شخصیت های ضد اجتماعی 3 درصد هر جامعه اند
نویسنده: دکتر علی ناظری آستانه
آشنایی با یکی از انواع اختلالات شخصیت
شخصیت یک عنوان کلی است که رفتارقابل مشاهده فرد را توصیف می کند و یا برای بیان تجارب درونی و ذهنی او به کار می رود. اختلالات شخصیت نیز به تجارب درونی و ذهنی و رفتارهای بادوامی گفته می شود که بر معیارهای فرهنگی منطبق نیست، انعطاف ناپذیر است، از نوجوانی شروع می شود، درطول زمان تغییر نمی کند و سبب ناخشنودی فرد یا اختلال در کارکردهای او می شود. گروهی از این اختلالات در کسانی دیده می شود که هیجان وبی ثباتی از بارزترین وجوه شخصیتی آنهاست. شخصیت ضد اجتماعی یکی از اختلالات شخصیتی است.
فردی که خصوصیات ضد اجتماعی دارد در پذیرش هنجارهای جامعه (مثل قوانین و مقررات، ارزش ها و اخلاقیات و رعایت سلسله مراتب پیشرفت) ناتوان است. این افراد مهارت فراوانی در فریبکاری و دروغگویی دارند و رفتارهای پرخاشگرانه و توأم با بی پروایی و ماجراجویی در آنها بارز است، در عین حال یکی از اساسی ترین خصوصیات آنها نپذیرفتن مسوولیت اعمال شان است؛ یعنی بدون احساس پشیمانی و عذاب وجدان و یا عبرت گیری دست به توجیه اعمال خود می زنند. از طرفی با توجه به اینکه توان دروغگویی و فریبکاری زیاد معمولاً با ضریب هوشی بالا همراه می شود لذا به غیر از مواقعی که تحت فشار روانی باشند، شناسایی ماهیت عقاید آنها بسیار دشوار است.
آنها برای جامعه خطر دارند
این افراد معمولاً درگیر مسایل غیر قانونی (مثل دزدی و اعتیاد و کلاهبرداری) می شوند که البته با توجه به شرایط و امکانات محیطی و ضریب هوشی خود در سطوح مختلف اجتماعی حتی ممکن است موقتاً به جایگاهی متناسب با آنها برسند؛ یعنی در طیفی از قدرتمندانی مستبد تا بزهکارانی خرده پا.
ضد اجتماعی ها چند نفرند؟!
در نظریات روان شناختی، وجود بیماری شخصیت تنها شامل درصد اندکی از افراد جامعه می شود؛ مثلاً کمتر از 3 درصد کل جامع دچار بیماری اختلال شخصیت ضداجتماعی هستند ولی زمینه های این شخصیت در طیفی از افراد مختلف وجود دارد؛ به این معنا که شاید این خصوصیات قابل گسترش و تکامل باشند و شاید از این طریق است که برخی از نابه هنجاری های عظیم اجتماعی در طول تاریخ قابل درک می شوند؛ مانند پدیده فاشیسم در آلمان که ابتدا رهبران دارای صفات ضد اجتماعی موجی را به راه می انداختند و این خصوصیات را در افراد مستعد تقویت می کردند تا تبدیل به یک خواسته عمومی شود و سپس در موارد بسیار گسترده، مرز بین واقعیت و دروغ برای همگان مخلوط می شد و امر بر آنها مشتبه می شد که آنچه برای کسب قدرت به دروغ تبلیغ می شود، به راستی وجود خارجی دارد؛ مثل ادعای برتری نژاد آریایی توسط نازی ها. این افراد را معمولاً در حوزه های اجتماعی که زمینه کسب شهرت و قدرت و ثروت فراهم تر است، بیشتر مشاهده می کنیم؛ مثلاً در عرصه سینما، موسیقی، ورزش حرفه ای و سیاست. به عنوان نمونه، در عرصه فوتبال، مشکلاتی که درارتباط با رفتار برخی بازیکنان و مربیان بروز می کند عمدتاً به دلیل وجود زمینه های پر رنگ صفات نمایشی و ضد اجتماعی در آنهاست که معمولاً به دلیل عدم مدیریت صحیح از یک سو و جذابیت و اهمیت اقتصادی این حرفه در جامعه از سوی دیگر، هیچ گاه به شکل درستی کنترل نمی شود؛ در حالی که در این موارد باید توجه داشت که تأکید بر اجرای قانون جامع و انضباط بهترین راه کاهش نابه هنجاری در این عرصه هاست. در ضمن نباید فراموش کرد که چنین افرادی معمولاً توانایی و ظرفیت لازم برای الگو دهی به جامعه را ندارند و اصرار بر چنین مسأله ای موجب بدتر شدن اوضاع در صحنه اجتماعی خواهد شد.
چه باید کرد؟
تغییر رفتار این افراد معمولاً از طریق درمان دارویی و روان درمانی های های گروهی با افراد مشابه تا حدودی میسر است اما در مورد کنترل صفات ضد اجتماعی در سطح جامعه به نظر می رسد راهکارهایی که اجازه رشد بی رویه چنین خصوصیاتی را درعرصه های مهمی مثل ورزش و سیاست و هنر نمی دهند، بهترین شیوه ها هستند.
منبع:روزنامه سلامت ،شماره 233
