در گذشته اطاق های عمل را به بالاترین طبقات ساختمان اصلی بیمارستان منتقل می نمودند :
دور بودن از مسیر رفت و آمد عمومی - دور بودن از جریان هوای الوده بین بخش ها - نزدیکتر بودن به دستگاه های تهویه روی پشت بام که منجر به تهویه آسان تر وخطر خرابی کمتر و هزینه انتقال انرژی ارزانتر می شد و جزییات دیگری مانند ارامش کامل ونبود مزاحمت هایی از قبیل سروصدای محوطه وخیابان، سر وصدای بخش ها
امروزه طراحان بیمارستانی همگام با تغییر تجهیزات وتکنولوژی وهمچنین تغییر استاندارد های درمانی ، بناچار تغییراتی رادر طراحی بیمارستان ها پدید آورده اند :
اطاق های عمل برای سهولت دسترسی همه بخشها به آن ، بایستی در طبقات میانی ساختمان اصلی گنجانده شود
وجود اسانسور های اختصاصی اطاق عمل
با توجه به وقوع کشور ما در نیمکره شمالی زمین ، برای جلوگیری از تابش نور شدید افتاب اطاق های عمل در بال شمالی ساختمان قرار گیرند .
اتاق عمل به 4 منطقه مشخص تقسیم میشود:
1- منطقه حفاظت شده یا خارجی:
منطقه ورودی بیماران،کارکنان،وسایل و ملزومات
2- منطقه داخلی یا تمییز(دارای خط زرد):
بیماران،کارکنان،وسایل و ملزومات تحت کنترل قرار میگیرند
از لباس خاص اتاق عمل استفاده میشود
3- منطقه استریل(دارای خط قرمز):
شامل اتاق عمل و اتاق استریل
4- منطقه دفع یا کثیف:
مواد زاید و ملحفه های کثیف در این منطقه قرار میگیرند.
* محاسبه ابعاد بخش جراحی:
* اتاق عمل های عمومی(جنرال):
مساحت:35تا40 متر مربع
ارتفاع تا سقف:3 متر
* اتاق عمل های قلب و عروق،اورتوپدی و مغز و اعصاب:
مساحت:حداقل 55 متر مربع
* اتاق ریکاوری: مساحت37 متر مربع
* اتاق عمل اورژانس:
مساحت:37 متر مربع
شرایط بهداشتی اتاقهای عمل:
* کف: سالم، بدون درزو شکاف
جنس آن به گونه ای که ذرات از آن جدا و در فضا پخش نگردد
غیر قابل نفوذ به آب وقابل شستشو
عدم استفاده از پادری یا زیر انداز ضد عفونی کننده
* دیوارها: تا سقف کاشیکاری به رنگ کاملا روشن، سالم وبدون درزوشکاف وترک خوردگی
مقاوم به مواد ضد عفونی کننده وپاک کننده
* سقف: سالم، بدون درزوشکاف وترک خوردگی و به رنگ روشن و قابل شستشو
محل اتصال کف به دیوارها باید بدون زاویه باشد.
* کلید وپریزهای برق ضد جرقه ودارای اتصال زمینی
* توالت و دستشوئی با شرایط بهداشتی، به تعدادکافی
درمجموعه اتاقهای عمل قبل از اتاق رختکن وخط قرمز
* هوا بطور مرتب با روش مناسب تهویه ورطوبت نسبی
آن بین( 60-50) درصد ودمای خشک بین (34-30)
درجه سانتیگراد باشد.
* کلیه قسمت های محوطه اتاق های عمل بایستی دارای کپسول ضد حریق باشد
* نور و رنگ اتاق عمل:
نور در اتاق عمل از دو جنبه اهمیت دارد:
1-احتیاج به روشنایی بسیار دقیق و با سایه های کنترل شده
2-لزوم از بین بردن روشنایی خیره کننده و حرارت ایجاد شده
بهترین رنگ برای اتاق عمل سبز روشن است
تهویه اطاق عمل:
* تعادل در هوای ورودی و خروجی
* غلبه فشار هوای داخل اتاق عمل بر فشار هوای قسمت های نیمه تمیز. چرا؟
* این فشار مانع از جریان یافتن هوای قسمتهای نیمه تمیز به داخل اطاق عمل و راه یافتن آلودگی به درون آن می شود.
* لزوم وجود فیلترهای مخصوص جداسازی گردوغبار هوا و همچنین فیلترهای جذب کننده باکتری
* عدم استفاده از بخاری و کولر گازی
* ضدعفونی کردن و حفظ شرایط استریل دراتاق عمل:
استفاده از لامپ های فرابنفش (UV) جهت ضد عفونی
عوامل آلوده کننده در اتاق عمل به شرح زیر است:
1- تخت بیمار
2-پرسنل اتاق عمل
3-عدم توجه به نظافت واحد
* زمان نظافت اتاق عمل:
چراغ های جراحی: قبل از هر عمل جراحی
کف زمین: در ابتدای صبح و قبل از ورود افراد
لبه پنجره ها و قفسه ها: بطور روزانه
دیوار ها: بطور هفتگی
سقف ها: در فواصل طولانی تر از دیوارها
* نیروی انسانی مورد لزوم:
متخصص بیهوشی : یک متخصص بیهوشی با مدرک تخصصی بازاء هر 2 اتاق عمل در هر شیفت.
کاردان یا کارشناس بیهوشی : یک نفر بازاء هر اتاق عمل در هر شیفت
مسئول تدارکات بیهوشی : با مدرک حداقل دیپلم بازاء هر 2 اتاق عمل یک نفر در هر شیفت
کاردان اتاق عمل : بازاء هر اتاق عمل 2 نفر در هر شیفت کاری
تدارکات جراحی : حداقل یک نفر در هر شیفت
منشی : یک نفر با مدرک حداقل دیپلم
