بیمار آقای ح.م 49 ساله ساکن روستای ..، صاحب 5 فرزند، 2پسر، 3 دختر. شغل آزاد، همسرش خانه دار می باشد. بیمار سابقه جراحی قلب باز دارد. سال 1381 در تهران CABG انجام داده است و اکنون قرص متورال و لوزارتان و پرل TNG به صورت PRN مصرف می کند. بیمار سابقه دیابت را ذکر می کند و داروی گلی بن گلامید مصرف می کند. سابقه چربی بالا دارد و قرص آتروستاتین مصرف می کند. بیمار اعتیاد مواد هم دارد. تقریبا 6 سال است که تریاک مصرف می کند.
سابقه بیماری در خانواده: مادر دیابتیک، پدر انفارکتوس میوکارد، برادر سرطان خون. حساسیت به دارو و غذا را ذکر نمی کند.
به علت ترومای نافذ شکم که طی درگیری با دامادش چاقو خورده بود دچار پارگی شکم شده است. شستشو انجام شد. توکسوئید تزریق شد. کفلین یک گرم به صورت استت دریافت کرد. یک واحد رزرو خون برایش انجام گرفت و ترانسفوزیون شد. به علت پارگی عمیق توسط جراح عمومی در بخش اورژانس ویزیت شد و دستور انتقال به اتاق عمل داده شد. بیمار همان شب اتاق عمل رفته و عمل لاپاراتومی برایش انجام می شود و روده باریک به اندازه 1.5 سانتیمتر پارگی داشته که ترمیم می شود. همچنین پرده دیافراگم سه سانتیمتر پارگی پیدا کرده بود که سوچور شد.
- توسط پزشک معالج ویزیت شد و سفتریاکسون به صورت روزی دو بار برایش شروع شد. مشاوره قلب هم برایش انجام شد. متورال و لوزارتان و آترواستاتین و ASA برای مریض شروع شد. مشاوره غدد هم برایش انجام شد و قرص گلی بن گلامیدش را Hold کرد و بجایش انسولین در صورت بالا بودن قند گذاشت.

آزمایشات روتین ارسال شد:  فقط قند خون ناشتا بالا بود که طبق پروتکل انسولین دریافت میکند.
هموگلوبین 13.2 بود ولی روز بعد 14.1 شد.
بیمار با شکم بند راه می رود. رژیم مایعات محدود را تحمل کرد. درن خارج شد.  کپسول سفالکسین 500 برایش شروع شد هر هشت ساعت مصرف می کند.

به طور كلی به برش هر قسمت از شكم كه منجر به باز شدن حفره شكمی می شود لاپاراتومی اطلاق می گردد.

بیماری ها و اختلالات مختلف شكمی می تواند منجر به لاپاراتومی شوند. برش های مختلفی جهت اكسپلوراسیون حفره شكمی بكار می روند. از بین این برش ها، با برش میدلاین تقریبا  تمام اقدامات جراحی در شكم یاخلف صفاق قابل انجام است. از این رو از این روش بطور شایع استفاده می شود. بطوری كه واژه لاپاراتومی را معادل انسزیون میدلاین می دانند. حدود پنجاه درصد از همه مراجعین به جراحان عمومی را اورژانس های حاد جراحی تشكیل می دهند كه حدود نیمی از این موارد به دنبال علائم شكمی است كه نصف این موارد نیاز به جراحی شكم پیدا می كنند.

  كاربرد لاپاراتومی اورژانس بطور كلی شامل موارد زیر است:

- ترومای شكمی

- شكم حاد جراحی: این ناراحتی خود طیف وسیعی از بیماری ها از جمله ، پریتونیت ودیگر موارد را تشكیل می دهد.

ترومای شكم  تروما و مصدومیت و عواقب آن از مشكلات عمده جوامع امروزی و تهدید جدی برای سلامتی جامعه می باشد و شكم از شایع ترین قسمت های بدن است كه دچار آسیب می شود، سالانه حدود یك میلیون نفر در حوادث مختلف مجروح می شوند و در اكثر مواقع به احشاء داخل شكمی آسیب وارد می شود.

انواع تروما

ترومای شكمی را به دو دسته كلی ترومای نافذ و ترومای غیرنافذ تقسیم می كنند.

به طور كلی میزان مرگ و میر ناشی از ترومای غیر نافذ خیلی بیشتر از  ترومای نافذ است در بیماران مبتلا به ترومای بلانت كه از نظر همودینامیكی مشكلی نداشته باشند، سی تی اسكن یكی از بهترین وسایل تشخیصی است. علی رغم اقبال فراوان به لاپاراسكوپی اما به لحاظ مهم بودن فاكتور زمان محدودیت در بررسی كامل شكم و ارگان ها خصوصا" طحال و عدم امكان بررسی دقیق خلف صفاق نتوانسته جایی در بیماران ترومایی حفظ نماید و علی رغم وجود تكنیك های تشخیصی جدید و بهتر مثل سی تی اسكن هنوز هم ترومای شكم برای هر پزشكی مسئله بغرنجی است.

 نزدیك به 60 درصد از همه تروماهای غیر نافذ به علت حوادث ناشی از خودروهاست و 20 درصد تروماهای نافذ در ناحیه شكم روی می دهد طحال، كبد، كلیه ها وروده ها شایع ترین ارگان های آسیب دیده در ترومای شكمی هستند. شایع ترین عضوی كه در ترومای غیر نافذ آسیب می بیند طحال است و شایع ترین عضوی كه در ترومای نافذ آسیب می بیند، روده ها هستند.

شكم حاد و ترومای نافذ شکم شایع ترین علت لاپاراتومی اورژانسی بوده و پریتونیت و انسداد روده از شایع ترین علل شكم حاد است كه منجر به لاپاراتومی اورژانسی شده است. در بیماران ترومایی، ترومای غیر نافذ ناشی از تصادف با اتومبیل بیشترین علت لاپاراتومی اورژانسی بوده است.

منابع

كتاب برونر و سودارث مبحث گوارش

كتاب جراحی شوارتز

كتاب درسنامه جامع پرستاری تالیف میترا ذوالفقاری

تهیه کننده:  سلیم یمرعلی. کارشناس پرستاری. دانشگاه علوم پزشکی گلستان