شخصیت شماره دو حزب الله لبنان خطابش می‏کردند. FBI جایزه 5 میلیون دلاری برای تحویل مرده یا زنده او را به 25 میلیون افزایش داد؛ شاید 20 سال تعقیب و گریزش توسط دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی امریکا و اسرائیل پایان پذیرد. می‏گفتند بسیاری عملیات‏های انتحاری و حتی جنگ سی و سه روزه هم زیر سر او بوده است. لقب "سر افعی" را هم روزنامه هاآرتص چاپ تل‏آویو به القاب او افزود. عماد مغنیه مقلد آیت الله خامنه‏ای، شاگرد دکتر چمران و جانشین سید حسن نصرالله بود.
سال 1996 بود که ردی از مغنیه در یك كشتی پاكستانی در دوحه قطر به دست آمد و عملیات Return ox برای دستگیری او طراحی شد. كاركشته ترین واحدهای دریایی ناوگان پنجم امریكا مستقر در خلیج فارس متشكل از كشتی ها و تكاوران اسكادرانی از سه واحد ویژه آبی خاكی مستقل از یكدیگر(Amphibious Squadron Three) به علاوه كماندوهای واحد شناسایی با همكاری واحد های حرفه‏ای غواصان ماموریت یافتند با حمله‏ای برق آسا عماد مغنیه را كه در كشتی پاكستانی راهی دوحه قطر بود دستگیر كنند. عملیات در آخرین دقایق كنسل شد چون واحدهای اطلاعاتی نتوانستند حضور حتمی مغنیه را در كشتی تایید كنند.

حرف و حدیث در خصوصش زیاد بود. اتهام انفجارات و آدم‌ربایی‌های لبنان در دهه 80میلادی، ربودن هواپیمای آمریکایی تى.دبلیو.ای در سال 1985، انفجار مقر یهودیان آرژانتین در سال 1994 و عملیات علیه آمریکایی‌ها در عربستان در سال 1996 و... را به او نسبت می‌دادند. می‏گفتند گزارش‏هایی دال بر حضور و نقش‏آفرینی او در ایران، عراق، افغانستان، پاکستان و دیگر مناطق خاورمیانه وجود دارد. برخی از این حرف‏ها فقط برای تخریب او ساخته شده بود. شیخ "صبحی طفیلی" در خصوص برخی مسائل که مطرح می‏شد، می‏گفت:«مغنیه ربطی به این مسایل ندارد.» و سید حسن نصرالله نیز در مصاحبه‌ای در ژوئیه 2003 تصریح می‏کرد كه اتهامات آمریكا علیه مغنیه "اتهاماتی بیش نیست." مشخص نبود او کجا هست و کجا نیست! یکی از جاسوسان صهیونیست، تحت پوشش تاجری فلسطینی، با فواد برادر عماد مغنیه ارتباط گرفت تا شاید بتواند این بار عماد را به دام بیاندازد. تاجر جاسوس قراری با فواد گذاشت و با این وعده که مقداری تجهیزات و وسایل نظامی از مناطق اشغالی آورده است، خواست که عماد را هم به تله بکشاند. عماد که به این مسئله مشکوک شده بود در جلسه حضور نیافت و فواد به جای او در جریان بمب‏گذاری به شهادت رسید.

دخترش او را پدری مهربان و مسؤولیت پذیر، دوستی واقعی و خیرخواه و استادی دلسوز می‏دانست. شرایط سخت پدر خانواده را هم نگران می‏ساخت. فاطمه می‏گفت:«ما مدتها بود نگران بودیم که نکند برای پدر اتفاقی بیافتد و گریه می‌کردیم. ما وضعیت سخت امنیتی وی را درک می‌کردیم و در ذهنمان بود که ممکن است شهید یا اسیر شود اما سعی داشتیم این افکار را از خودمان دور کنیم. ما فکر نمی‌کردیم که شهادت او تا این حد نزدیک باشد.« خودش را عضوی کوچک در حزب الله لبنان می‏دانست. می‏گفت:«اسرائیلی‌ها و آمریکایی‌ها خیلی مرا بزرگ می‌کنند و مسئولیت بسیاری از عملیات‌ها و حوادث را برعهده من می‌نهند؛ گویی فکر می‌کنند کلید امور جهان در دست من است.» و تاکید می‏کرد:«من تنها بخشی کوچک از مجموعه جهادی حزب‌الله هستم که در راه آرمان‌های مقدس مقاومت انجام وظیفه می‌کنم.«

پانزده سال و نیم بیشتر نداشت که تصمیم گرفت شیوه‏های جنگ نامتقارن را بیاموزد. سال 1355 بود. می‏گفت می‏خواهم با صهیونیست‏ها بجنگم و این‏گونه بود که با انیس نقاش یعنی کسی که در سازمان فتح مسئولیت آموزش نیروهایی را در اردوگاهی در جنوب لبنان برعهده داشت، آشنا شد. به این ترتیب به جنبش فتح ارتباط گرفت. سپس وارد جنبش امل شد و اوایل دهه 80 میلادی نیز گمشده خود را در حزب‌الله یافت. انیس نقاش:«وقتی كه انقلاب اسلامی پیروز شد، او خیلی دلش می خواست به ایران بیاید و با امام خمینی بیشتر آشنا بشود. او از من درباره انقلاب اسلامی ایران می پرسید. عكس و پوسترهای امام را پخش می كرد و بعد از آن با سفارت ایران آشنا شد. وقتی كه من رفتم فرانسه و در عملیات اعدام انقلابی "شاهپور بختیار" - كه نیروهای ضد انقلاب را برای انجام كودتا علیه انقلاب اسلامی گردآوری كرده بود - مجروح و اسیر شدم، آنها مثل خیلی از دوستان راه خود را ادامه دادند. حاج عماد از این بچه هایی بود كه خیلی مراقبت از مشی مبارزاتی می‏كرد و كاری جدی را در پیش گرفته بود و دل‏شان به امام و انقلاب اسلامی چسبیده بود.«

سید ابراهیم مرتضی، از سربازان جنگ سی و سه روزه:«در افراد متفاوت می بینیم که وقتی مساله ولایت فقیه مطرح می‏شود از ارادت زبانی و بحث نظری و فکری فراتر نمی روند اما وقتی به حاج رضوان می‏رسیم می‏بینیم که مساله ولایت فقیه در ایشان نه فقط در حرف که در عمل و با تمام توان بروز می کند. با اینکه حاج رضوان هزاران وسیله و عنصر قدرتمند از سلاح حزب الله را دراختیار داشت، در لحظه مواجهه با کوچکترین مسائل هم به رهبر بزگوار حضرت آیت الله خامنه‏ای رجوع می‏کرد که وظیفه شرعی خود را در آن مساله نیز بداند. وی هنگامی که با مسائل مختلف مواجه می شد به ولایت رجوع می‏کرد و می‏گفت که در مقابل ولایت همه چیز و همه کس هیچ اند چرا که ولایت، هدف و مسیر و زندگی او بود و هنگامی که حاج رضوان امام خمینی را درک کرد فهمید که باید در این راه خود را فدا کند. این فقط ویژه خود او نبود و او تمام مجاهدین زیردست خود را نیز تقدیس کننده و پیرو ولایت تربیت کرده بود چرا که معتقد بود پیروی از این راه تنها راه پیروزی است.« ایران که می‌آمد سعی می‌کرد حتماُ به زیارت امام رضا‌(ع) مشرف شود و اغلب، فرصت زیارت حضرت معصومه(س) را هم از دست نمی‌داد. شب شهادتش به زیارت حضرت رقیه رفت، در عزاداری حرم شرکت کرد، غذای نذری هم خورد و بعد هم در جلسه شرکت کرد و آخرش هم... راستی آن شب، شب شهادت رقیه بود. هنگامی که قصد داشت سوار ماشینش شود، ماشین دیگری که در نزدیکی او بمب‏گذاری شده بود، منفجر شد.

سید حسن نصرالله، دبیركل حزب‌الله لبنان با حضور بر مزار شهید "عماد مغنیه" متعهد شد در اسرع وقت، انتقام خون وی را از رژیم صهیونیستی بگیرد. او گفت که«‌اگر می‌خواهید به این صورت بجنگید، ما هم آماده‌ایم با شما در تمام جهان به این صورت مبارزه كنیم.«