تبیان، دستیار زندگی

ورزش منظم، مصرف لبنیات كافی و مكمل های كلسیم، استفاده از نورآفتاب و قطع مصرف سیگار از عوارض یائسگی جلوگیری می كند.

یائسگی مرحله ای طبیعی در زندگی همه خانم هاست كه معمولا در میانگین سنی ۵۰ سالگی شروع می شود. اما چون یائسگی با تغییراتی نیز همراه است، برخی آن را به بحران میانسالی زنان تعبیر می كنند.

دكتر الهه ثناگو، جراح و متخصص زنان و زایمان در این باره به «جام جم» می گوید: «به قطع كامل قاعدگی كه همراه با كاهش هورمون های زنانه است، یائسگی می گویند.

به طور معمول ۲ تا ۶ سال قبل از ایجاد یائسگی كامل و در سنین حدود ۴۰ تا ۵۰ سالگی، ممكن است عادات ماهانه نامنظم شود.

به این صورت كه خونریزی های بین دوره وجود داشته، قاعدگی ها به هم نزدیك شده و سپس فاصله بین آنها طولانی می شود و در نهایت قطع كامل قاعدگی اتفاق می افتد.»

یائسگی زودرس

وی می افزاید: «ژنتیك خود فرد عامل مهمی در تعیین سن یائسگی است. با این كه سن معمول یائسگی حدود ۵۰ سالگی است، اما برخی ممكن است تا پس از آن هم یائسه نشده و برعكس گروهی دیگر در سنین پایین تر یائسگی را تجربه كنند. اما در صورتی كه یائسگی زیر ۴۰ سال ایجاد شود، آن را یائسگی زودرس می نامند.»

دكتر ثناگو ادامه می دهد: «یائسگی زودرس در هر سنی حتی زیر ۴۰ سال نیز ممكن است اتفاق بیفتد.

البته در مواردی كه یائسگی زیر ۳۰ سال است، به آن از كارافتادگی زودرس تخمدان می گویند.»

وی می افزاید: «افرادی كه در سنین پایین یائسه می شوند، ممكن است بیماری هایی همراه هم داشته و باید از نظر تیروئید، مشكلات فوق كلیه و دیابت تحت نظر باشند، زیرا این مشكل می تواند به دلیل یك بیماری خودایمنی یا مشكلات كروموزومی ایجاد شود.»

به گفته وی افرادی كه در سنین زیر ۳۰ سال یائسه می شوند باید حتما بررسی ژنتیك انجام داده و اقدامات لازم را انجام دهند. بستگان نزدیك این افراد (دختر، خواهر و...) نیز باید حتما بررسی شوند.

عوامل موثر در بروز یائسگی

این پزشك متخصص در مورد سایر عوامل بروز یائسگی می گوید: «عوامل محیطی هم می توانند روی فعالیت تخمدان تاثیر بگذارند. به عنوان نمونه سیگار، سموم محیطی، اشعه درمانی روی لگن، شیمی درمانی، جراحی های تخمدان و حتی برداشتن رحم می تواند باعث تسریع بروز یائسگی شوند.»

علائم یائسگی

دكتر ثناگو در مورد علائم یائسگی می گوید: «گرگرفتگی یكی از مشخص ترین علائم است كه معمولا چند سال قبل از شروع یائسگی ایجاد شده و تا چند سال پس از آن هم ادامه می یابد.»

به گفته وی، یائسگی به علت كاهش هورمون استروژن در زنان منجر به تغییرات دیگری هم می شود كه ممكن است برخی نشانه خاصی نداشته اما بسیار مهم باشند.

وی در این مورد توضیح می دهد: «مهم ترین این عوارض پوكی استخوان و تغییرات در سیستم قلبی ـ عروقی به صورت افزایش گرفتگی عروق قلب و احتمال وقوع سكته های قلبی و مغزی است.

افزایش ابتلا به عفونت های ادراری و تكرر ادرار نیز از دیگر علائم است. كاهش استروژن روی پوست نیز تاثیر داشته و به صورت نازك شدن لایه سطحی پوست، كاهش چربی پوست و افزایش چروك های پوستی ظاهر می شود.»

وی ادامه می دهد: «خشكی چشم ها به علت كاهش ترشح مجاری اشكی، كاهش شنوایی، سوزش، التهاب و خونریزی لثه ها، لق شدن و افتادن دندان ها از دیگر علائمی است كه ممكن است بروز كند. كیفیت صدا نیز ممكن است تغییر كرده و صدا كلفت تر شود.»

وقوع این تغییرات و نگرش برخی خانم ها نسبت به این دوره، ممكن است سبب بروز افسردگی هم بشود.

اقدامات مورد نیاز

دكتر ثناگو می گوید: «تمام زنانی كه در سنین یائسگی هستند، باید با مشاهده اولین نشانه به پزشك مراجعه كرده و درمان های خاص خود را دریافت كنند.

بهترین درمان كه مانع از وقوع علائم یائسگی می شود، هورمون درمانی است كه البته پیرامون آن بحث و جدل های زیادی هم وجود دارد.

بنابراین برای شروع هورمون درمانی حتما باید آزمایشات و معاینات دقیق انجام گرفته و افراد واجد شرایط انتخاب شوند.

البته این افراد باید همواره تحت نظر پزشك بوده و معاینات و آزمایشات سالانه را انجام دهند.»

توصیه برای این دوران

وی می افزاید: «به خانم هایی كه در این سنین هستند توصیه می شود به وضعیت استخوانی خود توجه داشته و با ورزش منظم، مصرف لبنیات كافی و در صورت لزوم مكمل های كلسیم، استفاده از نورآفتاب و قطع مصرف سیگار از بروز پوكی استخوان جلوگیری كنند.

البته برای كسانی كه دچار پوكی استخوان شده اند هورمون درمانی یا مصرف داروهای خاصی زیرنظر پزشك الزامی است.»

این متخصص زنان در مورد دیگر عوارض یائسگی می گوید: «كنترل وزن و جلوگیری از چاقی به همراه مصرف غذاهای كم چرب و ورزش می تواند در كاهش عوارض قلبی موثر باشد. علائم ادراری و تناسلی نیز با مصرف هورمون به صورت خوراكی یا موضعی قابل درمان است.»

به گفته وی مصرف سویا، غلات، عدس، نخود یا تركیبات گیاهی كه از خانواده فیتواستروژن ها هستند تاثیر مختصری بر بهبود علائم دارند.

وی به خانم هایی كه در این سنین هستند توصیه می كند، مراجعه به پزشك و معاینات دقیق و مورد نیاز را فراموش نكرده و حتما بررسی های لازم را انجام دهند.

وی تاكید می كند: «وقوع یائسگی بحرانی هولناك در زندگی نیست و تنها گذر از یك مرحله و ورود به مرحله ای جدید است كه باید با هوشیاری با آن روبه رو شد.»