به گزارش خبرگزاری مهر، "یلدا" به زبان سریانی به معنی تولد، تولد خورشید بر حاشیه تاریکی های طولانی ترین شب سال، از کودکی تا به امروز یاد آور شبی زیبا و دوست داشتنی بوده که در آن در کنار همه خوراکی های رنگارنگی که بر اساس رسوم و آداب این شب خورده می شوند، می توان در آن طولانی تر و عمیق تر از همیشه خوابید!
کنایه از طولانی بودن این شب زیبا که آیین آن در تاریخ باستان ایرانی و پارسی ریشه دارد، در اصل برگرفته از علم نجوم است. در واقع این شب در پی وقوع پدیده ای نجومی به نام انقلاب زمستانی به عنوان طولانی ترین شب سال نامگذاری شده است. آخرین روز ماه آذر و اواسط ماه دسامبر زمانی است که نیمکره شمالی زمین به فصل زمستان و نیمکره جنوبی زمین به فصل تابستان خوشامد می گویند.
آغاز تابستان در نیمکره جنوبی همزمان خواهد بود با طولانی ترین روز در این نیمکره و طولانی ترین شب در نیمکره شمالی که زمستان را به خانه خود راه داده است. دلیل نجومی شکل گیری این دو فصل متضاد در دو نیمکره زمین، در اصل وجود اختلاف زاویه میان محور دوران زمین به دور خود با محور دوران زمین نسبت به خورشید است که اختلافی 23.5 درجه ای را به وجود آورده است.
به این شکل با آغاز انقلاب زمستانی، زاویه تابش خورشید نسبت به نیمکره شمالی زمین کوتاهتر خواهد شد و با دورتر شدن از خط استوا مدت زمان آغاز غروب خورشید آخرین روز پاییز و طلوع خورشید اولین روز زمستان کمی طولانی تر از همیشه خواهد شد، به شکلی که این شب به عنوان طولانی ترین شب سال شناخته می شود. طول شب در شب یلدای امسال تهران در حدود 14 ساعت و 17 دقیقه خواهد بود، یعنی یک دقیقه طولانی تر از شب قبلش!
همانطور که گفته شد طول شب در کشورهای نیمکره شمالی زمین در تاریک ترین و طولانی ترین شب سال متناسب با فاصله آنها از خط استوا متفاوت است. به طوری که طول شب در کشور دانمارک در حدود 17 ساعت، در بریتانیا 16 ساعت و 10 دقیقه، در آلمان 16 ساعت و 22 دقیقه، در ایران 14 ساعت و 16 دقیقه، و در روسیه 17 ساعت خواهد بود.
همچنین مردم کشور فنلاند در این شب یلدا برای خوابیدن 18 ساعت و 12 دقیقه، در نروژ 18 ساعت و 9 دقیقه و در سوئد در حدود 17 ساعت و 57 دقیقه فرصت خواهند داشت.
می توان گفت طولانی ترین شب در یکی از شمالی ترین مناطق جهان یعنی گرینلند و پس از آن ایسلند آغاز خواهد شد، طول شب در این دو منطقه کمابیش 19 ساعت و 54 دقیقه خواهد بود.
| ردیف | نام کشور | طول شب یلدا |
| 1 | ایران | 14 ساعت و 17 دقیقه |
| 2 | دانمارک | 17 ساعت |
| 3 | بریتانیا | 16 ساعت و 10 دقیقه |
| 4 | آلمان | 16 ساعت و 22 دقیقه |
| 5 | روسیه | 17 ساعت |
| 6 | فنلاند | 18 ساعت و 12 دقیقه |
| 7 | نروژ | 18 ساعت و 9 دقیقه |
| 8 | سوئد | 17 ساعت و 57 دقیقه |
| 9 | ایسلند | 19 ساعت و 54 دقیقه |
نکته جالب توجه دیگر در مورد شب یلدای امسال، همانطور که در بالا نیز اشاره شد تاریک بودن استعاره ای آن نیز هست زیرا ساعاتی پیش در کشورهایی مانند بریتانیا و ایرلند مردم شاهد ماه گرفتگی کاملی بودند که همزمان بودن تقریبی آن با آغاز انقلاب زمستانی پدیده ای نادر و کمیاب به شمار می رود.
---------------------------------
گزارش: سمیرا مصطفی نژاد
منبع: مهر
