پاسخ :
درباره ی چگونگی شیر خوردن حضرت سیدالشهدا(ع)
در دوران كودكی، سه احتمال وجود دارد:
الف ـ آن حضرت از مادر خویش حضرت فاطمه(س)
شیر خورده باشد؛ مثل دیگر كودكان كه به هنگام تولد از سینه ی مادر شیر می خورند؛
ب ـ آن حضرت (به سبب اختلاف سنّی كمی كه با
برادرش امام مجتبی(ع) داشته است ـ مرحوم محدث قمی آن را به مقدار اقل مدت حمل دانسته
و اقل مدت حمل شش ماه است ـ از دایه شیر خورده باشد. مرحوم محدث قمی در تأیید این مطلب
روایتی را از اصول كافی از حضرت رضا(ع) نقل می كند كه: "ما بین امام حسن و امام
حسین(ع) یك طهر و شش ماه و ده روز واقع شده است)؛[1]
ج ـ آن حضرت از هیچ زنی چه حضرت فاطمه(س)
چه غیر حضرت فاطمه(س) شیر ننوشیده است؛
اما آنچه بررسی روایات به دست می دهد، احتمال
اول را منتفی می سازد؛ چون حضرت فاطمه(س) در آن ایام بیمار بودند و شیر در سینه ی آن
حضرت خشكیده بود و به این مطلب در روایات تصریح شده است؛ لیكن بعضی از روایات، ارتضاع
آن حضرت از هر زنی، چه حضرت فاطمه(س) و چه غیر آن حضرت، را منكر شده اند؛ از جمله ی
این روایات كه ابن شهرآشوب و شیخ صدوق در علل الشرایع و مرحوم محدث قمی در منتهی الآمال
آورده اند، این است كه: هنگام ولادت امام حسین(ع)، حضرت فاطمه(س) بیمار گشت و شیر ایشان
خشك شد، تا این كه از شیر دادن ناتوان گشت؛ از این رو پیامبر اكرم(ص) مُرضِع و دایه
ای طلب كردند، ولی یافت نشد؛ پس خود آن حضرت به حجره ی حضرت فاطمه(س) آمدند و انگشت
ابهام خویش را در دهان حضرت سیدالشهدا(ع) گذاردند و او هم می مكید و حتی بعضی نقل كرده
اند كه زبان مبارك را در دهان امام حسین(ع) می گذاشت و آن حضرت می مكید. نقل شده است
كه خداوند متعال تا چهل شبانه روز رزق و روزی امام حسین(ع) را در زبان پیغمبر اكرم(ص)
قرار داده بود، پس گوشت و خون امام حسین(ع) از گوشت و خون پیامبر اكرم(ص) رویید.[2]
مرحوم كلینی در اصول كافی از امام صادق(ع)
نقل می كند كه امام حسین(ع) از انگشت ابهام پیامبر اكرم(ص)شیر نوشیده است و او مدت
آن را دو یا سه روز می داند و در ادامه می نویسد: هیچ فرزندی جز حضرت عیسی بن مریم(ع)
و حسین بن علی(ع) شش ماهه متولد نشد كه بماند.[3] مرحوم سید بحرالعلوم در این باره
می فرماید:
لله مرتضع لم یرتضع ابداً من ثدی انثی و من
طه مَراضِعهُ[4]
برای خداوند شیرخورده ای است كه از سینه ی
هیچ زنی شیر نخورده است، در حالی كه از دست پیامبر اكرم(ص) شیر نوشیده است.
اما در مورد احتمال دوم كه آن حضرت از دایه
شیر خورده باشد، روایاتی نقل كرده اند كه آن حضرت دایه ای داشته است به نام ام الفضل
بنت حارث ـ زن عباس بن عبدالمطلب ـ و این روایات به این مضمون است:
صاحب "مستدرك الصحیحین" به سند
خود از ام الفضل نقل می كند:
"همانا ام الفضل بر رسول خدا(ص) وارد
شد؛ پس گفت: ای پیامبر خدا، من دیشب خوابی دیدم كه بسیار سخت و دشوار بود! پیامبر اكرم(ص)
دوباره فرمودند: چه دیدی؟ گفت: همانا سخت و ترسناك بود! پیامبر اكرم(ص) دوباره فرمودند:
آن چه بود؟ گفت: دیدم مثل این كه قطعه ای از جسم و بدن شما جدا شد و در دامن من افتاد!
پس، پیامبر(ص) فرمودند: خوابی كه دیده ای خیر باشد؛ به خواست خدا دخترم فاطمه(س) پسری
به دنیا می آورد، آن گاه در دامان تو قرار می گیرد؛ سپس فاطمه(س) حسین(ع) را به دنیا
آورد، و او در دامان من قرار گرفت و دایه اش شدم".
ابن سعد نیز در "طبقات الكبری"
به سند خود از سماك بن حرب نقل می كند:
"به درستی كه ام الفضل همسر ـ عباس بن
عبدالمطلب ـ گفت: ای پیامبر خدا، من در خواب دیدم مثل این كه عضوی از اعضای بدن شما
در خانه ی من است، پیامبر(ص) فرمودند: آنچه دیده ای خیر باشد! دخترم فاطمه(س) پسری
به دنیا می آورد و تواو را شیر می دهی به شیر فرزندت "قُثَم" سماك بن حرب
گفت: پس فاطمه(س) حسین(ع) را به دنیا آورد؛ سپس كفالت و دایگی او را به ام الفضل سپرد...."
بنابراین بررسی روایت گوناگون به دست می دهد
كه امام حسین(ع) با توجه به اعجاز گونه بودن تمام خصوصیات آن حضرت از انگشت ابهام پیامبر(ص)
شیر نوشیده است و این موضوع از نظر علمای شیعه صحیح و قابل اعتماد است، اگر چه علمای
اهل سنّت آن را ذكر نكرده اند.
بنابراین، در مقام پذیرش این موضوع و در تعارض
بین این روایات این گونه می توان جمع نمود كه: امام حسین(ع) ابتدا دو یا سه یا حتی
چهل روز از انگشت پیامبر شیر خورده است و سپس بقیه ی مدت را در دامان ام الفضل گذرانیده،
او پرورش و تربیت امام حسین(ع) را عهده دار بوده است؛ چرا كه این اعجاز پیامبر(ص) مانع
از شیر خوردن آن حضرت در دو سال تمام (حولین كاملین) ـ كه از اسباب و علل عادی می باشد
ـ نمی گردد.
[1] . اصول كافی، كلینی،
ج 1، ص 366 ، مترجم سید جواد مصطفوی، كتاب فروشی علمیة اسلامیه.
[2] . منتهی الآمال، شیخ عباس قمی، ص 206،
چ: كتابفروشی علمیه اسلامیه.
[3] . اصول كافی، كلینی، ج 2، ص 366، مترجم:
سید جواد مصطفوی، كتابفروشی علمیه اسلامیه.
[4] . منتهی الآمال، همان.
