مراد از مرجون لامرالله در سورۀ توبه چیست ؟ مشاهده در قالب PDF چاپ فرستادن به ایمیل
نوشته شده توسط Administrator
دوشنبه, 17 آبان 1389 ساعت 04:27
جواب:غیر از افراد بسیار شایسته و مؤمن و افراد بسیار زشت و كافر و غیر از مستضعفین و مَن یُلحَق بهم و غیر از مؤمنین معمولى كه كارهاى خوب و بد را با هم آمیخته بجا مىآورند، در قرآن مجید افرادى را بیان میكند كه فوراً به حساب آنها به مجرّد موت رسیدگى نمىشود.
بلكه تأخیر مىافتد تا وقتى كه قیامت در رسد و به حساب نفوس و صلاح و طلاح آنها رسیدگى شود. در قیامت كه عالم ظهورات نفوس است، در آنجا خداوند بر اساس حالتهاى نفسیّه آنان، یا آنانرا مورد رحمت خود قرار می دهد و یا آنكه تسلیم عذاب میكند، و آنان را «مُرْجَوْن لِامْرِ اللَهِ» گویند.
در سوره توبه، پس از آنكه خداوند حال مردم بسیار خوب و بسیار بد و مردمى كه اعمالشان آمیخته خوبى و بدى است را ذكر مىنماید، حال این طائفه را بیان میكند؛ بدین طریق:
1-«وَالسَّبِقُونَ الاوَّلُونَ مِنَ الْمُهَجِرِینَ وَ الانْصَارِ وَالَّذِینَ اتَّبَعُوهُم بِإِحْسنٍ رَضِىَ اللَهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ وَ أَعَدَّ لَهُمْ جَنَّتٍ تَجْرِى تَحْتَهَا الانْهرُ خلِدِینَ فِیهَآ أَبَدًا ذ لِكَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ»[1].پیشگامان نخستین از مهاجرین و انصار، و كسانى كه به نیكى از آنها پیروى كردند، خداوند از آنها خشنود گشت، و آنها (نیز) از او خشنود شدند و باغهایى از بهشت براى آنان فراهم ساخته، كه نهرها از زیر درختانش جارى است جاودانه در آن خواهند ماند و این است پیروزى بزرگ.
2- «وَ مِمَّنْ حَوْلَكُم مِنَ الاعْرَابِ مُنفِقُونَ وَ مِنْ أَهْلِ الْمَدِینَةِ مَرَدُوا عَلَى النِّفَاقِ لَا تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ سَنُعَذِّبُهُم مَرَّتَیْنِ ثُمَّ یُرَدُّونَ إِلَى عَذَابٍ عَظِیمٍ»[2].«و از أعرابى كه در اطراف شما زندگى مىكنند جماعتى از منافقین هستند و از اهل مدینه نیز جماعتى هستند كه نفاق خود را به حدّ اعلى رسانیده و در این نفاق استمرار و دوام دارند، تو آنها را نمىشناسى و ما آنها را مىشناسیم. بزودى دوبار آنان را عذاب خواهیم كرد (یكى در عالم دنیا و یكى در عالم برزخ) و سپس به عذابى عظیم فرستاده خواهند شد.»
3- « وَ ءَاخَرُونَ اعْتَرَفُوا بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُوا عَمَلًا صلِحًا وَ ءَاخَرَ سَیِّئًا عَسَى اللَهُ أَن یَتُوبَ عَلَیْهِمْ إِنَّ اللَهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ»[3]. «و جماعت دیگرى هستند كه به گناهان خود اعتراف نموده، مقدارى از اعمال صالحه انجام دادهاند و مقدارى از اعمال زشت بجاى آوردهاند. شاید خداوند از گناه آنها درگذرد، و بدرستیكه خداوند غفور و رحیم است».
و پس از بیان چند آیه میرسد به این آیه:
4-«وَءَاخَرُونَ مُرْجَوْنَ لِامْرِ اللَهِ إِمَّا یُعَذِّبُهُمْ وَ إِمَّا یَتُوبُ عَلَیْهِمْ وَ اللَهُ عَلِیمٌ حَكِیمٌ[4]» .و گروهى دیگر، به فرمان خدا واگذار شدهاند (و كارشان با خداست) یا آنها را مجازات مىكند، و یا توبه آنان را مىپذیرد (، هر طور كه شایسته باشند) و خداوند دانا و حكیم است!
مرحوم کلینی درکتاب شریف«كافى»به دو سند متّصل از حضرت امام محمّد باقر«علیه السلام» روایت می كند راجع به« مُرْجَوْنَ لِامْرِ اللَهِ » و مضمون دو روایت یكى است، ولى ما در اینجا عین عبارت روایت اوّل را مىآوریم:
محمّد بن یحیى از أحمد بن محمّد از علىّ بن حَكَم از موسى بن بكراز زُرارة از حضرت باقر «علیه السّلام » در قول خداوند عزّ و جلّ:« وَ ءَاخَرُونَ مُرْجَوْنَ لِامْرِ اللَه» :
1- قَالَ: قَوْمٌ كَانُوا مُشْرِكِینَ فَقَتَلُوا مِثلَ حَمْزَةَ وَ جَعْفَرٍ وَ أَشْبَاهَهُمَا مِنَ الْمُؤْمِنِینَ، ثُمَّ إنَّهُمْ دَخَلُوا فِى الإسْلَامِ فَوَحَّدُوا اللَهَ وَ تَرَكُوا الشِّرْكَ وَ لَمْ یَعْرِفُوا الإیمَانَ بِقُلُوبِهِمْ فَیَكُونُوا مِنَ الْمُؤْمِنِینَ فَتَجِبَ لَهُمُ الْجَنَّةُ، وَ لَمْ یَكُونُوا عَلَى جُحُودِهِمْ فَیَكْفُرُوا فَتَجِبَ لَهُمُ النَّارُ؛ فَهُمْ عَلَى تِلْكَ الْحَالِ إمَّا یُعَذِّبُهُمْ وَ إمَّا یَتُوبُ عَلَیْهِمْ[5].
«حضرت باقر «علیه السّلام» در تفسیر این آیه:«وَ ءَاخَرُونَ مُرْجَوْنَ لِامْرِ اللَهِ » فرمودند: مراد از آنها قومى هستند كه سابقاً از مشركان بودهاند و مانند حضرت حمزه سیّد الشّهداء و حضرت جعفر طیّار و أمثال آنها را از گروه مؤمنان به خدا كشتهاند؛ و سپس آنها داخل در دین اسلام شدند و خداى را به وحدانیّت پذیرفتند و شرك را ترك گفتند، امّا ایمان در دلهاى آنان وارد نشد، و معرفت به خدا به دلهاى خود پیدا نكردند تا از مؤمنین باشند و بهشت بر آنان واجب گردد، و نیز بر انكار و مكابره خود هم باقى نماندهاند تا از كافران باشند و آتش بر آنها واجب شود؛ اینان بر همین حال هستند كه یا پروردگار آنها راعذاب كند و یا از آنها بگذرد».مضمون این روایت را علىّ بن إبراهیم با سند متّصل خود در تفسیرش آورده است.
2- در بعضى از روایات این طائفه را از زمره مستضعفین شمردهاند، چنانكه در «معانى الاخبار» و «تفسیر عیّاشى»، در اوّلى با سند متّصل خود، و در دوّمى مرفوعاً روایت می كند از حُمران بن أعیَن:
قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَهِ «َعلَیْهِ السَّلَام»ُ عَنْ قَوْلِ اللَهِ عَزّ وَ جَلَّ«: إِلَّا الْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الرِّجَالِ»؛قَالَ: هُمْ أَهْلُ الْوَلَایَةِ. قُلْتُ: وَ أَىُّ وَلَایَةٍ؟فَقَالَ: أَمَا إنَّهَا لَیْسَتْ بِوَلَایَةٍ فِى الدِّینِ وَ لَكِنَّهَا الْوَلَایَةُ فِى الْمُنَاكَحَةِ وَ الْمُوَارَثَةِ وَ الْمُخَالَطَةِ وَ هُمْ لَیْسُوا بِالْمُؤْمِنِینَ وَ لَا بِالْكُفَّارِ وَ هُمُ الْمُرْجَوْنَ لِامْرِ اللَهِ عَزّ وَ جَلَّ.[6]
حمران می گوید: از حضرت امام جعفر صادق «علیه السّلام» درباره تفسیر آیه مستضعفین سؤال كردم. حضرت فرمودند: ایشان اهل ولایت اند.عرض كردم: كدام ولایت؟
حضرت فرمودند: مراد من از ولایت، آن ربط و وابستگى قلبى نیست كه به حقیقت دین مربوط باشد،بلكه مراد من از ولایت همان ظاهر اسلام و استفاده كردن از نكاح و ارث و آمیزش با مسلمانان است، لیكن در حقیقت، این افراد نه از مؤمنین هستند و نه از كفّار، و بلکه آنان مُرجَونَ لِامْرِ اللَه «عَزّ وَ جلَّ» هستند.
3- در تفسیر «المیزان» روایت كردهاند از «تفسیر قمّى» از ضُرَیس كُناسىّ از حضرت أبى جعفر امام محمّد باقر «علیه السّلام»:
قَالَ: قُلْتُ لَهُ: جُعِلْتُ فِدَاكَ مَا حَالُ الْمُوَحِّدِینَ الْمُقِرِّینَ بِنُبُوَّةِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَهُ عَلَیْهِ وَ ءَالِهِ مِنَ الْمُذْنِبِینَ الَّذِینَ یَمُوتُونَ وَ لَیْسَ لَهُمْ إمَامٌ وَ لَا یَعْرِفُونَ وَلَایَتَكُمْ؟
فَقَالَ: أَمَّا هؤُلَآءِ فَإنَّهُمْ فِى حُفَرِهِمْ لَا یَخْرُجُونَ مِنْهَا؛ فَمَنْ كَانَ لَهُ عَمَلٌ صَالِحٌ، وَ لَمْ یَظْهَرْ مِنْهُ عَدَاوَةٌ فَإنَّهُ یُخَدُّ لَهُ خَدٌّ إلَى الْجَنَّةِ الَّتِى خَلَقَهَا اللَهُ بِالْمَغْرِبِ، فَیَدْخُلُ عَلَیْهِ الرَوْحُ فِى حُفْرَتِهِ إلَى یَوْمِ الْقِیَمَةِ حَتَّى یَلْقَى اللَهَ فَیُحَاسِبَهُ بِحَسَنَاتِهِ وَ سَیِّئَاتِهِ، فَإمَّا إلَى الْجَنَّةِ وَ إمَّا إلَى النَّارِ.فَهؤُلَآءِ الْمَوْقُوفُونَ لِامْرِ اللَهِ عَزّ وَ جَلَّ...»[7] .
«ضریس كناسىّ می گوید: به حضرت باقر«علیه السّلام »عرض كردم: فدایت شوم، افرادى هستند كه به وحدانیّت خداوند عزّ و جلّ اقرار و اعتراف نمودهاند و به نبوّت محمّد«صلّى الله علیه و آله و سلّم»اقرار كردهاند ولى به ولایت شما آشنا نشدهاند، و از گناهكارانى هستند كه مىمیرند و امامى ندارند؛ حال آنها چیست حضرت فرمودند: این افراد را در قبرهاى خود نگاه می دارند به طوریكه خارج نمىشوند.از میان آنها افرادى كه اعمال صالحه انجام دادهاند و نسبت به ما از آنها عداوتى بروز ننموده است، از زیر قبور آنان نقبى مىكشند تا بهشتى كه پروردگار در مغرب خلق فرموده است، و از این راه رَوح از آن بهشت پیوسته در این قبور مىآید تا روز قیامت و تا اینكه خدا را ملاقات كنند، پس خداوند به حساب آنان رسیدگى فرموده و یا به بهشت و یا به دوزخ بفرستد؛ این افراد هستند كه مَوْقوفونَ لِامْرِ اللَهاند».
به هر حال کار این گروه به خدا واگذار شده است و البته رحمت خدا نیز بر غضب او مقدم است.ورحمت گسترده اش شامل همه چیز شده است.
[1] .التوبة/100.
[2] .التوبة/101.
[3] .همان/102.
[4] . التوبة/106.
[5] الكافی، ج2، ص: 406.
[6] . معانی الأخبار ، ص 203 ، باب معنى المستضعف
[7] . بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار ،ج69، 159 .
برگرفته از: سایت مذاهب