تبیان، دستیار زندگی

معانی سوه: بقره به معنی گاو است و منظور از گاو، گاو بنی اسرائیل است که یک داستان زیبا دارد.

ویژگی سوره: بزرگترین سوره قرآن (۵-۲ جزء)، بزرگترین آیه قران (آیه ۲۸۲)، بیشترین احکام فقهی را دارد. این سوره را سوره مثلثها می نامند، وجود آیت الکرسی در این سوره

گرچه برخى سوره هاى دیگر قرآن، مانند حمد، نیز برترین سوره معرفى شده، ولى با افضل بودن سوره بقره نیز منافى ندارد؛ زیرا برترى هر یك، از جهتى است و افضل بودن در این گونه موارد نسبى است، نه مطلق و نفسى ؛ مثلا، برترى سوره حمد از آن روست كه با وجود ایجاز و اختصار مشتمل بر عصاره معارف قرآن است و به همین جهت به ام الكتاب موسوم شده است.


برترى سوره بقره نیز از نظر جامعیت آن است ؛ این سوره گسترده، جامع اصول معارف ، اخلاق، حقوق و احكام فقهى فراوانى است و از این جهت در میان سوره ها بى همتاست. از این رو برخى در صدر اسلام مدت هشت سال كوشیدند تا آن را فرا گیرند.
سوره بقره در نگاه پیامبر اكرم (صلى الله علیه وآله) از چنان عظمتى برخوردار بود كه به جوانترین فرد یك لشكر بر اثر فراگیرى این سوره، سمت فرماندهى داد: روى ان النبى (صلى الله علیه وآله) بعث بعثاثم تتبعهم یستقرئهم. فجاء انسان منهم فقال: ماذا معك من القرآن ؟ حتى اتى على احدثهم سنا، فقال: ماذا معك من القرآن ؟ قال كذا و كذا و سوره البقره. فقال (صلى الله علیه وآله): اخرجوا و هذا علیكم امیر. قالوا: یا رسول الله (صلى الله علیه وآله) هو احدثنا سنا. قال: معه سوره البقره


سفارش موكد اهل بیت (علیهم السلام) درباره تلاوت این سوره نیز، حاكى از عظمت آن در نگاه آن برگزیدگان است.
این سوره مشتمل بر آیاتى برجسته و نورانى مانند آیه الكرسى است كه از آن به ذروه قرآن یعنى قله رفیع قرآن و یا گنج عرشى یاد شده است: ان لكل شى ء ذروه القرآن آیه الكرسى ، اعطیت آیه الكرسى من كنز تحت العرش ولم یوتها نبى كان قبلى.
تعبیر گنج عرشى درباره آیات پایانى این سوره نیز آمده است: اعطیت لك و لامك كنزا من كنوز عرشى فاتحه الكتاب و خاتمه سوره البقره


نامها و اوصاف سوره
سوره بقره به نامها و صفاتى موسوم شده است، مانند:


1- بقره: شهرت سوره به این نام بر اثر اشتمال آن بر داستان گاو بنى اسرائیل است كه در آیات 67 تا 73 این سوره آمده و این نام مشهور، علم بالغبه است و كاربرد آن در احادیث معصومین (علیهم السلام) از باب همراهى با مصطلح توده مردم است، نه از باب تسمیه، زیرا اولا، نام گذارى سوره ها توقیفى نیست و هیچ دلیلى نیز در دست نیست كه این سوره را معصومین (علیهم السلام) به نام بقره نامیده باشند و ثانیا، بعید است چنین سوره اى كه معارفى والا و حكمى عمیق و احكامى فراوان در بر دارد به نام حیوانى نامیده شود و یا سوره انعام كه مشتمل بر چهل احتجاج توحیدى است به نام چهارپایان موسوم شده باشد و یا سوره نمل كه معارف عمیق و قصص بسیارى از پیامبران (علیهم السلام) را در بر دارد به نام مورچه و همچنین سوره مباركه مائده كه بر اثر اشتمال آن بر آیه ولایت شایسته نام سوره ولایت است به سبب تبیین سفره بنى اسرائیل به مائده موسوم شده باشد.
برخى مفسران شیعه و اهل سنت نیز به همین دلیل، از عنوان سوره البقره احتراز جسته، به جاى آن، عنوان السوره التى یذكر فیها البقره را برگزیده اند. در برخى روایات نیز از این سوره به عنوان السوره التى... یاد شده و از گفتن سوره البقره نهى شده است. جناب آلوسى مى گوید:
ممكن است گفتن سوره البقره در صدر اسلام بر اثر استهزاى كافران، مكروه بوده است و بعد از ساطع شدن نور اسلام، نهى مزبور برطرف شده و بدون انكار، شیوع یافته و حدیث هم در جواز آن وارد شده است.



2 و 3 - ذروه و سنام قرآن: ذروه و سنام به معناى نقطه برجسته، ممتاز و نمایان یك شى ء است. پیامبر اكرم (صلى الله علیه وآله) از این سوره با این دو نام یاد كرده اند: البقره سنام القرآن و ذروته.


4- فسطاط قرآن: وصف سوره بقره با عنوان خیمه قرآن بر اثر اشتمال آن بر اصول اعتقادى و فروع عملى فراوان است. پیامبر اكرم (صلى الله علیه وآله) این سوره با این وصف ستوده است: السوره التى یذكر فیها البقره، فسطاط القرآن.


5- سید قرآن: چون توحید داراى بلندترین جایگاه در معارف الهى است، این سوره بر اثر اشتمال بر آیات برجسته توحیدى، مانند آیه الكرسى، بدین صفت موصوف شده است. از سوى دیگر چون سید هر مجتمعى مئونه و هزینه آنان را تحمل مى كند و معونه و كمك به آنان را به همراه دارد و از جهت دیگر، سید هر گروهى خادم آنهاست و این سوره طولانى هزینه نیل به معانى بسیارى از سوره ها را تحمل كرده، در ادراك ره آورد آنها خدمت به سزایى دارد، مى تواند سید آنها باشد.


6- زهراء: در برخى روایات سوره بقره و آل عمران با نام الزهروان، یعنى دو سوره درخشان و تابناك یاد شده است.
خطوط كلى معارف سوره

1- نبوت عامه، تحریف كتب آسمانى پیشین، تحدى، اعجاز و عظمت قرآن كریم.
2- تاریخ پیامبران بزرگ الهى، مانند حضرت ابراهیم و حضرت موسى (علیهما السلام).
3- خلافت الهى انسان و خضوع فرشتگان در برابر انسان كامل.
4- اوصاف پرهیزكاران، منافقان و كافران به ویژه یهود و كارشكنى هاى آنان در برابر اسلام.
5- ارزش و جایگاه شهید و شهادت.
6- احكام عبادى ؛ مانند نماز (و تحویل قبله)، روزه (و ماه مبارك رمضان).
7- احكام خانواده ؛ مانند رضاع، طلاق، وصیت و ارث.
8- احكام اقتصادى، مانند انقاق، تجارت، دین، ربا و تنظیم اسناد مالى.
9- احكام اجتماعى ؛ مانند جهاد و دفاع، نفى اكراه در دین و...
10- احكام كیفرى ؛ مانند قصاص.
11- احكام خوراكیها؛ مانند تحریم گوشتهاى حرام و شراب.
قرطبى از ابن العربى نقل مى كند:
از بعضى مشایخ خود شنیدم كه مى گفت: در سوره بقره هزار امر، هزار نهى، هزار حكم و هزار خبر وجود دارد.


هدف سوره

اللّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لاَ تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلاَ نَوْمٌ لَّهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأَرْضِ مَن ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ یَعْلَمُ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلاَ یُحِیطُونَ بِشَیْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِمَا شَاء وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَلاَ یَؤُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ*�لاَ إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ قَد تَّبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَیِّ فَمَنْ یَکْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَیُؤْمِن بِاللّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَیَ لاَ انفِصَامَ لَهَا وَاللّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ * اللّهُ وَلِیُّ الَّذِینَ آمَنُواْ یُخْرِجُهُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَی النُّوُرِ وَالَّذِینَ کَفَرُواْ أَوْلِیَآؤُهُمُ الطَّاغُوتُ یُخْرِجُونَهُم مِّنَ النُّورِ إِلَی الظُّلُمَاتِ أُوْلَئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ*�

ترجمه آیه الکرسی از مرحوم الهی قمشه ای

خدا یکتاست که جز او خدا نیست ، زنده و پاینده است هرگز او را کسالت خواب

فرا نگیرد تا چه رسد که به خواب رود ، اوست مالک آسمانها و زمین ، که را این

جرأت است که در پیشگاه او به شفاعت برخیزد مگر به فرمان او ، علم او محیط

است به آنچه پیش نظر خلق آمده و آنچه سپس خواهد آمد وخلق به هیچ مر تبه علم

او احاطه نتواند کرد مگر به آنچه او خواهد ، قلمرو علمش از آسمانها و زمین فراتر

و نگهبانی آنها بر او آسان و بی زحمت است چه دانا و توانای با عظمت است.

مرحوم حاج شیخ علی اکبر نهاوندی در کتاب دژهامتان آورده است که رسول اکرم (ص) به سلمان فارسی فرمودند در تلاوت آیت الکرسی 20 اثر نهفته است:
1. هرکس آیت الکرسی را بخواند خداوند از وسوسه شیطان او را ایمن می کند.
2. هرکس آیت الکرسی را بخواند خداوند از راه بی گمان به او می رساند.
3. هرکس آیت الکرسی را بخواند خداوند او را از فقر و فاقه ایمن می گرداند.
4. هرکس آیت الکرسی را هر روز صبح بخواند و از خانه بیرون رود خداوند او را از جمیع بلاها حفظ می گرداند.
5. هرکس آیت الکرسی را بخواند خداوند او را از دزد و نا امنی حفظ می گرداند.
6. هرکس آیت الکرسی را بخواند خداوند به او صحت بدن عطا می کند.
7. هرکس آیت الکرسی را بالای سردر خانه یا مغازه خود نصب کند خداوند به او برکت می دهد.
8. هرکس آیت الکرسی را هرروز بخواند نمی میرد مگر آنکه خداوند جایگاه او را در بهشت نشانش می دهد.
9. هرکس آیت الکرسی را در وقت مسافرت بخواند خداوند او را به سلامت باز می گرداند.
10. هرکس چیزی را گم کرده باشد آیت الکرسی را بخواند که خداوند به او متذکر می شود.
11. هرکس چیزی را گم کرده باشد و این آیه را بخواند پیدا می شود.
12. هرکس آیت الکرسی را بخواند فرشتگان برای او طلب مغفرت می کنند.
13. هرکس آیت الکرسی را همراه فرزندش بگذارد خداوند او را محفوظ می گرداند.
14. هرکس تب کند و این آیه را بخواند و همراه خود گذارد تبش برطرف می شود.
15. هرکس آیت الکرسی را بخواند و همراه خود داشته باشد خداوند او را از شر ظالمین محفوظ می گرداند.
16. هرکس این آیه را در چهار کاغذ بنویسد و در چهارطرف خانه خود نصب کند اهل خانه و خود را از بلاهای آسمانی و زمینی محفوظ می گرداند.
17. اگر از کسی وحشت داری این آیه را روزی 10 بار بخوان که محفوظ می شوی.
18. اگر حاجت مهمی داری وضو بگیر و این آیه را 120 مرتبه بخوان که حاجتت بر طرف می شود.
19. هرکس آیت الکرسی را بخواند خداوند بین او و همسرش محبت ایجاد می کند.
20. هرکس آیت الکرسی را بعد از نماز بخواند خداوند او را بدون اینکه عذاب دوزخ و قبر ببیند به بهشت می برد.

سلام
مرسی خیلی مطالبتون عالی بود

فقط انشاالله قرآن و آیه الکرسی با تمرکز و تدبر بخونیم