شبكیه از مهم ترین قسمت های چشم و بافتی عصبی است. در حقیقت بینایی بدون شبكیه امكان پذیر نیست؛ به این معنی كه باید شبكیه ای سالم داشته باشیم تا بتوانیم محیط پیرامون خود را ببینیم.
اگر چشم را مانند دوربین عكاسی تصور كنیم، شبكیه فیلم آن است. بنابراین مشخص است كه حفظ سلامت این قسمت از چشم همواره از جمله مهم ترین اقداماتی است كه باید صورت پذیرد.
یكی از مشكلات و بیماری هایی كه ممكن است چشم ها را درگیر كنند، توكسوپلاسمای چشمی است. بیماری ای كه شیوه درمانش مشكلات و گرفتاری هایی را برای بیماران ایجاد می كرد، اما امروزه روشی نوین جایگزین روش قبلی شده و با استفاده از شیوه ای جدید این بیماری درمان می شوند.
دكتر مسعود سهیلیان، فوق تخصص جراحی شبكیه و بیماری های التهابی چشم، درباره روش جدید درمان توكسوپلاسمای چشمی به «جام جم» می گوید: «یك نوع از بیماری های التهابی چشم در اثر نوعی عفونت انگلی ایجاد می شود كه به آن توكسوپلاسما می گویند و عامل آن یك انگل داخل سلولی است. بیماری توكسوپلاسمای چشمی شایع ترین علت بیماری التهابی قسمت خلفی چشم است.
البته مردم عامه به این مشكل عفونت انگل گربه می گویند و آن را با این نام می شناسند.»
این استاد دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی با تاكید بر این نكته كه میزبان این انگل گربه است، می افزاید: «انسان و سایر حیوانات نیز از دیگر میزبان های حد واسط این انگل به حساب می آیند.
اگرچه این انگل بیشتر از طریق آب منتقل می شود ولی گربه هم می تواند در انتقال آن موثر باشد. این انگل از طریق مدفوع گربه و تماس آن با تخم سبزیجات یا هرچه از زمین می روید، می تواند وارد بدن انسان شود.»
عضو هیات علمی بیستمین كنگره چشم پزشكی ایران توضیح می دهد: «این انگل وارد بدن انسان و دستگاه گوارش وی شده و از طریق گردش خون به چشم و قسمت شبكیه راه می یابد و در لایه های عصبی بافت شبكیه قرار می گیرد.
این انگل همچنین می تواند به داخل سیستم اعصاب مركزی و مغز نیز راه پیدا كند كه در این شرایط باعث التهاب شدیدی می شود، اما وقتی در چشم و در قسمت شبكیه التهاب ایجاد كند، به آن توكسوپلاسمای چشمی می گویند.
اگر این اتفاق نزدیك عصب بینایی یا مركز لكه زرد روی دهد، دید انسان را بشدت كاهش خواهد داد.»
دكتر سهیلیان خاطرنشان می كند: «این بیماری میان نوزادان نیز شایع است و حتی می تواند در زمان حاملگی اتفاق بیفتد.
در چنین شرایطی مادر گرفتار این بیماری شده و ممكن است بیماری به كودك نیز منتقل شود. به همین دلیل است كه درمان این بیماری اهمیت زیادی دارد.
گاهی نیز ممكن است جنین در دوران بارداری این بیماری را از مادر بگیرد ولی عفونت به صورت غیرفعال در چشم باقی بماند و پس از چند سال فعال شود.
البته این خطر نیز وجود دارد كه بیماری چند بار عود كرده و قسمت های مختلف را درگیر كند یا در همان نقطه باعث تخریب جدی تر شبكیه شود.»
درمان قدیمی بیماری
▪ این پزشك متخصص در مورد شیوه قدیمی درمان بیماری می گوید: «روش هایی كه قبلاً برای مقابله با این بیماری استفاده می شدند، درمان هایی بر پایه داروهای خوراكی بودند. به این معنا كه به بیماران قرص های خوراكی ضدانگل می دادند.
مساله ای كه در این روش درمانی وجود داشت آن بود كه این داروها برای بدن سمی بوده و مشكلاتی را برای بیماران به وجود می آوردند؛ با این حال فرد بیمار مجبور بود تا روزی ده عدد از این قرص ها مصرف كند.
علاوه بر این كه خوردن این تعداد قرص در روز سخت است، بیمار برای بررسی اثرات این قرص ها باید آزمایش هایی نیز انجام می داد. برخی بیماران نیز تحمل خوردن این دارو ها را نداشته و تهوع و استفراغ آنها را آزار می داد.»
روش درمانی جدید
▪ دكتر سهیلیان در مورد روش جدید درمان این بیماری می گوید: «بهتر است روشی برای درمان وجود داشته باشد كه بیمار مجبور به خوردن دارو نباشد.
به همین دلیل آنتی بیوتیكی انتخاب شده كه اثر آن دقیقاً مانند همان قرص های خوراكی است.
این آنتی بیوتیك مستقیم به داخل فضای زجاجیه تزریق می شود. با این روش، آنتی بیوتیك همراه با مقدار كمی كورتون داخل چشم تزریق شده و اگر لازم باشد هر هفته یا هر دو هفته، تزریق تكرار می شود.»
وی یادآور می شود: «این روش تزریق با روش قبلی مقایسه شده و مشخص شد اثر درمان و كوچك شدن ضایعه دقیقاً به یك اندازه است. البته روش جدید عوارضی مانند روش قبل نداشته و اثرش نیز كمتر از درمان خوراكی نیست.
به علاوه ممكن است سرعت بهبود بیماری نیز بیشتر باشد. همچنین این روش در مورد بچه ها كه ممكن است نتوانند قرص بخورند یا خانم های باردار كه اثرات روش قبلی برایشان خطرناك بود، كار را بسیار راحت كرده است.»
علائم بیماری
▪ دكتر سهیلیان در مورد علائم بیماری می گوید: «این بیماری ممكن است در ابتدا هیچ علامتی نداشته باشد.
در مواردی نیز می تواند با تاری دید مختصر و مگس پران (این احساس كه چیزی جلوی چشم می پرد) شروع شود. دراین شرایط باید سریع به پزشك متخصص مراجعه شده و معاینات لازم صورت گیرد. با تشخیص بیماری، درمان نیز باید بدون فوت وقت شروع شود.»
در بیستمین كنگره سراسری چشم پزشكی ایران كه از ۸ تا ۱۱ آذر ماه در مركز همایش های بین المللی ابوریحان دانشگاه شهید بهشتی برگزار می شود، آخرین شیوه های درمان بیماری های چشمی مورد بررسی قرار می گیرد.
نیلوفر اسعدی بیگی
مصاحبه : جام جم آنلاین
