تبیان، دستیار زندگی

با سلام

 موقعیت جغرافیائی و تقسیمات كشوری

یوش ««یواش»» یكی از دهستانهای كوهستانی اوزرود پائین از بخش بلدهء شهرستان نور، دراستان مازندران است .یوش در فاصله 105 كیلومتری جنوب آمل واقع شده است .

جمعیت ،مذهب ،زبان وطوایف

یوش جمعیتی بالغ بر 300 نفر دارد. شغل اصلی اهالی دامداری ، كشاورزی و باغداریست. ساكنان آن مسلمان و پیرو مذهب شیعه اثنی عشری هستند.آنان به گویش مازندرانی و لهجه محلی(یوشی)و زبان فارسی تكلم می كنند. امروزه بیشتر افراد میانسال و مسن ،بازمانده از چهار طایفه اسفندیاری،داوودی،كریمی، و جمشیدی در روستا به سر می برند . نسب طوایف مذكور به شرح زیر است:
طایفه اسفندیاری: آنان جدشان را جیل بن جاماس بن بهمن ابن اسفندیار روتین تن می دانند. جیل زمانی فرمانروای گیلان و مازندران بود دو پسر به نام دابویه و پادوسبان بود . اسفندیاریها خود را از نوادگان پادوسبانان می دانند آنان حدود 800 سال در این منطقه تا زمان یورش مغولان فرمانروایی كردند.
طایفه داوودی: این طایفه در زمان فتحعلیشاه قاجار از گرجستان به این منطقه آمدند.
طایفه كریمی: آنان نسبشان را به كریمخان زند می رسانند . این طایفه از شهر شیراز به این ناحیه كوچ كردند.
طایفه جمشیدی: مانند طایفه كریمی در زمان كریمخان زند از شیراز به این ناحیه كوچ كردند . آنان نسبشان را به جمشید پادشاه ایران نسبت می دهند.

یا علی

با سلام

بافت و محله های روستا

بافت كلی روستا ی یوش به صورت مجتمع و توده ای ، در قسمت جنوب غربی روستا متمركز است . خانه ها به صورت پلكانی در پای كوه بنا گردیدند وجهت آنها روبه قبله ویا امام رضا(ع) (جنوب وشرق) ا ست.
خانه ها بر فراز كرسی و یا سكویی به ارتفاع حدود 50 سانتیمتر به جهت جلوگیری از نفوذ رطوبت احداث می شوند . در قدیم با مصالح خشت و گل و امروزه با بلوك ،آجر و سیمان دیوار های ساختمان را می چیدند . در گذشته سقف ها تخت وبا تیرهای چوبی و كاهگل پوشانده می شد. اما امروزه با استفاده از حلب و آلمینیوم پوشش سقف به صورت شیروانی احداث می شود .
بافت روستای یوش از محلات مختلف ذیل شكل گرفته است:
بندبِِن ، پایین محله ، لاله وِی ، كِرد محله ، سی سَر ، چشمه سر ، سر آسیاب ، سواد بُن .

اقلیم طبیعی و پوشش گیاهی

یوش دارای تابستانهای گرم و خنك وزمستانهای بسیار سرد است .گاهی تا ارتفاع یك متر در این ناحیه برف می نشیند .
از یوش كوههای سرنو، مازوبند، و علی چال را در شمال و كوههای سرخ بند و اشلی را در جنوب می توان دید .
پوشش گیاهی منطقه عبارت است از : گون، اسپند، مورد ، گلپر، خاكشیر ، پونه‌، و گزنه .
در یوش انواع درخت و درختچه ها ی جنگلی ، چون: اوجا ، سپیدار، بید، تبریزی، ازگیل و ولیك می روید.

پراكندگی جانوری

در محدوده روستای یوش انواع جانوران غیر اهلی از قبیل‌: بز كوهی ، خوك ، پلنگ ، خرس ،گرگ ، جوجه تیغی ، خرگوش ، شغال ، سمور و گربه وحشی یافت می شوند .

یا علی

با سلام

وجه تسمیه یوش

به گفته اهالی ، چندروایت از وجه تسمیه یوش نقل شده است.
عده ای بر آنند كه یوشی ها از طایفه سلسله ساسانی هستند . قباد دو پسربه نام انوش و كیانوش داشت كه از مادر جدا بودند ؛ پس از فوت پدر ، بین دو برادر نزاعی در گرفت و كیایوش در این جنگ كشته شد .پس از این توفیق انوش ،خانوادهء برادرش را به منطقه ییلاقی مورد بحث ما تبعید كرد . و این ناحیت به یاد كیایوش به یوش مسمی شد.
معمرین روستا همچنین نقل می كنند كه نام قدیم روستا یواش بود و یوش تغییر یافته یواش لست . آنان می گویند كه نیروهای حكومتی روستا ، جلوی كسانی را كه برای اولین بار وارد آبادی می شدند را می گرفتند و آنان را آهسته و آرام به داخل روستا هدایت می كردند .

مكانهای تاریخی

مكانهای تاریخی یوش عبارتند از :
گنبد كیاداوود واقع بر تپه ای مشرف بر گورستان بالای یوش.
مقبره سید امین و سید جلال در نزدیكی قبرستان قدیمی روستا.
سنگ سیاه رنگ موسوم به اسب زین . این تخته سنگ در كنار رودخانه هراز قرار دارد و نقش زین و اسب بر روی آن نقر شده است .
باغ شاه ، خانه میرزا مهدی ، حمام قدیمی كه امروزه تخریب شده است و خانه نیما .

یا علی

با سلام

یا علی

با سلام

... 

یا علی

با سلام

...

یاعلی

با سلام

- نمائی از خانه زیبای علی اسفندیاری ( نیما یوشیج ) در یوش

...

یا علی

با سلام

درب ورودی خانه پدری نیما یوشیج

یا علی

با سلام

درب دیگر خانه پدری نیما یوشیج

یا علی

با سلام

آرامگاه نیما یوشیج در میان حیاط خانه

...

یا علی

با اندكی مطالعه و دیدار گوشه هایی از اقلیم رنگارنگی كه در ایران وجود دارد، درمی یابیم كه شاعران درست گفته اند كه آب در كوزه و ما تشنه لبان می گردیم یا آن چه خود داشت ز بیگانه تمنا می كرد.
در میان خیلی از ایرانی ها بویژه آنها كه امكانات مالی خوبی دارند، باب شده كه برای گذراندن سه چهار روز تعطیل تنها به كشورهای دور و اطراف مانند دوبی و تركیه بروند. اما كسانی كه امكانات مالی چندانی ندارند و در عوض ظرفیت لازم برای لذت بردن از طبیعت را دارند، برای گذراندن روزهای تعطیل به مناطق گوناگون ایران سفر می كنند كه از تنوع كافی اقلیم و طبیعت برخوردار است. این قبیل جاها كه مسیر یوش به نور یكی از آنها به شمار می رود، چندان هم دور نیست.
● دنیایی به نام البرز مركزی
مسیر یوش بلده به نور كه از جاده چالوس آغاز می شود، شما را به دنیایی متفاوت می برد؛ جاده ای كوهستانی و آسفالت كه خط ممتد وسط هم دارد، اما رفت و آمد خودروها در آن خیلی كم است. در ایران كه جاده كافی به نسبت خوروها وجود ندراد، چنین مسیری آن هم در مناطق البرز كه آب و هوایش همواره تهران ها را به خود فرامی خواند، شگفت آور است. در گذر از این مسیر هر جا را كه نگاه كنید، تپه، دره و درخت می بینید و روستاهایی با بام های شیروانی، با زمینه رنگ سبز، كمال رنگ را به شما می نمایاند.
اگر از میدان آزادی تهران سفر خود را آغاز و استراحتی هم كرده باشید، پس از چهار ساعت به گردنه لاوش می رسید كه باد شدیدش ماشین ها را تكان می دهد و بوته های علف را می لرزاند. می گویند با ۳۵۰۰ متر ارتفاع، بلندترین گردنه ایران است كه دسترسی جاده ای دارد. برخی كوهنوردان از این جا به قله سیاه سنگ و قله وروشت صعود می كنند. طبیعت در این مكان به اندازه ای مطلق است كه صدای ابدیت در گوش آدم طنین انداز می شود. در ادامه سفر به سمت یوش و بلده، جاده كوهستانی سرازیر و كم كم با رودخانه هم سطح می شود. از آن جا به بعد، بار دیگر رو به ارتفاع می روید تا به یوش می رسید كه شهرتش را از نیما دارد.
● دیدار با نیما
از جاده انشعابی یوش بلده تا خانه نیما ۵۴ كیلومتر راه است. خانه نیما در پیچ و خم كوچه ای خاكی قرار دارد. خانه را بازسازی كرده اند و مقبره نیما هم در وسط حیاط زیر سنگ مرمر ساده ای كه نام و تاریخ تولد و مرگ او بر آن نوشته شده است.
نیما در سال ۱۳۳۸ فوت كرده و در شهر ری دفن می شود، اما بعدها او را به همین خانه كه خانه پدری اش بوده می آورند؛ عكس های نیما كه اغلب او را در طبیعت و در حال شكار نشان می دهد به دیوارهای گرداگرد حیاط آویخته و آفتاب و باد و باران، رنگ بر آنها باقی نگذاشته است. هنوز كف خیلی از اتاق های كوچك و بزرگش در گرداگرد حیاط، تل خاك انباشته است. عكس های قدیمی نشان می دهد كه این خانه در آستانه تخریب كامل بوده اما برای بازسازی آن كارهایی انجام شده و هنوز هم خیلی كار دارد. در این خانه تنها خاطره های نیما، منجمد در قاب های رنگ و رو رفته حضور دارند.
بعد از چند كیلومتر از یوش، بلده را می بینید كه تنها شهر منطقه است و با گردشی به سمت چپ سراشیبی راه شما را به گردنه سیاه سنگ یعنی فصل مشترك سلسله البرز مركزی می رساند و از آنجا به جنگل و دریا رهنمون می شود. گردنه سیاه سنگ با ۲ هزار و ۸۰۰ متر ارتفاع به خط الرأس نور متصل است و شباهتی به گردنه ژالانه در اورامان حدفاصل مریوان و پاوه دارد.
در فاصله ای بسیار كم از بلندترین نقطه این منطقه، جنگل سبز در آن پائین پیش چشمتان گسترده شده و دریا خود را پشت مه پنهان كرده است.
اقلیم و پوشش گیاهی كاملاً متفاوت است. در دل شیب، جاهایی نسبتاً هموار، وسیع و سرسبز با كلبه هایی در آن به چشم می خورد كه مقر چوپان ها و گله در تابستان است. چوپان ها گله را در مرتع رها می كنند و خودشان هم در كلبه ها می خوابند. اگر هنگام شب رفتید، فرصت خوبی است تا شب كوهستان را تجربه كنید و صبحگاه با صدای سگ ها بیدار شوید و ببینید كه مه از پائین رو به بالا می آید و در تپه های اطراف كه پر است از درختچه های زرشك سیاه و زالزالك و آلوچه كوهی قدم بزنید و صدای زنگوله بز جلودار گله را از دور بشنوید.
جنگل آب پری بر سر راه نور قرار دارد و به شهر پیوسته است. این بخش از جاده را به همین دلیل جاده آب پری هم می گویند و آبشاری به همین نام هم در خود دارد. سنگ های ریخته شده از كوه بر جاده در چند نقطه، نشان از رانش زمین دارد. یك نكته جالب درباره جاده یوش بلده به نور، كم بودن تعداد ماشین هایی است كه از آنجا رفت و آمد می كنند.
بویژه در مسیرهای مرتفع آن هر نیم ساعت یك بار ممكن است صدای موتور ماشینی شما را از طبیعت خالص به دنیای آهن و فلزهای متحرك ببرد. اما چندان نمی پاید؛ همین كه ماشین از پیچ بگذرد بار دیگر خود را در آغوش طبیعت كوهستان می یابید كه پر است از توان و تعادل و زیبایی. هر چه به شهر نور نزدیك تر می شوید، خلوص طبیعت كم تر و تعداد ماشین هایی كه در جاده رفت و آمد می كنند و آدم هایی كه برای گردش آمده اند بیشتر می شود، تمشك های كنار جاده آخرین گیاهان این جنگل هستند كه در مسیر سفر می بینید و بزودی به شهر نور وارد می شوید.