اوتیسم نوعی اختلال رشدی است كه تا امروز علت آن مشخص نشده است. این بیماری تا یك سالگی تشخیص داده نمی شود، اما در ۲ یا ۳ سالگی كم كم خود را نشان می دهد.
دكتر پروانه كریم زاده، فوق تخصص مغز و اعصاب كودكان در این باره به «جام جم» می گوید: «اوتیسم بیماری ای است كه با اختلال رفتاری، عدم تكامل عصبی، ناتوانی در گفتار و عدم برقراری ارتباط اجتماعی در كودكان همراه است.»
وی با تاكید بر این كه علت اصلی بروز این بیماری هنوز ناشناخته است، می افزاید: «با این وجود مشخص است كه این بیماری گاهی می تواند در قالب یك بیماری دیگر ظاهر شود، به این معنی كه یك بیماری با علتی شناخته شده و با علائمی متفاوت از جمله اوتیسم می تواند وجود داشته باشد. در برخی موارد نیز اوتیسم به شكل اولیه و بدون همراهی با بیماری های دیگر خود را نشان می دهد.»
این متخصص مغز و اعصاب كودكان درباره بیماری های مرتبط توضیح می دهد: «در این زمینه می توان به برخی بیماری های شایع از جمله بیماری های ژنتیكی مانند سندرم رت، سندرم ایكس شكننده یا بعضی بیماری های متابولیكی مانند فنیلكتونوری اشاره كرد.
البته همان طور كه گفته شد، گاهی هم اوتیسم تنها و بدون همراهی با بیماری خاصی به وجود می آید.»
علائم
دكتر كریم زاده، دانشیار دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی با اشاره به علائم اوتیسم می گوید: «كودك در سال اول یا دوم زندگی ممكن است توانایی های گفتاری را به دست آورد، ولی بعد از ۲ یا ۳ سالگی این توانایی را از دست می دهد یا این كه اصلا در این مدت توانایی گفتاری را كسب نمی كند و قادر به سخن گفتن نیست. این كودكان از لحاظ رفتاری با سایر بچه ها كاملا متفاوت هستند. كودكی كه این مشكل را دارد با بچه های دیگر ارتباط اجتماعی برقرار نكرده و بازی نمی كند.
همچنین هنگامی كه با كودك صحبت می كنید با شما ارتباط چشمی برقرار نخواهد كرد.»
وی می افزاید: «در این گروه كودكان حركات غیرطبیعی، مانند تكان دادن دست ها را می توانیم ببینیم. آنها خیلی سر و صدا كرده و جیغ می كشند. حرف نمی زنند و گاهی اوقات كلماتی تكراری از صحبت دیگران را پشت سر هم بارها و بارها تكرار می كنند. آنها با اسباب بازی سرگرم نشده یا به شیوه مناسبی با آن بازی نمی كنند.
به عنوان مثال اگر ماشینی برای بازی در اختیار او بگذاریم، ممكن است ساعت ها فقط چرخ آن را بچرخاند یا ماشین را خراب كرده و بشكند. این بچه ها بیشتر دوست دارند با وسایل منزل بخصوص لوازمی كه سر و صدا دارند، مانند قابلمه ها بازی كنند. آنها از سر و صدا به خصوص آهنگ نیز خیلی خوششان می آید.»
دكتر كریم زاده در مورد دیگر علائم بیماری توضیح می دهد: «این بچه ها مرتب حركاتی غیر طبیعی را به صورت تكراری انجام می دهند. یا این كه مشغول انجام فعالیتی خاص به طور دائم و پشت سر هم می شوند.
به عنوان مثال ممكن است ۲۰ یا ۳۰ بار پشت سر هم تلویزیون یا چراغ را خاموش و روشن یا در را باز و بسته كنند.
آنها همچنین از كارها و حركات چرخشی خوششان می آید؛ به این معنی كه یا خودشان چیزی را می چرخانند یا دور خود می چرخند یا به وسیله ای كه در حال چرخش است ـ مانند ماشین لباسشویی یا پنكه ـ خیره می شوند. به علاوه، این كودكان از حمام و غوطه ور شدن در آب لذت برده و با این كار آرام می شوند.»
با توجه به این كه این بچه ها ممكن است تشنج هم داشته باشند، دكتر كریم زاده یادآور می شود: «تشنج این بچه ها باید حتما درمان شود.
در مواردی نیز ممكن است تشنج نداشته باشند اما وقتی پزشك نوار مغز می گیرد، نوار آنها غیرطبیعی بوده و در این شرایط نیز درمان باید حتما انجام شود. این درمان ها می تواند به بهبود رفتار آنها هم كمك كند.»
درمان
این متخصص در مورد كنترل بیماری می گوید: «در این بیماری حتما باید از داروهایی برای بهبود اختلال رفتاری، توجه و تمركز استفاده شود تا بعد از آن بتوانیم اقدامات توانبخشی مانند رفتاردرمانی و كاردرمانی ذهنی را برای آنها انجام دهیم.
پس از این كه ارتباط كودك با داروها و رفتار درمانی بهبود یافت می توانیم گفتاردرمانی را هم شروع كنیم.»
دكتر كریم زاده با ذكر این نكته كه پاسخ به این درمان ها به درصد بهره هوشی بچه ها مربوط است، یادآور می شود: «درصد كمی از این بچه ها با وجود این كه ارتباط اجتماعی برقرار نمی كنند، هوش طبیعی یا حتی بالاتر از طبیعی دارند.
اما درصد زیادی از آنها هوششان پایین تر از حد طبیعی است كه در این موارد به درمان ها به سختی پاسخ می دهند.»
وی توضیح می دهد: «بعید است كودك حالتی صد درصد طبیعی پیدا كند، اما اگر بچه بهره هوشی خوبی داشته و بتوانیم با داروها اختلالات رفتاری او را كنترل كنیم، یا در صورت وجود نوارمغزهای غیرطبیعی بتوانیم با دارو آن را كنترل و تشنجش را درمان كنیم می توانیم امیدوار باشیم كه درمان تا حد زیادی مفید بوده است.»
دكتر كریم زاده با توجه به این كه این بچه ها اغلب به سختی می توانند در مدارس عادی ادامه تحصیل دهند، می افزاید: «امروزه در شهر تهران و چند شهر بزرگ دیگر مدارس اوتیسم وجود دارد كه این كودكان می توانند در آن مدارس آموزش ببینند.
اگرچه در مدارس اوتیسم هم آموزش معمول درسی وجود دارد، اما دركنار آن آموزش های رفتاری، گفتار درمانی و... هم برای آنها انجام می شود.»
توصیه به والدین
دكتر كریم زاده به پدران و مادران توصیه می كند: «در صورت بروز چنین شرایطی به پزشك متخصص مراجعه كنید تا هرچه زودتر بررسی های ژنتیكی و متابولیكی انجام شود.
اگر اوتیسم در ارتباط با بیماری دیگری باشد، هر چه زودتر باید بیماری اصلی مشخص شده و با تشخیص علت اصلی بتوانیم درمان هایی را مرتبط با آن انجام دهیم.
همچنین اگر بعد از تشخیص اولیه، علتی برای بیماری پیدا نشد باید هرچه زودتر اقدامات توانبخشی و درمان های لازم را شروع كرد.»
منبع :جام جم آنلاین
