سینمای ایران از ژانر فیلمهای رزمی محروم است
توجه افراطی سینماگران ایرانی به ژانر ملودرام و عاشقانه های کم ارزش باعث از دست رفتن موقعیت های طلایی فیلمسازی شده است. ژانر فیلم های رزمی یکی از گونه هایی است که می تواند راهی موثر در جذب مخاطب جوان ایرانی باشد.
تجربه موفق استفاده از ورزش های رزمی مختلف در سینمای دیگر کشورهای جهان به خصوص سینماگران جنوب شرق آسیا به اندازه ای روشن است که نیاز به هیچ توصیف و تفسیری نیست. این ژانر به حدی مورد توجه صاحبان صنعت سینمای جهان قرار گرفته است که هالیوودی ها استفاده گسترده ای از این ژانر می کنند و حتی ستارگان شرقی در آنجا به فعالیت خود ادامه و آن را گسترش می دهند.
یکی از دلایلی که سینمای کشورهای آسیایی به سمت استفاده از ورزش های مختلف رزمی تمایل دارد، قدمت و رواج این نوع ورزش ها در میان ساکنان این مناطق است. اصولا” شرقی ها، قصه و افسانه های زیادی دارند که از وابستگی قابل توجهی به مسایل فرهنگی و اعتقادی ساکنان این مناطق برخوردار است. همین مسئله باعث شده است در ساخت فیلم های سینمایی از این گنجینه عظیم فرهنگی با توجه به مسایل روز استفاده کنند.
بروس لی، جکی چان و جت لی تعدادی از ستارگان ژانر رزمی هستند. این افراد در وهله نخست مهارت های گسترده و قابل توجهی در ورزش مورد نظر خود به دست آورده اند و در ادامه به سمت سینما کشیده شده اند. برخورداری از استعداد بازیگری و آموزش این فن در کنار بهره مندی از مهارت بسیار بالا در اجرای فنون مختلف یک ورزش رزمی شرایط حضور مداوم آنها در سینما را فراهم کرده است.
در کشور ما، کُشتی ورزش بومی ایران محسوب می شود که در فرهنگ و باورهای عرفی ایرانی ها جایگاه خاصی دارد. در سینمای پیش از انقلاب به استفاده از این ورزش توجه نسبی صورت گرفته است و حتی برخی از مربیان و کشتی گیران با سابقه کشور در تعدادی از فیلم ها بازی کرده اند. هر چند این آثار به دلیل سطح کیفی پایینی که داشته اند، هیچ وقت در زمره آثار ماندگار سینمای ایران قرار نگرفته اند.
پس از انقلاب، با توجه به اینکه سینماگران استفاده از مسایل فرهنگی و مفهوم گرایی را پیش روی خود قرار دادند و در این زمینه فعالیت گسترده ای داشتند، بسیاری از ژانرهای سینمایی دور از نظر ماندند. هرچند پیدایش ژانر دفاع مقدس شرایطی برای فیلمسازان به وجود آورد تا به وجوه مختلف توانایی های اندیشه ای و حتی بدنی رزمندگان اشاره کنند و به این بهانه نیم نگاهی به ژانر رزمی داشته باشند.
فیلم های سینمایی “رنجر” ساخته احمد مرادپور و “یاسهای وحشی” به کارگردانی محسن محسنی نسب از جمله آثاری هستند که مضمون اصلی آنها درباره دفاع مقدس است، اما داستان بر اساس توانمندی های بدنی و مهارت های رزمی رزمندگان جبهه های نبرد شکل می گیرد. در این میان، فیلم هایی همانند “شیرهای جوان” کاری از محسنی نسب یا “آخرین تلاش” به کارگردانی سیامک اعتمادی نیز از دیگر فیلم هایی هستند که به ژانر رزمی توجه نشان داده اند.
البته به طور کلی تعداد فیلم هایی که به رقابت های ورزشی در سطوح و رشته های مختلف توجه کرده اند – از جمله فیلم “خط پایان” با رویکرد توجه به ورزش دوچرخه سواری – در میان آثار سینمای ایران بیش از این فیلم هایی است که در گزارش به آن اشاره شده، اما تاکنون هیچ فیلم با ارزش یا برخوردار از مولفه های تجاری موفق در سینمای ایران ساخته نشده است که بتواند مخاطب را در سطح گسترده به خود جذب کند.
این موضوع در شرایطی به وجود می آید که سینمای ایران همواره از کمبود سوژه و تکراری شدن مضمون فیلم ها دچار مشکل بوده و در دوره های مختلف با گسترش استفاده از یک مضمون خاص هزینه های استفاده از بازیگران را تبدیل به یک مشکل در سینمای ایران کرده است. به گونه ای که این افزایش دستمزدها پس از فروکش کردن تب ساخت یک ژانر خاص تا مدتها باقی مانده است و فیلمسازان همچنان درگیر آن بوده اند.
یکی از مشکلات این بخش ضعف امکانات و نبود بازیگر – ورزشکارانی است که هم توانایی ایفای نقش داشته باشند و هم بتوانند تسلط قابل توجهی در انجام حرکات یک ورزش خاص نشان بدهند. مشکل دیگر به طراحی جلوه های ویژه میدانی و رایانه ای در سینمای کشور ما بازمی گردد که برای اجرای صحنه های مختلف نیازمند امکانات ویژه ای است که در کشور ما بسیاری از آنها وجود ندارد.
قرار گرفتن فیلم سینمایی “هدف اصلی” به کارگردانی قدرت اله صلح میرزایی که به زودی بر پرده سینماهای تهران قرار می گیرد و تلاش برای ساخته شدن فیلم “سیاهی روشن است” ساخته محمدجواد کاسه ساز می تواند گام های موثری در جهت احیای ژانر رزمی در کشور محسوب شود. البته این شرایط در صورتی امکان پذیر خواهد بود که این فیلم ها در جذب مخاطب موفق عمل کنند.
البته وقتی سینمای ایران با مشکل جدی در بازگشت سرمایه مواجه است بسیار طبیعی به نظر می رسد مدیران سینمایی کشور به دنبال راه هایی باشند که فیلم ها بتوانند مخاطبان انبوه را به سالن ها بکشانند. در این راه، تامین امکانات برای اجرای باورپذیر جلوه های ویژه میدانی و رایانه ای و برنامه ریزی برای تشکیل گروه بدلکاران از سوی بخش های دولتی می تواند راه سینماگران به سمت تولید ژانر رزمی را باز کند.
