کلیه یکی از مهم‌ترین اندام‌های درونی بدن انسان است. اکثر اعضای بدن برای عملکرد مطلوب وابسته به کلیه‌ها هستند، بنابراین عملکرد مناسب این عضو حیاتی برای ما بسیار مهم است. یکی از مشکلاتی که برخی افراد با آن روبه‌رو هستند، دفع پروتئین است.
کلیه‌ها در بدن وظایف بسیار مهمی بر عهده دارند؛ از جمله شرکت در فعالیت خون‌سازی بدن، تنظیم متابولیسم ویتامین D ، دخالت در متابولیسم کلسیم و سیستم استخوانی، کنترل سیستم اسید و باز بدن و دفع سموم.
برای دفع سموم بدن، خون از گلومرول کلیه ها که نقش صافی را دارند، عبور می‌کند. این صافی باعث می‌شود مواد ضروری برای اعضای مختلف بدن، بازجذب شده و در عین حال، سموم و مواد زائد دفع شوند.
زمانی که کلیه دچار اختلال می شود، موادی که در حالت عادی نباید از صافی گلومرول‌ها رد شوند مثل پروتئین‌ها، از آنها عبور کرده و برعکس بازجذب مواد لازم مختل می‌گردد. البته در حد خیلی کم ( کمتر از 150 میلی‌گرم در 24 ساعت) بعضی از انواع پروتئین‌ها ، می‌توانند در ادرار دیده شوند و طبیعی است.
فردی که مشکل پروتئین‌اوری (دفع پروتئین در ادرار) دارد، دفع پروتئین در ادرارش به طور غیرعادی انجام می‌شود.
پروتئین‌اوری می‌تواند نشانه خیلی مهم از بیماری‌های زمینه‌ای کلیه باشد. در واقع بهتر است بگوییم پروتئین‌اوری، بیماری نیست، بلکه نشانه‌ای مهم است که ممکن است به دلیل سوءاثر برخی داروها بر کلیه یا در جریان برخی بیماری‌های عفونی به وجود آید. در اثر دیابت و فشار خون هم ممکن است پروتئین‌اوری پیدا شود.
به طور کلی پروتئین‌اوری موردی است که نباید به راحتی از کنارش گذشت و مراجعه به پزشک و انجام آزمایشات و معاینات در این مواقع لازم است.
اولین قدم در معاینات این است که ثابت شود بیمار پروتئین‌اوری دارد یا نه. این مورد با آزمایش ادرار معمولی مشخص می‌شود. پس از آن باید مشخص کنیم که میزان دفع پروتئین در 24 ساعت چقدر است و نوع آن را مشخص کنیم.
اگر فرد پروتئین‌اوری پیدا کند و حجم پروتئین دفعی زیادتر از حد مشخص باشد، جایگزینی این پروتئین برای بدن مشکل می‌شود.
خوب است بدانیم پروتئین‌ها مولکول‌هایی هستند که در داخل رگ‌ها ایجاد فشار اسمزی می‌کنند و با این کار باعث می‌شوند که آب از درون رگ به درون بافت‌ها نشت پیدا نکند.
به همین دلیل یکی از نشانه‌های پروتئین‌اوری، نشت آب به خارج از عروق است که این مورد را به صورت ورم می‌توانیم ببینیم. این حالت (اِدِم) در قسمت‌هایی که پوست شل است، مانند زیر چشم، سریع‌تر ایجاد می‌شود. در این شرایط ادم اندام‌ها به وجود می‌آید، به صورتی که اگر فرد انگشتر دست می‌کند، برایش تنگ می‌شود.
البته هر ورمی نشانه بیماری کلیوی نیست. خیلی از بیماران هنگام مراجعه به پزشک به دلیل ورم دست و پا نگران بیماری کلیوی هستند. ولی این طور نیست که هر کسی با وجود ورم زیر چشم، لزوما پروتئین‌اوری داشته باشد.
افراد باید حتما هر 6 ماه یک بار به پزشک مراجعه کنند و آزمایشات لازم را انجام دهند، اما چنانچه فردی دچار علائمی نظیر پرادراری، سوزش ادرار، تکرر ادرار و خون ادراری شد، باید فورا به پزشک مراجعه کند.
مصرف پروتئین راه حل نیست
گاهی مردم تصور می‌کنند با مصرف پروتئین می‌توانند این مشکل را رفع کنند. اما قضیه این گونه نیست. پروتئینی که در ادرار دفع می‌شود، می‌تواند در بافت‌های گلومرول خسارات برگشت‌ناپذیری ایجاد کند و موجب از بین رفتن عملکرد طبیعی کلیه‌ها شود. بنابراین خوردن پروتئین کاری اشتباه است و باید برای درمان، به دستورات پزشک متخصص عمل شود.
مواردی مانند عفونت ادراری و سنگ کلیه علائمی دارند، ولی پروتئین‌اوری نشانه‌ای است که بیمار در مراحل اولیه متوجه آن نمی‌شود. نشانه‌های اولیه ممکن است پرادراری، بیدار شدن در شب برای دفع ادرار و ادم اندام‌ها باشد.
پس از تشخیص بیماری ممکن است توسط پزشک رژیم غذایی خاصی تجویز شود.
البته ممکن است برای تشخیص دقیق بیماری نیاز به نمونه‌برداری از کلیه نیز وجود داشته باشد، زیرا هر بیماری کلیه، درمان و داروی خاص خود را دارد.
