تبیان، دستیار زندگی

ویژگی های یک مجری خوب شناخت از مردم، هوشمندی، قدرت تجسم، قریحه طنز، درک و پردازش مسائل فرهنگی اجتماعی، توانایی کار گروهی و شفقت و همدردی با مردم، صدای خوب و داشتن یک چهره مناسب‌‌ مؤلفه‌های قطعی یک مجری را شکل می‌دهند. اما چند درصد مجریان حال حاضر تلویزیون این ویژگی ها را دارند؟! تنها هشت درصد. این ها صحبت های "فرزاد جمشیدی" مدرس و مجری برنامه های معارفی در صدا وسیماست. وی در این باره می گوید: «در سراسر دنیا تقسیم بندی هایی برای مجریان قائل هستند اما متاسفانه ما به آن تقسیم بندی توجه نمی کنیم. یک مجری خوب باید دارای پوشش مناسب، رسمی و همه گیر، چهره مناسب، اطلاعات عمومی، مسلط به قلمرو واژگانی، هنرشناس، الگو برای مردم و ترس مقدس باشد. زمانی که این ها در کشور ما رعایت نمی شود، بسیار اتفاق می افتد که یک مجری در برنامه های مختلف دست به کار اجرا می زند و در قالب های متعددی ظاهر می شود، حال آنکه یک مجری باید ژانربندی شود و هر کس بنا به تخصصی که دارد در یک برنامه خاص به کار گرفته شود.» وی می افزاید:«در بین 168 مجری که در صدا وسیما مشغول فعالیت هستند، تقریبا می توان گفت برای هیچ کدام از آنها برنامه خاصی از لحاظ آموزش علمی و تخصصی تدارک دیده نشده است. مجریان یا تصادفی وارد این عرصه می شوند یا برطبق ارتباط های فامیلی برای اجرای یک برنامه انتخاب می شوند وهیچ برنامه ای برای آموزش این افراد از لحاظ علمی در سازمان صدا وسیما تاکنون تدارک دیده نشده است.» این مدرس اجرا در تلویزیون زاویه ارتباطی مجریان با مردم را ضعیف می داند و می گوید:«مجری باید رویکردهای ارتباطی، هنجاری و زیبایی شناسی داشته باشد، این موضوع از سال 1959 در تمام دنیا مورد توجه قرار گرفته است اما متاسفانه هیچ کدام از مجریان ما با این مقوله ها موافق نیستند. بیشتر مجریان ما با مطالعه قهر مطلق کرده اند و قلمرو واژگانی آنها نیز ار پنجاه کلمه تجاوز نمی کند. با این حساب در صدا وسیما ما مقوله ای به نام مجری نداریم.» «امیر حسین مدرس» مجری است که حدود 11 سال پیش با برنامه "نیم رخ" به منصه ظهور رسید و از آن زمان تاکنون در برنامه های مختلفی به اجرای برنامه پرداخته و به تازگی نیز به رشته اصلی خود یعنی بازیگری رو آورده است. وی درباره مقوله اجرا در تلویزیون می گوید:«متاسفانه فضای تلویزیون طوری شده که بیشتر مجریان در قالب های تکراری وتقلیدی برنامه اجرا می کنند. بسیاری از برنامه سازان هم نوآوری را با ادا درآوردن اشتباه می گیرند. به طور طبیعی زمانی که ساختار برنامه ضعیف باشد و با این تفکر ساخته شود، استعدادهایی هم که در زمینه اجرا وجود دارد، می خشکد. در حال حاضر بسیاری از مجریان یا با شیوه تکراری برنامه اجرا می کنند و یا حوزه کار خود را عوض می کنند. «ژاله صادقی» هم یکی از مجریانی است که کار خود را از 15 پیش در تلویزیون آغاز کرده است اما در چند سال اخیر با اجرای برنامه های متنوع و متفاوتی در بین مجریان زن جایگاه خاصی برای خود ایجاد کرده است. وی می گوید:«من زمانی که کارم را شروع کردم عجله ای برای یک شبه ره صد ساله رفتن نداشتم و آرام آرام در کار اجرا پیش رفتم اما در حال حاضر بسیای از مجریان می خواهند یک شبه معروف شوند و به جای مطالعه در حوزه های مختلف، ادا درآوردن را پیشه خود ساخته اند. همه از هم تقلید می کنند و هیچ کس در کار خود احساس مسئولیت نمی کند. البته بسیاری از مجریانی که دست به این کارها می زنند، در کار خود دوامی ندارند و خیلی زود از صحنه اجرا کنار می روند.» این مجری تلویزیون در ادامه اظهار کرد:«اجرای برنامه طوری شده که هر کس بر این اساس پیش می رود که هر چه پیش آید، خوش آید. کار اجرا صاحب ندارد. بیشتر مجریان در زمینه اطلاعات عمومی و تخصصی کوله باری ندارند و هر کسی ساز خود می زند.» دسته بندی مجریان تلویزیونی در تلویزیون ایران مجریان به سه دسته مجری بازیگر، مجریان رادیویی که به تلویزیون کوچ کرده اند و تازه کارها تقسیم بندی می شوند که گروه اول 6 درصد، گروه دوم 8 درصد و شمششن تلویزیون کسانی هستند که از رادیو آمده اند. در تمام دنیا حاکمیت‌ها رسانه‌ها را به عنوان ابزاری برای گسترش فرهنگ و یکسان‌‌سازی مردم به کار می‌برند. در عین حال کشور ما فرهنگ شفاهی قدرتمندی دارد و با این حساب مجری در تلویزیون ما تنها یک فرد نیست، بلکه شخصیتی در یک بافت فردی شغلی اجتماعی است که مستقیما با تک‌تک افراد اجتماع ارتباط دارد؛ نه فقط احوالپرسی و خداحافظی. مدرس در این باره معتقد است:«لازم است که مجریان تلویزیون دسته بندی شده و هر کس در حوزه تخصصی خود کار کند. اما متاسفانه الان یک مجری که به درد برنامه صبحگاهی نمی خورد، مشغول اجرای برنامه در هنگام صبح است و برعکس یک نفر که حال وهوای برنامه صبحگاهی دارد، در یک برنامه شبانگاهی در حال اجرای برنامه است. هیچ ساماندهی در این زمینه وجود ندارد. البته داریم برنامه هایی هم که بسیار حساب شده عمل می شود و بیننده با یک اجرای تخصصی و حساب شده از سوی مجریان آن برنامه مواجه است اما این گونه برنامه ها انگشت شمار است.» «فرزاد جمشیدی» هم می گوید:«در کشوری مانند کانادا 48 دانشکده هنر ارتباطات فعالیت می کند که از این تعداد 31 دانشکده در زمینه اجرای برنامه های رادیویی وتلویزیونی مشغول تدریس به هنرجویان هستند. هر کسی در زمینه خاصی آموزش می بیند و این طور نیست هر کسی که دوست داشته باشد یک برنامه را اجرا کند، در تلویزیون از او استفاده کنند اما در یاران این اتفاق نمی افتد و هر مجری بنا به سلیقه تهیه کننده اقدام به اجرای برنامه که خارج از تخصص اوست می کند.» وی می افزاید:«البته این مشکل به مدیران و مسئولان صداوسیما برنمی گردد و بیشتر متوجه تهیه کنندگان است زیرا قد وقواره برنامه سازان ما آنقدر کوتاه شده که نمی توانند تشخیص دهند کدام مجری برای فلان برنامه مناسب است. به همین دلیل بسیار اتفاق می افتد که یک کارگردان مجری برنامه می شود، یا یک کارشناس تبدیل به بهترین مجری.» ظاهر نامناسب مجریان، آفتی دیگر یک مجری خوب باید از ظاهری آراسته، صدای وچهره خوب و مناسب برخوردار باشد و نوع پوشش او طوری باشد که بتوان به عنوان الگو از او کمک گرفت. اما چند درصد مجریان تلویزیونی این ویژگی ها را دارند. «امیرحسین مدرس» این موضوع را آفتی در صدا وسیما می داند و اظهار می کند:«اجرای برنامه در تلویزیون و رادیو کاملا متفاوت است. بسیاری از مجریان موفق رادیو که به تلویزیون آمده اند، در سیما موفق نبوده اند و برعکس این قضیه هم شاید اتفاق افتاده است. شاید افرادی که در رادیو بوده اند، ظاهر مناسبی برای کار در تلویزیون را نداشته باشند و بیننده هم نتواند با آنها ارتباط برقرار کند. اما متاسفانه نه برنامه سازان و نه مدیران به این جزییات توجه نمی کنند و با این سهل انگاری شان رسانه را به بازی می گیرند.» «جمشیدی» نیز در این باره اعتقاد دارد:«ما باید به بسیاری از مجریان قبل از اجرای برنامه التماس کنیم به موهای خود شانه بزنند. این ها همان هایی هستند که تازه کارند و با پارتی پا به این عرصه گذاشته اند و چون از لحاظ تخصصی و علمی هم گزینش نشده اند، با ظاهرهای نه چندان دلچسب بر صفحه تلویزیون ظاهر می شوند. نتیجه کار همان می شود که می بینیم.» تا زمانی که به مقوله اجرای برنامه به صورت تخصصی نگاه نشود، به نظر می رسد باید به این نکته اکتفا کرد، فعلا با این مجریان کنار بیایید تا ببینیم صد سال بعد چه اتفاقی می افتد.