به نام خدا
سلام
با حلوا ارده بیشتر آشنا شوید
عادت به خوردن صبحانه ای کامل، یكی از اركان اصلی تغذیه سالم است. علاوه بر این رعایت تنوع در این وعده نیز حایز اهمیت است؛ به طوری كه توصیه می شود هر روز مواد غذایی متفاوتی را برای صبحانه تان انتخاب و امتحان كنید؛ یك روز عدسی، یك روز نان و پنیر و گردو، روز دیگر كره و عسل و حلوا ارده. حتما این را می دانید که حلوا ارده به حلوا شكری نیز شهرت دارد ولی آیا این را می دانستید كه ارزش تغذیه ای حلوا شکری چقدر است؟ بهتر است چند بار در هفته میل شود؟ و چه كسانی باید آن را وارد برنامه غذایی شان كنند؟
تاریخچه حلوا ارده(حلورده) به دوران صفویه برمی گردد. اولین بار شاه‌عباس از شیخ‌بهایی خواست تا یک فرمول غذایی بسازد که کم حجم بوده و برای استفاده سربازان مناسب باشد. او نیز غذایی متشکل از کنجد آسیاب شده و شیره کشمش پیشنهاد کرد و این نمونه مقدماتی از حلوا ارده امروزی بود. وطن اصلی كنجد هندوستان است كه از آنجا به نقاط دیگر دنیا راه یافته است. در ایران نیز مقداری كنجد تولید می شود كه بیشتر آن به مصرف تهیه روغن و حلوا ارده می رسد. پایه تولید حلوا ارده ماده‌ای به نام ارده یا کنجد آسیاب شده است. ارده حاوى پروتئین، چربى و مقدارى فیبر است بنا براین حلواشکری خوراکی است که از کنجد کوبیده( ارده) و شکر تشكیل شده و از خوراکی های مقوی و پرکالری و کم حجم محسوب می شود.
شیرینی حلورده در قدیم عصاره کشمش بود اما بعد ها با آمدن شکر به بازار، حلوا شکری جای حلوا ارده را گرفت. از آنجا كه جزء اصلی این ماده غذایی كنجد است، غذایی مقوی و پُرخاصیت و البته پُركالری به شمار می‌آید. بیایید با هم از اصلی ترین و مقوی ترین ماده تشکیل دهنده حلورده یعنی کنجد صحبت كنیم.
شاهدانه‌ای به نام کنجد
کنجد یكی از قدیمی ترین دانه هایی است که در بین دانهها جزو سرشارترین منابع روغنى محسوب مى شود. دانههاى كنجد به رنگهاى سفید، خاكسترى و سیاه هستند و نوع سفیدش از همه مرغوب تر است. این دانه منبع غنى از پروتئین بوده و ارزش غذایى بالایى دارد. هر قاشق غذاخوری آن تأمین كننده 14 درصد از نیاز روزانه به كلسیم است. به علاوه با مصرف 50 گرم از آن 25 درصد از نیاز روزانه به اسید فولیك نیز رفع خواهد شد. این دانه منبع گیاهی آهن نیز محسوب می شود. به این دلیل خوردن آن به رفع خستگی به خصوص در آن هایی كه به كم خونی فقر آهن دچار هستند، توصیه شده و بهتر است با منابع افزایش دهنده جذب آهن مانند انواع سبزیجات تازه و آب پرتقال میل شود.
طرز تهیه روغن کنجد
برای تهیه ی روغن این دانه، معمولا كنجدها را می شویند. سپس دانه ها را آسیاب كرده و در آب می ریزند تا پوست آن ها روی آب بیاید. بعد از گرفتن پوست، دانه ها را خشك كرده و در آب جوش می ریزند و خمیر می كنند. این خمیر را تحت فشار قرار می دهند تا روغن آن جدا شود. این روغن را روغن سرد می نامند و از تفاله باقی مانده تحت اثر فشار و گرما روغنی به دست می آید كه به نام روغن گرم معروف است كه البته ارزش غذایی روغن سرد را ندارد. اگر می خواهید از روغن كنجد استفاده كنید، دقت داشته باشید كه روغن سرد باشد زیرا در اثر حرارت دادن، روغن كنجد خواص خود را از دست می دهد.
دیابتی ها احتیاط کنند
حتما مایع نسبتا غلیظی كه چرب است و رنگ كرم تیره دارد را دیده اید، این همان ارده است. این مایع خود به تنهایی یک ماده غذایی کامل برای هر وعده غذایی به ویژه صبحانه است. ارده فاقد هرگونه افزودنی اعم از شیمیایی و غیرشیمیایی است و به عبارتی صددرصد طبیعی است. ماده اصلی و تنها ماده تشکیل دهنده آن کنجد است.
ارده را به طرق مختلفی می توان مصرف کرد. می توان آن را به صورت خالص و بدون هیچ گونه افزودنی با نان میل کرد و یا مواد شیرینی از قبیل عسل، شیره انواع میوه‌ها مثل خرما، انگور و یا مربا به آن اضافه کرد.
افرادی كه از رژیم غذایی خاصی تبعیت می كنند یا دیابت دارند باید در مورد مصرف آن احتیاط كنند. اما دانش آموزان و آن هایی كه به كالری بیشتری نیازمند هستند می توانند از نان های آغشته به آن در میان وعده های صبح و عصرشان بخورند.
اصول نگهداری از حلوا ارده
حلوا ارده را باید در محلی خنک و دور از تابش مستقیم نور خورشید نگهداری کرد. تاریخ مصرف حلوا ارده را به دقت بخوانید. به دلیل این که حلوا ارده دارای کنجد می باشد که سرشار از اسیدهای چرب اشباع نشده است، خیلی زود در مجاورت با هوای گرم و تحت تاثیر نور و گرما، چربی های آن با اکسیژن ترکیب شده و طعم بدی پیدا می کند بنابراین باید در جای خشک و خنک نگهداری شود.
در صورتی که در محل مناسبی مثل یخچال نگهداری شود، مدت زمان بیشتری قابل استفاده است. در صورتی که پس از مدتی شاهد وجود مقداری روغن روی حلو اارده بودید، جای هیچ نگرانی نیست چرا که این ویژگی ذاتی حلوا ارده است. این ماده روغنی، همان روغن کنجد معروف بوده که سرشار از ویتامین است. شما می توانید قبل از مصرف آن را مخلوط کرده و یا روغن آن را جدا کرده و به عنوان روغن مایع مصرف كنید.
ارده نیز مانند حلوا ارده باید در محلی خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری شود.
مژگان كریمی
*مطالب مرتبط:
کنجد ؛ دانه ای مفید برای تقویت بدن
خواص کنجد (sesame)
بخش تغذیه و سلامت تبیان
